“Çocuklarda atopik dermatit”, çocukluk çağı ekzeması diye de adlandırılan alerjik bir deri hastalığıdır. Hastalık çocukların % 0.5-3'ünde görülmekte olup %60 hastada doğum sonrası 1 yıl içinde, %80’inde ise 5 yaşına kadar ortaya çıkabilir. Bu hastalık için en yüksek risk ailede, özellikle annede, alerjik hastalık öyküsü varlığıdır. Hastalığın ortaya çıkması ve alevlenmesindeki en önemli faktör ise cilt kuruluğudur. Çocuklarda deride yağ ve ter bezi foksiyonları ergenlik dönemine kadar yetersiz olduğundan, cildin nemlendirilmesi her çocukta, özellikle çocukluk çağı ekzeması olan çocuklarda büyük önem taşımaktadır.  Çocuklarda çocukluk çağı ekzemasının en önemli özelliği bu hastalığın bulgularının sadece deri ile sınırlı olmaması, astım ve alerjik rinit (saman nezlesi) gibi diğer alerjik hastalıklara bu hastaların daha yatkın olmasıdır. Hayatın ileri dönemlerinde deri bulguları geçse de hastalar alerjik rinit ve astım gelişimi açısından takip edilmelidir. Çocukluk çağı ekzeması olan hastaların %10-15’inde ilerleyen yıllarda astım geliştiği gözlenmiştir.

Özellikle yüzde yanaklarda başlayıp, eklem iç yüzlerinde, kulak arkasında ve gövdede de ortaya çıkabilen kaşıntılı, kuru, kırmızı, yer yer ince kabuklanmaların olduğu lezyonlar tipiktir. Çocuk gece uykusunda bile kaşınır. Bu sebeple uykusu bozulan, gün içinde huzursuz olan çocukların büyümeleri bile etkilenebilir. Çocukluk çağı ekzeması olan çocuklarda temas ve gıda alerjileri de sık görüldüğünden aileler bu hastalığı sıklıkla süt alerjisi olarak bilirler. Hastaların tipik özellikleri beyaz tenli olmaları ve cilt enfeksiyonlarına belirgin eğilimleri olmalarıdır.  

TEŞHİS

Hastalığın teşhisi uzman bir dermatolog (cilt doktoru) tarafından klinik bulgularla kolaylıkla koyulabilir. Sıklıkla alerjik bünyeyi destekleyen bir takım kriterler ve laboratuar testleri tanıya yardımcıdır. Halk arasında hastalığın karaciğerden geldiği, bulaşıcı olduğu gibi inanışlar oldukça yaygın olmakla beraber doğru değildir.

DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

Çocukluk çağı ekzeması çevresel faktörlerden etkilenen genetik bir ekzema olarak tanımlanabilir. Alerjiye yatkın bünyesi olan çocuklarda çevresel faktörlerin etkisi büyüktür. Örneğin sabun ve deterjanlar derinin doğal yağ tabakasını bozarak deriyi kuru, kaşıntılı ve alerjen maddelere daha hassas bir hale getirir. Bu sebeple temizlik amacıyla uygun ürünlerin kullanılması, çamaşırların sabun tozu gibi temizleyicilerle yıkanarak çift kez durulanması gerekir. Parfüm, kolonya benzeri maddeler deride tahrişe yol açarak çocukluk çağı ekzemasını alevlendirebilir. Yünlü giysiler kaşıntıyı arttırdığından pamuklu ve rahat kıyafetler tercih edilmelidir. Aşırı sıcak, aşırı soğuk ve nemsiz ortam da şikâyetlerin ortaya çıkmasına sebep olur. Kaşıntıyı kontrol etmek de çok önemlidir. Bu sebeple tırnakların kısa kesilmesi, uyurken bebeklere pamuklu eldiven giydirilmesi gibi önlemler alınabilir. Gıdalar çocukluk çağı ekzeması olan çocukların yaklaşık %10’unda hastalık belirtilerini kötüleştiren bir faktör olarak karşımıza çıkmaktadır. Şikâyetleri arttıran gıdaların başında inek sütü, yumurta, soya, buğday, domates, balık ve fıstık-fındık gibi çerezler gelmektedir. Şüpheli gıdanın mutlaka bir hekim veya diyet uzmanı gözetiminde diyetten çıkarılması önerilir; ancak bilinmelidir ki gıdanın diyetten çıkarılması hastalık bulgularını azaltmakla beraber tamamen geçirmeyecektir; çünkü çocukluk çağı ekzeması temelde bir besin alerjisi değildir.

TEKRARLAYICIDIR

Çocukluk çağı ekzeması kronik ve tekrarlayıcı bir hastalıktır. Birçok hastada yaşla birlikte düzelme eğilimi gösterir. 5 yaşından sonra %40-60 oranında ve ergenlikle beraber %80 oranında kendiliğinden geriler. Hastalığın en önemli tedavisi bulguların görüldüğü deri üzerinde yapılır. Ancak söz konusu hasta grubu son derece hassas deriye sahip olan bebeklerdir, bu nedenle tedavi, konusunda uzman hekimler tarafından planlanmalı ve takip edilmelidir. Çocukluk çağı ekzemasının tekrarlayıcı özelliğinden dolayı standart bir tedavi protokolü yoktur.  Derinin nemlendirilmesi ve hastalığı tetikleyen ajanlardan kaçınılması tedavinin en önemli kısmıdır. Bu nedenle hastalığın ağırlığı ve cildin özelliğine uygun nemlendiriciler, bakım kremleri, banyo yağları kullanılmalıdır. Buna ilave olarak gereğinde kortizonlu veya kortizonsuz tedavi edici kremler kullanılabilir. Kaşıntı döngüsünün kırılması amacıyla, lezyonlar geçinceye kadar, yaşa ve kiloya uygun dozda verilen alerji şurupları kullanılabilir.

Hastalık uzman hekimlerin takibinde iyi tedavi edildiği takdirde bulgular kolaylıkla geriler. İdame tedavileri ile hastalar hastalığın en aktif olduğu hayatın ilk yıllarını konforlu bir şekilde geçirebilir. Çocuğunuzda atopik dermatitten şüpheleniyorsanız, en kısa zamanda uzman bir hekime başvurmanız ve hekiminizin kontrolünde uygun ilaç ve bakım ürünleriyle hastalığın kontrol altına alınması ileride hastalığa bağlı gelişebilecek sorunlara engel olacaktır.