Meclis Genel Kurulu’nda ilk olarak 2024 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısı’nın görüşülmesine başlanmasına ilişkin tezkere okundu ve onaylandı.

Tasarıya ilişkin komite raporu komite başkanı Resmiye Eroğlu Canaltay tarafından okundu. Canaltay raporu okumasının ardından yaptığı konuşmada, geçen hafta vefat eden ilk kadın kaymakan Beran Bertuğ’a rahmet diledi. Komite üyelerine ve çalışmalara katılanlara teşekkür eden Canaltay, Meclis çalışanlarına da teşekkürlerini iletti.

Genel Kurul görüşmelerinde ifade edilecek görüşlerin kendilerine rehber olacağını belirten Canaltay, bütçenin hayırlı olmasını diledi.  

Berova: “Bütçe açığı 6 milyar 785 milyon TL”

Sunuş konuşmasını yapan Maliye Bakanı Özdemir Berova, 2024 Mali yılı Merkezi Devlet Yönetimi Bütçesi’nin, Ekonomi Maliye ve Bütçe Komitesi tarafından toplamda 88 Milyar 264 Milyon TL olarak onaylanarak, Genel Kurul’a sevk edildiğini belirtti.

Berova, bütçede 6 Milyar 785 Milyon TL bütçe açığı bulunduğunu söyleyerek, bütçenin ana unsuru olan Genel Bütçenin ise toplamda 78 Milyar 717 Milyon TL olarak öngörüldüğünü kaydetti.

Genel Bütçe kapsamında Türkiye Cumhuriyeti’nin toplamda 14 Milyar katkısı öngörüldüğünü belirten Berova, “Bunun 9 Milyar Türk Lirası hibe 5 Milyar Türk Lirası ise   kredi olmak üzere 14 Milyar Türk Lirası olarak düzenlenmiştir.    Her yıl olduğu gibi bu yılda verecekleri katkı ve destek için Türkiye Cumhuriyeti’ne ve yetkili organlarına sonsuz teşekkür eder müteşekkir olduğumuzu bildiririz” dedi.

Berova, bütçe açığının kapatılmasına yönelik tedbirlerin alınmasının kaçınılmaz olduğunu söyleyerek, harcama disiplinini etkin olarak sağlama ve gelir artırıcı önlemler almayı hedeflediklerini belirtti.

Bu yıl ilk kez 41/2019 Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Yasası olarak Meclis’e sunuldu

2024 Mali Yılı Merkezi Devlet Yönetimi bütçesinin ülkeye hayırlı olması temennisinde bulunarak, bütçenin bu yıl ilk kez 41/2019 Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Yasası olarak Meclise sunularak komiteden geçirildiğini belirtti.

“Merkezi Devlet Yönetimi Bütçe Yasa Tasarısı Yasaya uygun olarak  Mecliste oluşan kararla , Genel Bütçe Özel Bütçeli İdareler, Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar ve Fonlar (Genel Bütçe Kapsamı Dışı) olmak üzere hazırlanmıştır” diyen Berova, bu doğrultuda Meclis’te oluşan karar uyarınca genel bütçenin; özel bütçeli idareler, TAK, BRTK, TÜK, SÜTEK, Vakıflar İdaresi, DAÜ, LAÜ bütçeleri, Din İşleri Dairesi, Atatürk Öğretmen Akademisi, düzenleyici ve denetleyici kurumlar, Yayın Yüksek Kurulu, Bilgi Teknolojileri ve Haberleşme Kurulu, Kişisel Verileri Koruma Kurulu, fonlar (Genel Kapsam Dışı Fonlar) ve Genel Tarım Sigortası Bütçelerinin eş zamanlı sunulduğunu kaydetti.

Bütçe görüşmelerinin bugün başlayıp 22 Aralık tarihine kadar kesintisiz devam edeceğini dile getiren Berova, geçmiş yıllara göre daha yoğun bir görüşme süreci yaşanmasının beklendiğini, genel bütçe ile birlikte 35 bütçenin görüşülüp onaylanacağını söyledi.

Bütçe görüşmelerinin ilk gün sunuş konuşmaları ile başlayıp sonlandırıldığını kaydeden Berova, ancak bu yıl yoğun program nedeni ile sunuş konuşmalarının ardından Cumhurbaşkanlığı ve Meclis Bütçelerinin de görüşüleceğini bu nedenle konuşmasını kısa tutup 22 Aralık tarihinde görüşülecek Maliye Bakanlığı bütçe görüşmelerinde detaya ineceğini ifade etti.

