İçişleri Bakanı Ayşegül Baybars, Merkezi Cezaevi'nde 3 gün yatan Vicdani Retçi Halil Karapaşaoğlu'nun "Cezaevinde insanlık dramı var" iddiaları üzerine Cezaevi Müdürü'nden kapsamlı bir rapor talep ettiğini açıkladı.

"Cezaevindeki kapasite yetersizliği herkes tarafından bilinen bir şey" diyen Baybars yeni cezaevi ile bu sorunun ortadan kalkacağını vurguladı.

Ayrıca, Bakanlar Kurulu da iddiaların araştırılması için hem İçişleri hem de Çalışma Bakanlığı'nın inceleme başlatmasını kararlaştırdı

Mert ÖZDAĞ

İçişleri Bakanı Ayşegül Baybars, Merkezi Cezaevi'nde 3 gün yatan Vicdani Retçi Halil Karapaşaoğlu'nun "Cezaevinde insanlık dramı var" iddiaları üzerine Cezaevi Müdürü'nden kapsamlı bir rapor talep ettiğini açıkladı.

YENİDÜZEN'e iddiaları tek tek yorumlayan Bakan Baybars "Hiçbir bakan koğuşlara girmedi" iddiasını reddetti, bizzat koğuşları incelediğini belirtti.

"Cezaevindeki kapasite yetersizliği herkes tarafından bilinen bir şey" diyen Baybars yeni cezaevi ile bu sorunun ortadan kalkacağını vurguladı.

"Cezaevinde yaşananların hepimizin idealini yansıtmadığı konusunda hemfikiriz, bu konuda netiz. Cezaevindeki koşulların çok iyi, insan onuruna yaraşır bir durumda olmadığını hepimiz biliyoruz" diyen Baybars "1982 yılında açılan bir cezaevi var, 182 kişi kapasite ile çalışmaya başlayan bir cezaevinden bahsediyoruz. Kapasitesi yeni ve ek binalar ve bazı odaların koğuşa çevrilmesiyle 540 civarına çıkarıldı" şeklinde konuştu.

İşte İçişleri Bakanı Ayşegül Baybars, Merkezi Cezaevi'ne ilişkin iddiaları verdiği yanıtlar:

• YENİDÜZEN: Merkezi Cezaevi’nde 3 gün yatan Halil Karapaşaoğlu cezaeviyle ilgili ciddi iddialar ortaya attı. 
• İÇİŞLERİ BAKANI AYŞEGÜL BAYBARS: Evet, YENİDÜZEN'de bu iddiaları okudum. Bu iddialarla ilgili Cezaevi Müdürlüğü'nden hemen kapsamlı bir rapor talep ettim. Rapor hazırlandı ve gerekli incelemeler başladı. Bu arada Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Sayın Zeki Çeler ile görüşerek aynı zamanda Cezaevi Danışma kurulu üyesi olan Sosyal Hizmetler Dairesi Müdürü’nün de cezaevinde bir değerlendirme yapması konusunda mutabık kaldık.
   
• YENİDÜZEN: Söylenen en ilginç iddialardan biri de hiçbir bakanın koğuşlara girmediği… Siz de şimdi ilk talep ettiğiniz şey, bir rapor talep ettiğiniz… Peki siz gidip yerinde görme niyetinde misiniz? Koğuşlara kadar girerek tüm bu iddiaları görme yöntemini seçecek misiniz?
• BAYBARS: Daha önceki bakanların ne yaptığını bilmiyorum ama cezaevinde koğuşlara girmediğimle ilgili iddia doğru değildir. En son cezaevine Aralık ayı sonunda gittim. Bu ziyaretimin amacı yeni yıl vesilesi ile mahkumların şikayet ve isteklerini dinlemekti. Erkekler bölümü kalabalık olduğundan dileyen kişilerin benimle görüşüp sorunlarını aktarmasını istedim. Talep eden 100’e yakın mahkumla bire bir görüşerek istek ve şikayetlerini dinledim. Sonrasında kadınlar bölümünde kadınlarla sayı itibarı ile çok daha az oldukları için koğuşlarında sohbet ettim. Daha önceki ziyaretlerimde erkekler bölümünde koğuşları, 21 yaş altı genç mahkum/tutukluların bulunduğu koğuşlara da girerek yerinde inceledim, avlularını, duş ve tuvaletlerini, televizyon odalarını, kütüphaneleri kısacası tüm yaşam alanlarını birebir ziyaret ettim.  Cezaevindeki kapasitenin yeni koğuşlara ihtiyacı olduğunu o dönemde gördüğümüzden Nisan 2018 tarihinde  kapasiteyi biraz daha artırabilmek için başka amaçlarla kullanılan bir odayı koğuşa çevirmemiz de yaptığımız bu gözlemler sonucunda ortaya çıktı. Dolayısıyla 'koğuşlara girmediğim doğru değildir.  

