Psikolog Firuz Doğgün

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu çocukluk çağının en sık rastlanan psikiyatrik bozukluklarındandır. Günümüzde halen kafa karıştıran ve bilinenin aksine, çocuktaki her hareketlilik hiperaktivite bozukluğunun bir göstergesi değildir. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuklar, sıklıkla “dikkatsiz”, “yerinde duramayan”, “dalgın” ve “unutkan” olarak nitelendirilir.

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğuna sebep olan etkenler, çoğunlukla çevresel ve kalıtsal (genetik) faktörlerdir. DEHB genellikle 7 yaşından önce belirti verir ve tanı koyma yönünde bu belirtilerin en az 6 ay sürmesi önem taşır.

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunda sık rastlanan belirtiler;

• yerinde duramama,
• yaptığı işe veya oynadığı oyuna dikkatini verememe,
• konuşulanı dinlemiyor gibi görünme,
• ilgisini kolay dağıtma ve verilen görevleri sıklıkla unutma şeklinde sıralanabilir.

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuklar özellikle okul çağlarına geldiklerinde öğrenme güçlüğü ve adapte olamama gibi sorunlar yaşarlar. Okuldaki kurallara uymak, ev ödevlerini eksiksiz yerine getirmek ve öğretmen tarafından anlatılanı eksiksiz anlamak onlar için daha güç bir durumdur. Bunun yanı sıra, hiperaktivite bozukluğu olan çocukların sosyal adaptasyonu da daha zordur. Oyun sırasındaki kurallara uyamama ve uyumsuzlukları onların arkadaşlarıyla sosyal ilişkilerinde sorun yaşamalarına sebep olur. Bütün bunların sonucunda sosyal yaşamlarında ve okul başarılarında olumsuz yönde etkilenirler.

TEDAVİ

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun tedavisi bu anlamda büyük önem taşır. Tedavinin ilk ve en önemli aşamalarından birisi, ailenin bu bozuklukla ilgili bilgilendirilmesidir. Davranış düzenleyici yaklaşımlar ve psikoterapi çoğunlukla etkili ve tedavi edicidir. Tedavi konusunda sık yapılan yanlışlardan birisi, çocuğu tedavisiz bırakmaktır. Bu yüzden çocuğun ebeveynlerine ve öğretmenlerine büyük görevler düşmektedir. İyi bir gözlemci olup, çocuğun olumlu davranışlarına olumlu dönütlerde bulunmak gerekir. Dikkat ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarla mümkün olduğunca zaman geçirmek, sosyal etkinlik ve faaliyetlere katılmalarında onlara destek vermek ve geleceklerini planlamalarında onlara yardımcı olmak büyük önem taşımaktadır.

Yapılan çalışmalarda, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tedavi edilmediği taktirde, çocukların ileriki dönemlerinde antisosyal davranışlarına, madde kullanımına, akademik başarısızlıklara ve mesleki başarıda azalmaya neden olacağı bildirilmektedir. (Steinhaussen 2003, chronis ve ark. 2003, Barkley 1997)

Çocukların öğütten çok, iyi örneğe ihtiyaçları vardır.

-Joseph Joubert