Berova, bütçenin hazırlık aşamasından Genel Kurula gelişine kadar katkı koyan Bütçe Dairesi çalışanlarına, bürokratlara, ilgili idarenin teknik personeli ve bürokratlarına, komite çalışmaları esnasında görev yapan tüm Meclis çalışanlarına, bürokratlara komitede katkı koyan milletvekillerine, komite başkanı ve üyelerine teşekkür etti.

“Bu açığın kapatılmasına yönelik tedbirlerin alınması kaçınılmazdır”

2024 Mali Yılı Devlet Bütçesinin hedeflerine de değinen Berova, sürdürülebilir kamu finansman dengesinin kurulması, kamunun etkinliğinin ve özel sektörün rekabet gücünün artırılması, üretime dayalı büyümenin ve istihdamın önünün açılması, mali disiplinin sağlanarak devam ettirilmesi, yapısal tedbirlerin uygulamaya konulması, ekonominin istikrarlı bir hale getirilmesi, mevcut kaynakların üretken alanlara yönlendirilmesi ve gelir tedbirler yanında harcama disiplininin sağlanarak kamu kaynaklarının ekonomik ve verimli kullanılmasının amaçlandığını belirtti.

Bütçenin 6 Milyar 785 Milyon açık öngördüğünü belirten Berova, “Bu açığın kapatılmasına yönelik tedbirlerin alınmasının kaçınılmazdır. Bu hedefe ulaşmak için mali disiplini sağlamak, sürdürülebilir kamu finansmanı dengesini kurmak ve gelir artırıcı tedbirler almak elzemdir” dedi.

“Özetle önümüzde 2 ana yol vardır” diyen Berova, şöyle devam etti:

“Harcama disiplinini etkin olarak sağlamak için Bakanlığımız 41/2019 sayılı Kamu Mali Kontrol Yasası’nın kendine verdiği yetkiler çerçevesinde iradeli ve etkin bir yönetim anlayışı koyacaktır.

Gelir artırıcı önlemler ise, Vergide adalet prensibi ile kayıt dışılığın kayıt altına alınması için Bakanlığımız tüm gayreti ile çalışacaktır. Burada en önemli enstrümanımız ise Kamu Mali Bilişim Altyapımızı süratle geliştirmektir. Bu çalışmalarımıza Türkiye Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın da teknik desteği başlamış olup 6 ay içerisinde gözle görülür gelişim için hedef konmuştur.

Yasal mevzuat çalışmalarımızla yeni gelirler yaratmaktır. Maliye Bütçe Komitemizde bulunan Para Kambiyo Değişiklik Yasa Tasarısı, Şans Oyunları Değişiklik Yasa Tasarısı, Şans oyunları Hizmetleri Vergisi Değişiklik Yasa Tasarısı, Muhasebe ve Meslek Denetim Yasa Tasarıları yanında Bakanlığımızca hazırlıkları son safhada olan pek çok yasa süratle hayata geçirilecektir.”

Alınan önlemler ile Orta Vadeli Bütçe Planı çerçevesinde 2025 yılından itibaren bütçe açığının kademeli olarak düşmesi 2026 sonunda ise denk bütçeye ulaşmayı hedeflediklerini dile getiren Berova, “2024 yılının küresel krizlerden uzak barış ve huzur içinde ülkemiz ve insanlarımız için hayırlı olmasını dilerim” dedi.

Şahali: “Bütçede kendi ayakları üzerinde duracak bir ülke yaratacak kalemler yok”

Maliye Bakanı Özdemir Berova’nın konuşmasından sonra CTP Milletvekili Erkut Şahali kürsüye çıktı. Şahali Meclis önünde eczacıların eylemine katıldıklarını, bu sırada kendileri olmadan Meclis oturumunun başlatıldığını söyleyerek teessüflerini iletti.

Yoğun bir mesai sonucu bütçenin komiteden geçtiğini kaydeden Şahali, sadece bakanlıklar değil özel bütçeli kurumların bütçelerinin de ele alınacağını belirtti.

Bunun sürdürülebilirlik, şeffaflık, denetlenebilirlik, hesap verebilirlik bakımından son derece önemli olduğunu anlatan Şahali, konuşmasında bütçe açığına da işaret etti.

Öte yandan bunun kaydi bir bütçe açığı olduğunu söyleyen Şahali, bütçenin şu an fazla verdiğini, öte yandan bunun sürdürülebilir kamu finansman dengesi sonucu olmadığını kaydetti.