İçişleri Bakanı Ayşegül Baybars:

• "Cezaevinde var olan bazı durumların fiziki yetersizlik ve yasal tadilat çalışmalarının tamamlanmaması nedenleriyle en ideali yansıtmadığının  farkındayız"
• "1982 yılında açılan bir cezaevi var, 182 kişi kapasite ile çalışmaya başlayan bir cezaevinden bahsediyoruz. Kapasitesi yeni ve ek binalar ve bazı odaların koğuşa çevrilmesiyle 540 civarına çıkarıldı"
• "Kırık cam yok. Cezaevi Müdürü ile yaptığım görüşmede 'Kırık cam var mı' diye sordum, 'hayır' dedi"
• "Yazdan kalma kırık cam ya da şiltelerin ıslanması söz konusu değil. Her gün o koğuşların içerisine gardiyanlar girer, kontroller yapılır. Yani hiç kimsenin uğramadığı yerler değildir koğuşlar"
•  "Güneş enerjisinin kapasitesi günde 350 kişiye yetebilecek sıcak su olanağı sağlıyor. Her gün 550 kişi  yıkana bilir mi? Yıkanamaz. Ama evet doğrudur haftanın 2 günüdür kazan kaynatıp fuel oil sistemi ile su ısıtılıyor"
• "Evet klima yok, yaz mevsiminde vantilatör var"
• "Bu olay üzerine tesadüfen İnsan Hakları Vakfı ile de görüştüm. Kendiler hem zaman zaman gidip görüyorlar hem de bize iletiyorlar"
• "Cezaevi yüksek bir kapasite ile çalışıyor bunun farkındayız. Zaman zaman sorunlar olabiliyor. Biz bu sorunların yeni cezaevi le tamamen ortadan kalkması için çalışıyoruz"

 

• YENİDÜZEN: Peki bir rapordan bahsettiniz, ne var size gelen raporda? 
• BAYBARS: Pek tabiidir ki devletin gözetiminde bulundurulan kişileri devletin insan onuruna yakışır şekilde barındırması ve ihtiyaçlarını karşılaması gerekmektedir. Dolayısıyla mevcut şartlarda Cezaevi Müdürümüz ve gardiyan arkadaşlarımız özveri ile bunu yerine getirmek için çalışmaktadır. Halil Bey’in şu an ilgilendiği cezaevi ile insan hakları vakfı ve bizler uzun zamandır ilgileniyoruz.  Cezaevindeki şartların iyileştirilmesi için sürekli aktif bir şekilde çalışıyoruz. Cezaevinde var olan bazı durumların fiziki yetersizlik ve yasal tadilat çalışmalarının tamamlanmaması nedenleriyle en ideali yansıtmadığının  farkındayız. 1982 yılında açılan bir cezaevi var, 182 kişi kapasite ile çalışmaya başlayan bir cezaevinden bahsediyoruz. Kapasitesi yeni ve ek binalar ve bazı odaların koğuşa çevrilmesiyle 540 civarına çıkarıldı. Cezaevindeki mahkum sayısı artınca, yani 540 limitinin üzerinde çıktığımız zaman evet geçici tedbirler almak zorunda kalıyoruz, biraz daha sıkışık olabiliyor. Ama bununla ilgili başka ne yapabiliriz diye soracak olursanız, fiziki olarak yapılabilecek başka bir şey yok. Fiziki kapasite sorununun aşılması yeni cezaevi ile giderilebilecektir.
   
• YENİDÜZEN: Peki camların kırık olması, şiltelerin üzerine yağmur suyunun akması gibi iddialar var.
• BAYBARS: Cezaevi Müdürü ile yaptığım görüşmede 'Kırık cam var mı' diye sordum, 'hayır' dedi. Halil Bey'in söylediği birçok sorun bize zaman zaman gelen şikayetler arasında var. Bugüne kadar kırılan cam olmuştur ama tamir edilmiştir. Halihazırda yazdan devam eden ve kırık olan cam bulunmamaktadır. Kaldı ki cezaevi ile ilgili ortaya atılan ve birçoğu tamamen duyuma dayalı iddiaların 3 gün içerisinde gözlemlenmesi mümkün değildir. Bu ortaya atılan iddialar birçok mahkumu da zan altında bırakmakta aileleri de rahatsız etmektedir. Yine de Cezaevi Müdürümüz gerekli incelemeler için çalışmaları başlatmış, ortaya atılan sosyal içerikli iddialarla ilgili de Sosyal Hizmetler Dairesi ile irtibata geçerek gerekli adımları birlikte atmaya ve cezaevindeki mahkum ve tutuklularla yerinde rutin görüşmelerin dışında görüşme yapmaya başlanmıştır.
   
