Cock “Ayaklanması” (!)

Biz Kıbrıslılar ne kadar da muhafazakar ve riyakarız öyle. Kastım geneldir. Kıbrıslı Rum ve Kıbrıslı Türkler… Kıbrıs’ın kuzeyinde tarafında ne olup bittiğini kesin ve tam olarak bilemesem de kamuoyunda gündemde olan konulardan ve arkadaşlarımla yaptığım sohbetlerden görüntüyü az çok tahmin edebiliyorum.
Kıbrıslı Rumların yoğun olduğu tarafta ne olup bittiğini daha iyi bildiğimden size bir olaydan bahsedeceğim. Geçtiğimiz günlerde, Kıbrıs Tiyatro Organizasyonu’nun “Cock” isimli tiyatro oyunu ile ilgili yaşananlara değineceğim. “Cock”, yani horoz, İngilizce argoda erkek cinsel organı anlamına gelir. Bütün kasaba (söz konusu kasaba Sotira kasabasıdır) bu oyunun kendi yerlerinde gösterilmemesi için ayağa kalktı. Sotiralılar, bu oyunun ahlak ve değerlerine uymadığı için gösterimine izin vermedi.

Sorun oyunun adı değil, içeriğiydi. Oyunun başrol oyuncuları eşcinsel bir çifttir. Oranın sakinleri veya sakinlerinden bir kısmı açısından en büyük “skandal” tepki oyun ile ilgili afişten çıktı. Afişte çift olan iki erkeğin öpüştükleri görülüyor.    

Mesele çeşitli boyutlar aldı ve sonucunda belediye meclisi oybirliği (!) ile COCK oyununun belediye tiyatro binasında gösterilmemesi kararını aldı. Bu oyun Lefkoşa ve Limasol’da çok önemli başarılar elde etmiş, ayrıca aynı oyun dünyanın farklı ülkelerinde farklı tiyatro organizasyonları tarafından en küçük bir sorun olmaksızın sahnelenmişti.  

“Homofobik” durum ile ilgili yorum yapmadan önce kanımca daha ciddi ve önemli bir noktaya değineyim. Bu nokta, bir tiyatro oyununun belediye meclisi kararıyla gösterilmesinin yasaklanmasıdır. Demokratik bir ülkede, insan haklarına, görüş ve ifade özgürlüğüne saygı gösteren bir ülkede, vatandaşlarının insan hakları üçüncü ülkeler tarafından ihlal edildiğinde veya çiğnendiğinde isyan çıkarılan bir ülkede, bu ülkedeki belirli örgütlü, kurumsal yapılar başka çağları, karanlık ve demokratik olmayan dönemleri hatırlatan faaliyetlerde bulunuyorlar.  

“Ayaklanma” meselesi ile ilgili olarak, makalenin başında yazdığım iki kelimeye değineceğim. Muhafazakârlar ve riyakârlar… Muhafazakârlar ile ilgili olarak ekleyecek pek fazla bir şeyim yoktur. Fakat riyakârlar ile ilgili olarak bir kitap yazabilirim! Çünkü bu noktada, bir bilim kurgu senaryosundan bahsetmiyoruz. Burada bahsettiğimiz yan kapıdaki kişilerin yaşadıkları hikâyelerdir. Söz konusu kasabanın tüm sakinlerinin ‘karşı cinse ilgili’ olduklarını varsaysak bile (ki bu konu beni zerre kadar alakadar etmez);  istisnasız her birey eşcinsellerin var olduğunu biliyor. Bu eşcinsellerin herkesle aynı haklar ve sorumluluklarla yaşadıklarını da biliyorlar. Hayatın bu yönünü ele alan bir tiyatro oyununun ne gibi bir kötü yönü olduğunu gerçekten merak ediyorum. Bunun yanında, kendiliğinden anlaşılması gereken hususlar için makaleler yazmak ve bunları açıklamak da beni oldukça düşündürüyor!

Tüm bu tantana içerisinde, oyuna kabaca haksızlık ediliyor. Sanırım şunu da belirtmem gerekir ki; oyun eşcinsellik ile ilgili değil! Alakası yok! Oyunun gerçekte eğildiği konu damgalamadır. Başrol oyuncusunun içerisinde yaşadığı depremdir. Bu kişi bir erkekle uzun yıllar bir ilişki yaşadıktan sonra bir kadına âşık olur ve karşı koymak durumunda olduğu her çeşit baskı bir “tabela” seçmesi gerektiğini işaret eder: Straight mi, eşcinsel mi?        

Kişisel olarak, oyunu izlerken bende en fazla etki uyandıran şey, sahnenin tamamıyla boş oluşu ve zekice yönetilen oyundu. Diyaloglar o denli güçlüydü ki izleyicinin kafasında görüntüler oluşuyordu. Tiyatrodan ayrılırken aklımda kalan sahnenin gerçek mi uydurma mı olduğundan emin değildim. Böyle bir şey, gerçekten de nadir olur!

İki erkeğin “skandal” (!) öpüşmelerinin olduğu afişi gördüğümde anladım ki bu sahne benim aklımda kalan sahne değildi! Samimi olarak söyleyebilirim ki adam kadınla aşk yaşarken karşılıklı fiziksel bir temasları olup olmadığını hatırlayamıyorum. Ya vardı, ya da senaryo yazarı ile yönetmenin zihnime kazıdığı bir başka oyundu. Ama o veya bu şekilde… Adam ile kadının yaşadığı aşk kimseyi rahatsız etmedi!

Bugünkü konu seçimi Kıbrıs Türk toplumunun bilgilendirilmesi veya gündemi ile pek ilgili olmayabilir fakat mesajlar bütünlüklüdür ve beni okuma sabrını gösterenlerin kafasında bir sorgulama oluşturduğumu umut ediyorum.