Deniz kimindir? / Ποιού είναι η θάλασσα;
Deniz kimindir?
Ona bakmaya hiç doymadım, doyamadım. Küçükken saatler boyunca yansıması gözlerimin önünden gitmezdi. Baktıkça gözlerimin mavi olacağını sanırdım. Olamaz… Bu denli bir güzellik muhakkak sihirli nitelikler taşımalıydı.
Yalan mı? Şimdi büyümüş halimle halen sihirli olduğuna inanıyorum. Hayret ediyorum; insan nasıl olur da denizden uzak yaşayabilir?
Su içerisinde olmayan ülkelere hep üzülmüşümdür.
Mavi nedir bilmeden nasıl yaşarlar?
Gökyüzünün mutlak mavisiyle tüm tonların uyumunu görmeden nasıl yaşar bu insanlar? Güneş ışınlarının kristal parlaklığını, güneş denizin derin sularına gömüldüğünde oluşan ışığın yoğun turuncu-kırmızı tonunu görmeden nasıl yaşayabilirler?
Suyun rengi sanki bora gelmiş gibi dinginlikten, masumluktan, sakinlikten çıkar ve koyulaşır, değişir, dalgalanır, vahşileşir, bir anda tehlikeli hale gelir.
Seni sarsmak, dağıtmak, öfkesi ile sürüklemek ister.
Ona saygı duymazsan, seni sonsuza kadar içine çekebilir.
Yağmuru peşine sürükleyen fırtınanın ve sağanağın arından yeniden huzurun tadını çıkarmak üzere gittim. Normalde, dalgaların deniz kabuklarını örtmesi gerekirdi. Bu manzara yerine sığ yerlerde işlem yapan bir iş makinesi ile karşılaştım.
Makineler ve insanlar orada ne arıyorlar? Kumsalları taciz ettik, kumu çimentoya döndürdük, şimdi sıra doğrudan denize mi geldi?
Sinirlendim. Açıklama istedim. Operatör, “Biz yalnızca işimizi yapıyoruz. Senin zorun nedir? Deniz senin mi?” diye çıkıştı.
İşini yapıyormuş.
Deniz onun mu?
Oradaki yetkililer bunun alışılmış bir çalışma olduğunu söylediler.
İlk kez olan bir şey değilmiş meğer. Sadece ben ilk kez gördüm. Anlaşılmaz sözcüklerle bölgenin gelişimi ile uyumlaşacak kıyı cephesinin korunması gibi mazeretler mırıldandılar. Hiçbir şey anlamadım!
İyi anladığım bir şey varsa, o da doğanın her şeye karşı kendi kendini gözettiğidir. Ayrıca insan elinin müdahale ettiği her yerde doğanın mahvedildiğini de iyi anlıyorum.
Sonuçta, yanıtlanmayan soru, “deniz kimindir” sorusudur. Doğaya müdahale etmeye kimin hakkı var? Mal sahibi mi vardır? Ter dökmeden bize bahşedilen bir şeyi ne hakla mahvediyoruz?
Yanıt, tek kelimede saklıdır: Açgözlülük!
Parmakların doyumsuz bir şekilde birbirine sürtünmesi ile asırlardır en pis şekliyle elden ele dolaşıyor.
Su ile yıkanmayan ama büyük bir bataklıkta durulanan şey: Para.
İnsanın ürettiği o çirkin aletlerin gücüyle su maviden kahverengiye dönüşüyor.
Makinenin sağır edici sesi deniz dalgalarının sesini yutuyor.
Doğa çiğneniyor!
YENİDÜZEN için yazılmış Yunanca özgün metinden çeviri: Çağdaş Polili
Ποιού είναι η θάλασσα;
Ποτέ δεν χόρταινα να τη βλέπω. Τόσες πολλές ώρες καθρεφτιζόταν στα μάτια μου όταν ήμουν μικρή, που νόμιζα πως θα γίνονταν μπλε. Δεν μπορεί… τέτοια ομορφιά, θα κρύβει μαγικές ιδιότητες.