• YENİDÜZEN: Yani havalandırmadan kasıt aslında şu. Yazda klima olmadığı için sıcaktan bunaldıkları için camları kırdılar… Halil'in söylediği bu. Yani yazdan kalan kırıklardan bahsediliyor. 
• BAYBARS: Hayır, öyle bir şey yok. Yazdan kalma kırık kesinlikle yoktur, kırılan camlar anında tamir edilir. Böyle bir şey kesinlikle yoktur. Cezaevindeki kendi iç düzenleri biraz enteresan bir düzendir. Yazdan kalma kırı ya da şiltelerin ıslanması söz konusu değil. Her gün o koğuşların içerisine gardiyanlar girer, kontroller yapılır. Yani hiç kimsenin uğramadığı yerler değildir koğuşlar. 
   
• YENİDÜZEN: Isınma sorunu peki?
• BAYBARS: Isınmayı sağlayacak kaloriferler var. Merkezi sistem yok. Havalandırmada da bunu sistem altyapısı müsaade etmiyor. Bununla ilgili yeni cezaevinde sorunu aşacak durumumuz olacak. Bu konuda yazın yaptığım bazı müdahaleler vardı. Klima yok ama vantilatör var. Koğuşların pencereleri açılabilir durumdadır. Dolayısıyla gün içerisinde havalandırma sağlanıyor. Koğuş kapılarında cam yok fakat koğuşları bağlayan kapılar sadece parmaklık değildir. Kaloriferleri veya sobaları mahkumların kendi paraları ile aldıkları doğru değildir. Bunu cezaevimiz sağlıyor. Eğer ekstra aileleri tarafından getirilen ve bulundurulması yasaya uygun bir emtia ise müdürlüğün onayı ile alınmaktadır. Fakat faturanın yüksekliğinden çok sobaya izin verilmediği doğru değildir.  
    
• YENİDÜZEN: Sıcak su sorunu da mı elektrik sorununa bağlıdır?
• BAYBARS: Haftanın 7 günü güneş enerjisi ile ısınan bir sistem var. Güneş enerjisinin kapasitesi günde 350 kişiye yetebilecek sıcak su olanağı sağlıyor. Bu konudaki iddia doğrudur haftanın 2 günüdür kazanlar çalıştırılıp fuel oil sistemi ile su ayrıca ısıtılıyor.
   
• YENİDÜZEN: Hijyen şartları ile ilgili bazı iddialar var. Yemek yiyen, banyo yapan, bulaşık yıkayan ve tuvalete giren aynı yerde deniliyor.  
• BAYBARS: Denildiği gibi değil aslında. Evet koğuş içinde her kişiye tek banyo düşmüyor. Bu doğrudur. Bazı koğuşlarda daha fazla banyo var, bazı koğuşlarda daha az var. Kişiye özel banyo yok. Ancak yeni cezaevinde kişinin kendine özel ortak alanı dışında yatı bölümü olacak, Yeni cezaevinde banyolar ve tuvaletler de daha fazladır. Eski şu an kullanımda olan cezaevinde toplu tuvalet ve banyolar var, bu da kapasitenin yettiği ölçüdedir. 

GENÇ-ÇOCUK MAHKUMLARIN CİNSEL İLİŞKİYE GİRDİKLERİ İDDİASI…

"Cinsel ilişkiye girdikleri için uyuz oluyorlar iddiası tıbben doğru olamaz. Bu ikisi ayrı şeyler"

• YENİDÜZEN: Genç-çocuk mahkumların cinsel ilişkiye girdikleri iddiası…
• BAYBARS: Şu anda cezaevinde 2 psikolog, bir de stajyer var. Bu uzmanlar 21 yaş altı mahkumları takip ediyorlar. Cezaevindeki psikologla da konuştum, böyle şikayetler biz gelmedi denildi. Halil Bey'in kaldığı koşuşun karşısındadır 21 yaş altı koğuşu. Halil Bey kendisi gözüyle mi gördü bunu, bilemiyorum. Gençler orada birbirleriyle cinsel ilişkiye giriyor mu diye soruyorsanız, bunu ancak gençleri orada cinsel ilişkiye girerken gören biri veya bu iddia ile başvurulması halinde söyleyebiliriz. Bu iddiaların doğru olma ihtimali karşısında sosyal hizmetler dairesi ile birlikte psikologlarımız bu konuda ayrı görüşmeler yapmaya başladılar. Cinsel ilişkiye girdikleri için uyuz oluyorlar iddiası tıbben doğru olamaz. Bu ikisi ayrı şeyler. Koğuşlarda hijyen şartları rutin olarak sağlık bakanlığı tarafından denetleniyor, zaman zaman ilaçlanıyor. Doktorun yetemediği zamanlar oluyor. Doktor mahkumları takip ediyor ve eğer sevk durumu ihtiyaç olursa, bunu yapıyor. 
   
