Ayşe GÜLER

Piyasada daralan ekonomiye rağmen, ayakta durmaya çalışan vatandaşlar, borçlarını ödeyebilmek için ‘banka çeklerine’ yöneliyor.

Kuzey Kıbrıs Bankacılar Birliği verilerine göre; Ocak ila Mayıs aylarını kapsayan ilk 5 ayda 470 bin 844 adet çek bankalara ‘takas’ işlemine gönderildi.

Takasa giden 6 milyar 132 milyon 739 bin TL’lik banka çeklerinin 266 milyon 969 bin 655 TL’si karşılıksız çıktı, 11 bin 398 adet çek hakkında yasal işlem başlatıldı.

Geçtiğimiz yıla kıyasla hem takasa gönderilen hem de karşılığı çıkmadığı gerekçesiyle iade edilen banka çeklerinde düşüş görülse de ödenemeyen çek miktarında 2019’a göre artış yaşandığı kayıtlara geçti.

Örneğin, 2019’da 249 milyon 956 bin 596 TL’lik çek yasal karşılığı çıkmadığı gerekçesiyle iade edildi, bu oran 2020’de 629 milyon 937 bin 276 TL’ye çıktı. Söz konusu rakam bu yıl 266 milyon 969 bin 655 TL olarak kayıt altına alındı.

Bankalar Birliği Başkanı Olgun Önal, çek kullanımının azaldığını ancak bu yılın ilk beş ayı incelendiğinde ise iade çek adet ve tutarlarının 2019 seviyelerinin üzerinde olduğunu söyledi.

2019’da 249 milyon 956 bin 596 TL iade çek…

2019’da 655 bin 68 adet çek bankalarda ‘takasa’ gönderildi.

Bu çeklerin 9 bin 711 adeti iade edildi. İade edilen çeklerin tutarı 249 milyon 956 bin 596 TL’ydi.

2020’de tavan

COVID-19’un görüldüğü, 2020 yılında vatandaşların yazdığı çeklerin büyük bir bölümü karşılıksız çıktı.

Verilere göre; 6 milyar 587 milyon 963 bin TL’ye denk gelen, 521 bin 710 adet çek bankalarda takasa gönderildi, bu çeklerin 36 bin 52 adeti iade edildi.

Buna göre 629 milyon 937 bin TL’sinin karşılıksız çıktığı verilere yansıdı.

2021…

Öte yandan bu yılın ilk 5 ayında 470 bin 844 adet çekin takas işlemine gönderildiği kayıtlara geçti.

Söz konusu çeklerin 11 bin 398’i ödenemedi, 266 milyon 966 bin 655 TL’lik çekin karşılığı çıkmadı.

Geçtiğimiz yıla kıyasla hem takasa gönderilen hem de karşılığı çıkmadığı gerekçesiyle iade edilen banka çeklerinde düşüş görülse de ödenemeyen çek miktarında 2019’a göre artış yaşandı.

Bankalar Birliği  Başkanı Olgun Önal, son 3 yıllık veriler ışığında ‘karşılıksız çekleri’ yorumladı:

“2 yıl önceye göre yaklaşık 200 bin daha az çek kullanıldı”

Bankalar Birliği Başkanı Olgun Önal, çek kullanımının azaldığını ve 2 yıl önceye göre yaklaşık 200 bin daha az çek kullanıldığını söyledi. Önal, “2019’a göre 2021’in ilk 5 ayında kullanılan çek adedinde yüzde 28 gerileme yaşandı” dedi.

Önal, söz konusu durumun ekonomik aktivitelerdeki zayıflama nedeniyle yaşandığını ifade etti.

Bununla birlikte pandemi döneminde çek ile yapılan ödemeler için kural değişikliğine gidildiğini hatırlatan Önal, vatandaşların çekli ödeme yöntemleri yerine nakit ya da transfer yöntemlerinin kullanılmaya başlandığını kaydetti.

Önal, özellikle COVID-19 salgını ile karşılaşılan 2020 yılında, bir önceki döneme göre iade edilen çek sayılarının 3 kat artışla 9 bin 711’den 36 bin 52’ye, iade çek tutarlarının ise 2.5 kat yükselişle 249 milyon TL’den 629 milyon TL’ye tırmandığını vurguladı.

Bu yılın ilk beş ayı incelendiğinde ise iade çek adet ve tutarlarının 2019 seviyelerinin biraz üzerinde olduğunu söyleyen Önal, “Söz konusu durumu pandemi koşullarında iş yapma becerilerinin arttığı ve tekrardan kapanma olma ihtimallerini de dikkate alarak nakit akışlarının planlanmaya başlandığı olarak yorumlayabiliriz” dedi.

2019’da 249 milyon 956 bin TL

Kuzey Kıbrıs Bankalar Birliği verilerine göre; 2019’da 655 bin 68 adet çek ‘takasa’ gönderildi.

Bu çekler 7 milyar 228 milyon 985 bin TL’ye denk geliyordu.

Takas işlemlerinin ardından 249 milyon 956 bin TL tutarındaki,  9 bin 711 çek ‘karşılıksız’ çıkarak, hukuki sürece havale edildi.