Doğu Akdeniz Üniversitesi Sualtı Araştırma ve Görüntüleme Merkezi (SAGAM), 2024 yılı yaz döneminde yaklaşık 2 bin kişi ile birlikte deniz kaplumbağalarının yavru salımını gerçekleştirdiklerini belirtti.

SAGAM Başkan Yardımcısı Burak Ali Çiçek, Çevre Koruma Dairesi'nden alınan izinle, 2008 yılından beri Gazimağusa, Yeniboğaziçi ve İskele sahillerindeki deniz kaplumbağalarının izlenmesi ve korunması projesini sürdürdüklerini kaydetti. Çiçek, bu proje kapsamında yaptıklarını DAÜ Fen ve Edebiyat Fakültesi, Biyolojik Bilimler Bölümü öğretim üyeleri, öğrencileri ve farklı ülkelerden gelen gönüllülerle birlikte gerçekleştirdiklerini belirtti.

Proje kapsamında, deniz kaplumbağalarının yuva davranışı ile ilgili bilimsel bilgi topladıklarını ve kumsalda geçirdikleri inkübasyon süresince korunmalarına öncelik verdiklerini dile getiren Çiçek, korumayı öncelikle insan faaliyetlerinin oluşturduğu yan etkilere karşı yapmaya çalıştıklarını kaydetti.

Deniz kaplumbağalarının hayatlarını denizde geçirdiklerini, sadece üreme döneminde suda gerçekleşen çiftleşmeden sonra dişilerin kumsala yumurtalarını bırakması neticesinde inkübasyon sürecinde karada bulunduklarını kaydeden Çiçek, “yumurtadan çıkan yavrular, gece veya sabahın ilk saatlerinde hızla denize dönerler ve derinlere doğru yüzerler. Derine dalma yeteneği kazanıncaya kadar deniz yüzeyindeki besinlerle beslenir, belirli bir olgunluğa yetiştikten sonra dipten beslenmeye başlarlar. Kumsalda bulundukları sürede korumasızdırlar.” ifadelerini kullandı.

Kuzey Kıbrıs sahillerinin bazılarının doğrudan koruma alanı olup, saat 20.00’den sonra insan girişine kapatıldığını dile getiren Çiçek, “Gazimağusa, Yeniboğaziçi ve İskele sahillerinde koruma altında olan alanlarda kumsallara araç ile girişin, kum almanın, atık bırakmanın (organik – inorganik), kumsal yapısına ve kumsalda bulunan canlılara (flora ve fauna) zarar verecek çadır, şemsiye gibi geçici veya her türlü kalıcı yapının yasak olmasını kapsayan genel koruma kuralları geçerlidir. Ancak, maalesef Çevre Koruma Dairesi, ilgili Kaymakamlık, Polis Genel Müdürlüğü ve ilgili Belediyelerin de desteği ile yürüttüğümüz korumaya yönelik bilgilendirme çalışmalarımızda toplumumuzun bazı bireylerinin bu kurallara uymak istemediğini de gözlemliyoruz.” dedi.

Çevrenin korunmasının toplumdaki her bireyin sorumluluk alması ile mümkün olabileceğine dikkat çeken Çiçek, bu amaçla, özellikle çocuklar olmak üzere toplumdaki bireylere yönelik “ağaç yaşken eğilir” atasözünü dikkate alarak farkındalık artırıcı etkinlikler yaptıklarını belirtti.

“İlköğretim, ortaöğretim ve üniversite gibi eğitim kurumları ve ayırım yapmadan her ortamda etkin olmakla birlikte, yuva döneminde yavru salımı yaparak sahillerde de bilgilendirme çalışmaları yapıyoruz.” ifadelerini kullanan Çiçek, farkındalık artırma etkinliğini ilgi çekici kılmak için, değişik nedenlerle yuva içerisinde sıkışmış ve müdahale edilmezse ölecek olan yavru deniz kaplumbağalarını denize uğurladıklarını kaydetti.

Doğal döngüsüne müdahale etmedikleri için bu tip etkinliklerde yavru sayısının değişkenlik gösterebildiğini ancak 2024 yılı yaz döneminde yaklaşık 2 bin kişi ile birlikte yavru salımı gerçekleştirdiklerini dile getiren Çiçek, sözlerini şöyle tamamladı:

“Önceliği çocuklarımıza verecek şekilde herkesin bu kaplumbağaları gözlemlemesini ve çocuklarımızın yavruların denize ulaşma anını seyretmesini sağladık. Proje kapsamında yapılan faaliyetler DAÜ olanaklarının yanı sıra sponsorlar sayesinde gerçekleştirilmektedir. Başta ana sponsor olan İş Bankası ile Mağusa Ravelin, Desdemona, Mağusa Salamis, Mağusa Kale, The Othello Citadel of Virtual, Young Professionals Cyprus Virtual Lions Kulüpleri, Lefkoşa Başkent, Lefkoşa Kuzey Kıbrıs ve Lefkoşa Arasta Lions Kulüpleri, Girne Ada, Girne Özgür Ada, Girne Beşparmak ve Güzelyurt Yeşilada Lions Kulüpleri, District 135 Kuzey Kıbrıs Yönetim Çevresi ile Solmaz Seyahat, Merit, Semra Limited ve BEM’e, bizlere destek veren herkese çok çok teşekkür ediyoruz.”