• YENİDÜZEN: İnsan hakları savunucularının hapishaneyi denetlemesine sıcak bakıyor musunuz?
• BAYBARS: Zaman zaman İnsan Hakları Vakfı ile görüşüp mahkum şikayetleri ile ilgili taleplerini karşılamaya gayret gösteriyorum.  Denetlemeyi yapacak makamın denetlemeyi kapsamlı yapması konusunda donanımlı olması lazım. Neyin denetlemesidir bu? Zaten Sağlık Bakanlığı sürekli denetliyor. Uyuz konusunda 3 hekim cezaevine girdi, taramalar yapıldı, 3 ya da 4 kişide tespit edildi ve bu 3-4 kişiyle ilgili tedavi süreci başladı. Hijyenler ilgili de Sağlık Bakanlığı'nı çağırıyoruz, sürekli koğuşları denetliyor. Zaten tedaviler için de orada bir doktorumuz var bakanlık tarafından gönderilen… Denetlemeden kasıt nedir?
   
• YENİDÜZEN: İnsan haklarına aykırı bir durum var mı onu gözlemlemek aslında bahsedilen. Yoksa devlet adına resmi bir denetlemeden bahsedilmiyor. 
• BAYBARS: Bu olay üzerine tesadüfen İnsan Hakları Vakfı ile de görüştüm. Kendiler hem zaman zaman gidip görüyorlar hem de bize iletiyorlar. Yani böyle bir uygulama halihazırda var. Halil Bey'in şu anda ilgisini çekmiş olabilir cezaevi. Ancak İnsan Hakları Vakfı'nın ilgisi ve kontrolündedir cezaevi. Gidiyorlar ve görüyorlar. Gidip görüp değerlendirmelerini bize aktarmalarında da benim açımdan bir sakınca yoktur.
  Kantindeki fiyatların pahalı olduğu ile ilgili bir iddia ortaya atılmış. Fiyatlar konusunda da Ticaret Dairesi bir denetim yaptı ve herhangi bir soruna rastlamadı. Halil Bey 'kartonu atıp namaz kılıyor mahkumlar' demiş, bu da doğru değil. Cezaevinde mescit var, orayı bayramlarda ve dini günlerde imam da ziyaret ediyor, namaz kılınıyor. Tabii bir mahkum bulunduğu yerde namaz kılıyorsa birileri onu bilemem. Tüm dinlere mensup kişilerin ibadetlerini yapmalarına olanak sağlıyoruz.

"MAHKUMLARI ZORLA MI ÇALIŞTIRIYORSUNUZ?"

"Atölye çalışmalarına katılmak tamamen gönüllüdür. Zorlama yoktur" 

• YENİDÜZEN: Atölyeler konusu da var. Burada mahkumları zorla mı çalıştırıyorsunuz? Nedir oradaki uygulama? Emek sömürüsü var mı?
• BAYBARS: Kimsenin atölyede çalışma zorunluluğu yoktur. Farklı farklı atölyeler ve Esnaf ve Zanaatkarlar'la yaptığımız meslek edinme kursları var. Onun dışında atölye çalışmalarına katılmak tamamen gönüllüdür. Zorlama yoktur. Oraya bir şey öğretmen isteyen, vaktini dolu geçirmek isteyenler katılıyor. Cezaevinde üretilenlerin satılması ve bu işçiliğin paraya çevrilmesine yönelik bir çalışmamız vardır. Ama bu çalışma bu cezaevinde kapasite sorunu nedeniyle olamayacak. Yeni cezaevinde uygulanacak bir çalışma olacak. Bu kazanılan para üretimi yapan mahkumların olacak.
  "Tuvaletler tıkanıyor" diye de bir iddiası olmuş Halil Karapaşaoğlu'nun.  Tıkanırsa açılıyor, 3-4 teknik eleman var cezaevinde, görevleri bu. Su, elektrik, cam gibi konulara bakan bir ekip var. "Çamaşırları kurutmak için oda yok" demiş. Evet yok, ortak alanlarında kurutuyorlar.
  "Mahkumların sosyalleşecekleri hiçbir şey yok" demiş. Çok şey var. Televizyon odaları var, oyun ve spor yapabilecekleri alan var. Atölyeler var. Kurslar var. Kütüphane var. 8000'e yakın kitap var. Tiyatro yapıldı, müzik grubu vardı. 
  Halil iddiaları içinde meyve sebze çürük ve az demiş. Haftada bir gelir demiş. Bu iddia da doğru değildir. Bir menü var, diyetisyen kontrolünde hazırlanan. Diyabet hastalara ayrı yemek çıkıyor. Günlük menüde mutlaka tatlı veya meyve bulunur.