YENİDÜZEN,  bu kez müteahhitlere 2009-2013 yıllarını sordu:

'BÜROKRASİ BÜYÜK SORUN'

Hasan SADIKOĞKLU

YENİDÜZEN’e konuşan inşaat müteahhitleri sektördeki durgunluktan şikayet ediyor.  En büyük sorunlarının ağır aksak çalışan devlet daireleri olduğunu dile getiren müteahhitler, “Bu durum hem bizim, hem vergi alamadığı için devletin, hem de müşterilerimizin mağdur olmasına neden olmaktadır” diye konuştu.  Ağır aksak çalışan dairelerin sisteminin kökten düzenlenmesi gerektiğini vurgulayan müteahhitler, zaman ve maddi kayba uğradıklarını söyledi.
Geçmiş UBP hükümetinin inşaat sektörüne ilgisiz kaldığını belirten Kıbrıs Türk İnşaat Müteahhitleri Birliği Başkanı Faik Dağaştı ise, birlik olarak 6 Temmuz 2013’de taleplerini, tüm partilere ilettiklerini belirterek seçimden sonra ilettikleri talepleri hayata geçirmesini istedi.
YENİDÜZEN’e konuşan inşaat müteahhitlerinin görüşleri şöyle:

İNŞAAT MÜTEAHHİTLERİ NE DEDİ? İNŞAAT MÜTEAHHİTLERİ NE DEDİ?
 
Mehmet Kumser: (Skylap İnşaat Müteahhitliği Limited)
“İnşaat sektöründeki durgunluğu ele alacak olursak bunun nedeni olarak birçok faktör var. En önemli nedenlerden biri yabancı gayrimenkul yatırımcılarını bu kadar parayı nerden bulduklarını sorgulayarak onların yatırım yatmaktan soğuttuk. Resmen yatırımcıları ülkeden kovduk. İkinci bir neden ise, bilgisiz insanların müteahhitlik yapmasına izin verilmesidir. Bilgisiz müteahhitler vatandaşlarımızı dolandırdı. Üçüncü neden, ilgili dairelerdeki memurların iş bilmez olmasıdır. Daireleri iş bilmeyen insanlar ile doldurdular. Bu yüzden bürokrasi işlemleri uzamakta ve hem müteahhit hem de müşteri mağdur olmaktadır. Dördüncü neden, yurt dışından ülkemize yatırım yapacak diyerek gelen müteahhitler elini kolunu sallayarak geliyor ve insanları dolandırıyor. Beşinci neden, verilen sözlerin tutulmaması ve vatandaşların dolandırılmasıdır. Altıncı neden ise, ülkemizin altyapı sorunlarıdır. Doğru dürüst yolumuz yok, sağlık alanımız zayıf, yani olumlu faktörler az olumsuz faktörler çok fazla… Kendi kurduğu devlete inanmayan bir yapı dıştan gelen yatırımı nasıl idare edebilir. Ben bir devlet olduğumuza da inanmıyorum. Kendi insanımızı göç ediyor. Deniz biter mi, işte bitti. Seçimlerin sonucunda hükümete ki gelirse gelsin ne inşaat sektörünün sorunlarını neden ülkenin genel sorunlarına çözüm bulabileceğini düşünmüyorum. Değişim olmasını istiyorsak kökten yapılmalıdır. 40 sene var ki siyasetçiler hep aynı yüzler, artık yeni yüzler görmek istiyoruz. Gençler başa gelmeli yeni dünyayı okuyabilen, gelecek kaygısı olan gençlerimiz hükümette yer almalı işte o zaman değişim olacaktır. Bizler ise tecrübelerimizi sadece sohbet ile onlar ile paylaşmalıyız. 30 yıldır politikacılar aynı o yüzden bu seçimlere katılmayı da düşünmüyorum. 2012’de Paris’de Dünya Kalite ve Müşteri Memnuniyeti altın ödülü aldım. Bu sene Yakın Doğu Üniversitesi’nin aldığı ödülü ben bir sene önce aldım. Kimse gelip tebrik etmedi. Sadece bir bakan ofisime gelip tebrik etti. Bir de bir gazetenin küçük bir köşesinde yer aldı. İşte İnşaat sektörüne verilen değer bu kadar az… Maalesef bu ödülden Kıbrıs Türk İnşaat Müteahhitleri Birliği’nin bile haberi yok.”

