Diş Doktoru Ayşe Ekinci, çocuklarda diş bakımının önemine dikkat çekerek, ailelere nasıl davranılması konusunda detaylı bilgiler verdi.

Çocuk diş hekimliğinin ayrı bir branş olduğunu belirten Ayşe Ekinci, ailelerin diş hekimi seçerken uyması gereken noktalara da dikkat çekti.

Anne sütünün çocuklar için en ideal besin kaynağı olduğunun altını çizen Diş Doktoru Ayşe Ekinci, “Anneler son emzirmeyi bebek uzun uykuya yatmadan önce yapmalı ve mutlaka emzirmenin ardından su içirilmesi önerilmektedir” dedi.

Çocuklarda ilk diş kontrolünün “ilk süt dişi” çıkar çıkmaz yapılmasını öneren Ekinci, bunun da 6 ay ile bir yıl arasında yapılabileceğini söyledi.

Diş fırçalamanın önemine dikkat çeken Diş Doktoru Ayşe Ekinci, “Diş fırçalama, diş çürüğünün önlenmesindeki en kolay ve etkili yöntemdir. Diş fırçası seçerken, kıllarının yumuşak uçlu olmasına ve baş kısmının küçük ve çocukların kolaylıkla yönetebileceği küçük boyutlarda olmasına dikkat etmek gereklidir” dedi.

Diş Doktoru Ayşe Ekinci, çocuk diş sağlığı ile ilgili detaylı bilgiler verdi. 

Genel Diş Hekimi ile Pedodontist (Çocuk Diş Hekimi) arasındaki fark nedir?

Pedodontistler (Çocuk diş hekimleri), beş yıllık diş hekimliği eğitiminden sonra Pedodonti (Çocuk diş hekimliği) Anabilim Dalı’nda eğitimine devam etmiş çocuk ağız diş sağlığında en kapsamlı bilgiye sahip diş hekimleridir. Doğumdan ergenlik çağının sonuna kadar olan dönemde çocukların ağız ve diş sağlığı ile ilgilenirler.

Pedodontistler, diş hekimliğinde yapılan tüm tedavileri çocuk hastaya özel bir şekilde uygulayarak, çocuk için en uygun muayene ve tedavi teknikleriyle diş tedavilerini bir oyuna çevirirler. Bu şekilde çocuklarda diş hekimi korkusu oluşmaz.

Çalışma alanı içinde; süt ve sürekli dişlerin çürüklerinin tedavileri, çürükten koruyucu işlemlerin uygulanması (fissür örtücü, yerel fluorid uygulaması). Çocuklarda diş sürmesi bozuklukları, takibi ve önlenmesi, erken diş kayıplarının oluşmasıyla ortaya çıkabilecek olumsuzlukların bazı apareylerle önlenerek diş dizisinin düzgün bir şekilde korunmasının sağlanması gibi uygulamalar ve özel bakım ihtiyacı duyulan çocukların diş tedavileri yer almaktadır.

İlk diş hekimi kontrolü ne zaman yapılmalıdır?

Diş Hekimiyle ilk randevunun, ilk süt dişinin çıkmasından sonra yaklaşık altı ay ile bir yaşına kadar gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Bu şekilde, diş hekimi çocuğu takibe alabilir, yanlış beslenme alışkanlıkları konusunda aileyi uyarabilir ve çürükten koruyucu uygulamalar hakkında aileyi bilgilendirebilir. Erken muayene ve zamanında uygulanacak koruyucu tedaviler ile bebeğin şimdi ve gelecekteki ağız sağlığı olumlu yönde etkilenecektir. Oluşabilecek çürük lezyonlarının erken tedavisi için bu ziyaretlerin altı aylık aralarla sürdürülmesi önem taşır. Uygulanacak tedavilere, dişlerin sürme ve düşme zamanları göz önünde bulundurularak karar verilmelidir.

Süt dişlerinin önemi nedir? Çürüyen süt dişleri tedavi edilmeli midir?

Toplum içinde süt dişleriyle ilgili sıklıkla rastlanan yanlış inanç, süt dişlerinin gelip geçici olduğu ve fırçalanmalarının çok önemli olmadığıdır.

Süt dişlerinin birinci görevi çocuğun düzgün beslenmesini sağlamaktır. Ayrıca konuşmanın düzgün gelişimi, çocukların kelimeleri doğru ve güzel söyleyebilmeleri süt dişlerinin varlığına bağlıdır. Süt dişleri kapladıkları alanı kendilerinin yerine gelecek olan kalıcı diş için korumakta ve kalıcı diş sürerken ona rehberlik ederek çenede muntazam bir şekilde yerleşmelerini sağlamaktadır.

Süt dişlerinin en önemli görevlerinden bir diğeri, çene-yüz iskelet sisteminin gelişimine katkıda bulunmasıdır. Çiğneme sistemi, dişler, çene eklemi, iskelet ve kaslar bir bütündür ve bu bütünün parçaları eksik olursa gelişim duraklayacaktır.