Ψέματα; Και τώρα που μεγάλωσα πιστεύω ότι είναι μαγική. Απορώ πώς μπορεί άνθρωπος να ζει μακριά από τη θάλασσα; Πάντα λυπόμουν αυτούς που μένουν σε χώρες που δεν βρέχονται από νερά.
Πώς ζουν χωρίς να ξέρουν τι είναι μπλε; Χωρίς να έχουν δει την αρμονία όλων των αποχρώσεων με το απόλυτο γαλάζιο του ουρανού; Το κρυστάλλινο λαμπύρισμα των ηλιαχτίδων, το βαθύ πορτοκαλοκόκκινο χρώμα της φωτιάς κάθε που ο ήλιος χάνεται μέσα στα βαθιά νερά της;
Και σαν έρχεται μπόρα, από γαλήνια, αθώα, ήρεμη, σκοτεινιάζει, αλλάζει, φουρτουνιάζει, αγριεύει, γίνεται με μιας επικίνδυνη. Θέλει να σε αρπάξει, να σε κατασπαράξει, να σε παρασύρει στο θυμό της, κι αν δεν τον σεβαστείς, μπορεί να σε κάνει δικιά της για πάντα.
Μετά από μπόρα πήγα να απολαύσω ξανά την ηρεμία της. Κανονικά, τα κύματα θα έπρεπε να παρέσερναν στην παραλία κοχύλια. Αντί γι’ αυτό το θέαμα, βρήκα έναν εκσκαφέα να πραγματοποιεί εργασίες στα ρηχά. Τι γυρεύουν εκεί ανθρώπων κατασκευάσματα; Βιάσαμε τις παραλίες, μετατρέποντας την άμμο σε τσιμέντο και τώρα πιάσαμε τη θάλασσα;
Θύμωσα. Ζήτησα εξηγήσεις. «Εμείς απλώς κάνουμε τη δουλειά μας. Τι ζόρι τραβάς; Δική σου είναι η θάλασσα;» μου είπε ο χειριστής. Τι ξέρει κι αυτός. Τη δουλειά του κάνει… δικιά του είναι η θάλασσα;
Οι αρμόδιοι είπαν ότι είναι συνηθισμένη διαδικασία. Δεν είναι η πρώτη φορά που γίνεται. Απλώς πρώτη φορά το έβλεπα. Κάτι ακαταλαβίστικα μου αράδιασαν για την αρμονία των αναπτύξεων της περιοχής, τη διατήρηση του παραλιακού μετώπου… ούτε που κατάλαβα!
Αυτό που καταλαβαίνω καλά, είναι πως η φύση φροντίζει μόνη της για όλα. Και πως όπου παρεμβαίνει ανθρώπου χέρι, απλά καταστρέφει.
Τελικά, αυτό που δεν απαντήθηκε είναι το «ποιου είναι η θάλασσα;». Ποιος έχει δικαίωμα να παρεμβαίνει στη φύση; Είναι κανείς ιδιοκτήτης; Με ποιο δικαίωμα καταστρέφουμε αυτό που απλόχερα μας χαρίστηκε χωρίς να χρειαστεί να ιδρώσουμε;
Η απάντηση κρύβεται σε μία λέξη: Απληστία! Η αχόρταγη τριβή των δαχτύλων σε ό,τι πιο βρώμικο ανταλλάζεται εδώ και αιώνες από χέρι σε χέρι. Αυτό που δεν πλένεται με νερό, αλλά ξεπλένεται σε ακόμα μεγαλύτερο βούρκο. Το χρήμα.
Το νερό γύρω από το κακάσχημο ανθρώπινο κατασκεύασμα από μπλε, γίνεται καφέ. Ο εκκωφαντικός θόρυβος του μηχανήματος, πνίγει τους ήχους των θαλάσσιων κυμάτων. Η φύση βιάζεται!