Can Osman Zayıf: (Tel-Za Construction LTD.)
“Biz inşaat müteahhitlerinin en büyük sorunu birçok ihalemizin Türkiye’de de açılmasıdır. Örneğin geçen gün Vatan Gazetesi’nde bir ihale haberi, Girne’deki Barış Kuvvetleri Hastanesi’nin tamir ihalesi Türkiye şirketlerine verildi. Bu kadar basit bir işte bile Kıbrıs şirketleri yer alamıyor. Biz bu ihalelere katılamıyoruz. Gelin katılın deseler bile KKTC bankalarının teminatlarını kabul etmiyorlar. Dolayısı ile biz oyun dışı kalıyoruz. Bunun yanında bir sürü yol ihalesi Türkiye şirketlerine veriliyor. Bizim ülkemizde bu kadar sıkıntı var fakat ihaleler bize açılmıyor. En küçük ihale bile Ankara’da çıkıyor. Bu durum bizim devletimizin ve ülkemizin zararınadır. Bu nedenlerden dolayı istihdam artmıyor. Aldığımız işler çoğalmadığı için verdiğimiz vergiler de düşüyor. Bu da ülkemizin kazancını azaltıyor. Türkiye ile KKTC bu konuyu düzeltmek için bir anlaşma yapması gerekiyor. Ben, Kıbrıs Türk İnşaat Müteahhitleri Birliği yönetim kurulu üyesi olduğum günlerde bunu düzenlemesini yapmaya çalışmıştık. Diğer bir sorun ise ilgili dairelerin ağır aksak çalışmasıdır. Dün yaşadığım bir olayı anlatayım. Şehitlik inşaatı yapıyorum. İnşaattaki harcamalarımız ödememize rağmen, içişleri bakanlığını içinde yaşadığı sorunlar yüzünden işlemlerimiz aksıyor. Harcamalarımızı vermemize rağmen kimse bizim ile ilgilenmiyor. İçişleri Bakanlığında bir belge bir kapıdan diğerine geçmiyor. Bu ağır aksak duru hem devletimizin, hem bizim hem de, müşterilerimizin kaybıdır. Memurlar beklide maaşlarında kesintiye gidildiği için dairelerde iş yapmaktan kaçınıyorlardır. Ama bizim işlerimiz aksayınca para ekonomiye düşmüyor, biz bankalara faiz ödüyoruz. Bu durum sadece bankaların işine yarıyor.”