Tedavi edilmeyen süt dişi çürükleri, ağrı ile çocuğun çok küçük yaşlarda tanışmasına ve gelecekte bazı fobileri olmasına, kötü koku, çiğneme zorluğu, beslenme bozukluğu ve ciddi estetik sorunlara yol açacaktır. Ayrıca, çürük nedeniyle zamanından önce çekilen süt dişleri alttan gelen daimi dişlerde çapraşıklık problemlerine neden olacaktır.

 Bu nedenlerle süt dişlerindeki çürükler, "nasıl olsa yerine yenileri gelecek" yanılgısına düşmeden tedavi edilmelidir.

Anne sütü diş çürüğüne neden olur mu?

Anne sütü çocuğun duygusal, sosyal ve fiziksel açıdan sağlıklı gelişimini sağlayarak birçok hastalığa yakalanma riskini azaltır. Bu nedenle, bebekler için en ideal besin maddesidir. Ancak, yapısında bulunan şeker (laktoz) nedeniyle az da olsa karyojenik (çürük yapıcı) bir etkiye sahip olduğu unutulmamalıdır. Bu nedenle son emzirmeyi bebek uzun akşam uykusuna yatmadan önce uygulamak, dişler sürdükten sonra anne sütü ile beslenmenin ardından dişlerin mutlaka temizlenmesi veya çocuğa bir miktar su verilerek ağızdaki süt birikiminin giderilmesi gerekmektedir.

Bebeklerde ağız bakımı ile ilgili nelere dikkat edilmelidir?

Annenin bebeğini gece boyunca emzirmesi ve çocuğun süt içerek uykuya dalması dişlerin çok erken dönemde çürümelerine neden olur. ‘Biberon çürüğü’ olarak adlandırılan çürükler, çocuklarda çok küçük yaşta başlayabilir.

Dişler sürdükten sonra gece biberon ile sık besleme yapılmamalıdır. Çok gerekliyse biberona sadece su konularak verilmelidir, biberon içerisindeki süt, mama ve meyve sularına asla ilave şeker konulmamalıdır, dişler sürdükten sonra biberon veya mama ile her beslenmeyi takiben çocuğun dişleri hafif ıslatılmış bir tülbent/gazlı bez/ parmak fırçaları ile temizlenmelidir. Bebeğin emziği asla bal, şeker, pekmez gibi tatlı besinlere batırılmamalıdır. Diş çürüğü anneden çocuğa bulaşabilecek bakterilerin oluşturabileceği bir hastalıktır. Bu nedenle, çocuğun biberonu ya da mama kaşığını annenin kendi ağzında deneyerek soğutması, bebeğini ağız çevresine yakın yerlerden öpmesi diğer hastalıklar kadar diş çürüğünün de bulaşmasına neden olur.

Çocuklar dişlerini nasıl fırçalamalıdır?

Diş fırçalama, diş çürüğünün önlenmesindeki en kolay ve etkili yöntemdir. Diş fırçası seçerken, kıllarının yumuşak uçlu olmasına ve baş kısmının küçük ve çocukların kolaylıkla yönetebileceği küçük boyutlarda olmasına dikkat etmek gereklidir.

İlk dişin sürmesinden 2 yaşa kadar olan dönemde 1000ppm florür içeren fırça üzerine sürüntü şeklinde diş macunu, 2-6 yaş arası çocuklarda 1000ppm florür içeren bezelye tanesi kadar diş macunu ve 6 yaş üzeri çocuklarda 1450ppm florür içeren fırçanın uzunluğu kadar diş macunu ile dişlerin günde iki kez fırçalanması gerekmektedir (EAPD-Avrupa Pediatrik Diş Hekimliği Akademisi, 2019).

Okul öncesi dönemde çocukların diş fırçalaması anne-baba gözetiminde ve yardımında olmalı, 7-8 yaşına kadar bu devam etmelidir. Dişleri fırçalanmadan önce fırçanın mutlaka kuru olması gerekmekte ve dişler fırçalanırken sanki tüm diş yüzeyleri boyanmış gibi düşünülüp boyanın giderilmesi için dişlerin ön, arka ve üst yüzeyleri güzelce fırçalanmalıdır. Fırçalanma işleminden sonra ağıza su alarak çalkalama yapılmalıdır. Ayrıca diş fırçalarının kıllarında açılma ve eskime olursa yenisi ile mutlaka değiştirilmelidir.

Çocukların Ağız sağlığı bakımından Covid-19 salgını için ne gibi önlemler alınmalıdır?

Çocukların evde olduğu bu dönemde, ebeveynler çocuklarının rutin ağız sağlığı bakımını ihmal etmemeli, çürük yapıcı gıdalar mümkün olduğunca az tüketilmeli ve bu tür gıdaların tükürük akış miktarının fazla olduğu ana öğünlerde yenmesi sağlanarak takiben dişler fırçalatılmalıdır. Ara öğünlerde mümkün olduğunca çürük yapmaz nitelikteki peynir, süt, yoğurt, meyve ve sebze gibi gıdalar verilmelidir. Salgın sırasında diş hekimine gitmek durumunda kalan aileler, kendileri ve çocukları için koruyucu önlemler alarak mümkün olduğunca acil tedavileri için diş hekimine başvurmalarını öneririm.