Cinsel haklar söz konusu olduğunda yanlış bilgiler ve bazı insanların orta çağda takılıp kaldığı görüşleriyle karşılaşmak kaçınılmaz oluyor.

Bugün, cinsel haklar hakkında konuşalım. Cinsel haklar kavramını duyduklarında ‘bizim zamanımızda böyle şeyler konuşulmazdı’ diyenler, internette yanlış bilgileri yayarken gayet konuşkan olabiliyor. Ya da ‘bunlar bizim kültürümüze aykırı’ diyenler, reşit olmayan çocukların evlendirildiğini unutmuş gibi davranıyor. Cinsel haklar, insan haklarının bir parçasıdır. Dünya Sağlık Örgütü ‘insanların cinsellikleri, ilişkileri ve bedenleri hakkında korku, ayrımcılık ve zorlama olmaksızın özgürce karar vermelerini sağlayan haklar’ olarak tanımlamaktadır. ‘Cinsel sağlık ve üreme sağlığı hizmetlerine erişim’, ‘kapsamlı cinsel eğitim’, ‘kişinin cinselliğini özgürce ifade etme’, ‘şiddetten ve baskıdan uzak, onaya dayalı cinsel yaşam’ gibi birçok cinsel hak vardır. Cinsel hakların bu kadar önemli olmasına rağmen günümüzde cinsellikle ilgili pek çok konuda olduğu gibi bu haklar hakkında da çok fazla yanlış bilgi dolaşıyor. Peki bu yanlış bilgiler nelerdir?

• ‘Cinsel haklar sadece belirli gruplar içindir’

Hayır. Bazı insanlar cinsel hakların belirli cinsiyetler, cinsel yönelimler veya kültürler için ayrılmış olduğuna inanıyor. Oysa haklar, sınırlı sayıda üretilen bir araba değildir. Heteroseksüel, LGBTI+, bekar, çok eşli, evli insanlar da dahil herkes içindir.

• ‘Cinsel haklar hakkında konuşmak karışıklığa neden olur’

Bu yanlış bilgi ‘beslenme hakkında konuşmak obeziteye neden olur’ demek kadar mantıksızdır. Gerçekte, cinsel hakları konuşmak insanları bilinçli, güvenli ve onaya dayalı seçimler yapmaları için güçlendirir. Araştırmalar, kapsamlı cinsel eğitimin riskli davranışları azalttığını göstermektedir.

• ‘Onay karmaşıktır’

Hayır, aslında son derece basittir. Eğer cevap, net bir ‘evet’ değilse ‘hayır’ olarak kabul edilir. Eğer birisi bilinçsizse, sarhoşsa, zorlanmışsa, baskı altındaysa, manipüle edilmişse ya da reşit değilse bu onay değildir.

• ‘Cinsel haklar evlilikte geçerli değildir’

Bu modası geçmiş bilgi kesinlikle yanlıştır. Evlilik, ömür boyu süren onay sözleşmesi değildir. Evli olmak kişiye istediği zaman eşinin bedenine dokunma hakkı vermez. Onay süreklidir, iptal edilebilir ve her zaman gereklidir.

• ‘Cinsel haklar geleneksel değerleri çürütür’

Aslında mesele şu, değerler kişiseldir. Haklar ise evrenseldir. Kişisel olarak cinsel ilişkiden uzak durmayı, belirli ilişki dinamiklerini tercih etmeyi seçebilirsiniz ve bu tamamen olağandır. Olağan olmayan şey, bu değerleri bir başkasının haklarını ihlal etmek için bahane olarak kullanmaktır.

Cinsel haklar sağlık, güvenlik ve insan onuruyla ilgilidir. İnsanların cinsel eğitime ve sağlık hizmetlerine erişimi olduğunda cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar, istenmeyen gebelikler, cinsel şiddet daha düşük oranlarda görülür. Cinsel haklar desteklendiğinde insanlar şiddet veya ayrımcılık korkusu olmadan kendilerini ifade edebilirler. Bir düşünelim, herkes kendi haklarını anlasa, erişebilse yaşantımız çok daha iyi olmaz mıydı? Kimsenin regl hakkında garip bir şekilde fısıldamadığı, LGBTI+ bireylerin yalnızca var oldukları için suçlanmadığı, cinsel sağlık hizmetlerine erişimin lüks değil, temel bir hak olduğu bir dünya hayal edelim. İşte cinsel haklar böyle bir dünyanın kapılarını aralamak için var.

Cinsel hakların herkes tarafından anlaşıldığı, saygı duyulduğu bir dünya için çabalamaya ne dersiniz? Çünkü adil bir toplum herkese ait olan hakları kabul etmekle başlar. Unutmayalım, yanlış bilgilerden ve utanç temelli eğitimden çok daha fazlasını hak ediyoruz.

Uzm. Nilsu Atıcı

Aile Danışmanı/Cinsel Danışman