Mehmet Ali Refikoğulları: (Mar Construction)
“Bizim temel sorunumuz, ne finansmandır ne de bina yapımıdır. Ürünü güzel, doğru yer ve zamanda, doğru fiyatla yaptığında her zaman satabilirsin. Bir de ev kolay satılması için Türk koçanlı olması gerekiyor. Bizim yaptığımız inşaatlar da öyle olduğundan kredilendirmesi de kolay oluyor. En büyük sorun bürokrasimizdedir. Başta tabu dairesinin bütün birimlerinde, şehircilikte, devletin kurumlarının hepsinde büyük sorunlar var. Bu sorunlar bir evrakın en az 10 kişinin elinden geçmesinden başlar, her kişide 3 gün kalsa 30 gün bir hafta kalsa 7 aya yakın bir süre olur. Bir inşaatın bitirme süresi yaklaşık o kadardır. İnşaat bittikten sonra bu işlemler yapıldığından bizim bitirdiğimi işi bu kadar daha uzatıyorlar demektir. Bu durum hem bizim, hem vergi alamadığı için devletin, hem de müşterilerimizin mağdur olmasına neden olmaktadır. Hem zaman hem de maddi olarak kaybediyoruz. 50-60 senelik sistemler ile bu iş yürümez. Bir an önce yeni gelecek olan hükümet ağır bu sistemi kökten değiştirmelidir. Çünkü sistem tamir edilecek halde de değildir. Başbakandan ilgili daire müdürüne kadar, bu kadar basit bir sorunu çözemeyen yöneticiler sahibiz. Bir evrakın bir hafta içinde neticelendirilmesi gerekiyor. Bir evrak için yetkili bir çalışan olsa bir haftada tüm işlemler hallolur. Takip edilmediği için yıllardır işlemi süren evraklar var. Ben kendim neden evrakı takip etmek zorunda kalıyorum bu benim görevim değildir. Bu bizim sistemsizliğimizdir. Kökten yıkıp yeniden düzenlemek gerekiyor. Bir diğer sorun ise devir harçlarının çok yüksek olmasıdır. Devir harcı %6’dır.  Devir harcı dünyanın hiçbir yerinde %6 değildir. Örneğin Türkiye’de %1,5’dir. CTP Hükümeti döneminde bizim ülkemizde de %1,5 olmuştu. Ama maalesef sonra yine artırıldı. Yeni gelecek hükümetin tekrardan devir harçlarını düşürmesi gerekiyor. Yeni hükümete kim gelecek olursa olsun icraat yapmalıdır.”

Faik Dağaştı: (Kıbrıs Türk İnşaat Müteahhitleri Birliği Başkanı)
“Geçmiş hükümetler inşaat sektörüne ilişkin hiçbir yapıcı uygulama yapmadı. Hiçbir sıkıntımıza kulak vermedi. Biz KTİMB olarak 6 Temmuz 2013’de tüm partilere taleplerimizi yazılı olarak ilettik. Büyük bir olasılıkla 2 parti hükümete girecek. Bizim istediğimiz bizim taleplerimize kulak verilmesi ve bir an önce uygulamaya geçirilmesidir. KKTC başbakanlığı bünyesinde Reel Sektör Danışma Kurulu kuruldu fakat KTİMB bu kuruluşun içinde yok. İnşaat lokomotiftir ve inşaat sektörü çöküşe geçti ülkenin durumu ortada yeni gelecek olan hükümet inşaat sektörünü canlandırmalıdır.
KTİMB Taleplerinin başlıkları şöyle:
1. Mali Kaynak
2. Yasal Sorunlar
3. Yabancıların Mal ALIMINDA Yaşadığı Sorunlar
4. Bitirilmemiş ve Yarım Kalmış İnşaatlar (Finans Kaynağına ihtiyaç var)
5. Planlama Sıkıntısı (Şehir ve Ülke fiziki planlama yok)
6. İhaleler ile ilgili sorunlar( İhale yasamız yok)
7. Yapı ve Malzeme Denetim standardı yok. (Çoğunlukla TC’den gelen malzemeler ama denetleyen yok)
8. Kıbrıs sorunu

Hasan Sungur (Emlakçılar Birliği):
“Emlak satışları durgun bir an önce bir şeyler yapılması gerekiyor. Tekrar canlılığı sağlamanın tek yolu insanların güvenini kazanmaktan geçiyor. Vatandaşlarımızın güvenini sarstık. Kaçak emlakçılıkla hala daha güvenlerini sarsıyoruz. Kaçak, izinsiz emlakçılık yapanların önüne geçilmeli çünkü bizi mağdur ediyor. Ganimet döneminden bu güne genel bir sıkıntı da mevcuttur. Yeni gelecek hükümet sektördeki canlılığı sağlaması için hem inşaat sektörünün taleplerine hem de emlakçıların sorunlarına bir an önce çözüm bulmalıdır”