Erkut Şahali, kamuya istihdamın gerekli olan noktalara, adil şekilde yapılması gerektiğini belirterek, komite aşamasında, örneğin müfettiş kadroları gibi önemli eksik kadrolarla ilgili sordukları sorulara, gereken istihdamların yapılacağı yanıtının verildiğini belirtti. Şahali eğer söylenen kritik kadrolara istihdam yapılacaksa Kamu Hizmeti Komisyonu'nun en yoğun yıllarından birini yaşayacağını ifade etti.

Gelir artırıcı öngörülerin bütçede karşılığını bulması gerektiğini kaydeden Şahali, kamu hizmetlerinin etkinliğinin ve verimliliğinin artması için kamu reformunun hükümet gündeminde yer alıp almadığını sordu.

Bütçede, kendi ayakları üzerinde duran bir ülke yaratmanın mümkün olduğunun belirtildiğini ancak bütçede bunu karşılayacak kalemler olmadığını anlatan Şahali, gelirler bütçesine işaret etti.

Kamudan maaş alan kimsenin maaşında Türkiye Cumhuriyeti kaynaklarının payı olmadığını ifade eden Şahali öte yandan sokakta “Türkiye olmasa maaşlar ödenmez” inancı bulunduğunu belirtti.

Şahali, Meclis mesaisinin belirtilen saatlerde başlaması halinde, çalışmaların insani bir saatte bitebileceğini de vurguladı.

Barçın: “Rakamlar ideolojiktir, siyasal partilerin ideolojilerini temsil eder”

CTP Milletvekili Devrim Barçın ise “Bir hastanemizi yıllardır yapamıyorsak bunun konuşulacağı yer bugün bu bütçedir” dedi.

“Rakamlar ideolojiktir, siyasal partilerin ideolojilerini temsil eder” diyen Barçın, her bütçe görüşmesinde gazetelerin bütçenin yüzde 20’sinin Türkiye’den gelen kaynakla karşılanacak manşeti attığını söyledi, gerçekleşme verilerine işaret etti.

Bütçe rakamlarına değinen ve öngörülen bütçe açığının aksine bütçenin fazla verdiğini kaydeden Barçın, öte yandan açık öne sürülerek okul, hastane, yol gibi altyapı yatırımlarının hayata geçirilmediğini ifade etti.

Türkiye ile sağlıklı bir ilişki kurulmadığını, bunun kamu maliyesine de yansıdığını belirten Barçın, Türkiye’den altyapı yatırımları için geleceği söylenen kaynakların gelmediğini, bu nedenle örneğin hastane yapımına başlanmadığını, hatta bütçe açığının da bu projelere aktarılmadığını kaydetti.

Devrim Barçın, nüfusu bilmeden kalkınma planı yapılamayacağını dile getirerek, nüfusu sorduklarında Lübnan, Abazya gibi ülkelerin nüfus sayımı yapmadığı, nüfusu bilmeden de yapılabilecek şeyler olduğu yanıtını aldıklarını belirtti.

İlgili yasa gereği yayınlanan orta vadeli mali planı ve bütçe çerçevesine işaret eden Barçın, 2023 enflasyonunu Haziran’da yüzde 55, Ekim’de yüzde 82 olarak öngördüklerini belirtti; 4 aylık sapmanın bu kadar büyük olmasını eleştirdi.

Türkiye ile KKTC’nin enflasyon ve kur öngörülerindeki farklılığa da işaret eden Barçın, bunu “gelir gizleme” çabasına bağladı.

Yasaya göre bütçe görüşmeleri sırasında yerel yönetimler, sosyal güvenlik kurumları, kamu işletmeleri gibi bütçelerin olması gerektiğini dile getiren Barçın, gerekli kurum, kuruluş, işletme bütçe öngörülerinin 2024 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısında yer almadığını dile getirdi.

Türkiye’den yapılan ithalat rakamlarına işaret eden Barçın, bu rakamı Türkiye’den aktarılan kaynakla karşılaştırdı, Barçın, "Türkiye’den kaynak gelmezse bu ülke ayakta kalamaz" söyleminin gerçekleri yansıtmadığını kaydetti, “biat kültürünün sürmesi adına, verilere rağmen” hükümetin “bu gerçekleri ifade etmekten korktuğunu” savundu.

Barçın, CTP olarak Türkiye ile sağlıklı ilişkiler kurmak gerektiğini vurguladıklarını kaydetti, “Bu hükümet olmasa Türkiye kaynak aktarmaz” açıklamalarını eleştirdi.

Barçın, Ercan Havalimanı'ndan alınacak parayla ilgili imzalanan sözleşmeye işaret etti, bütçe gelirlerini almaya engel olacak bir anlaşma imzalamanın suç olduğunu kaydetti.