Maliye Bakanlığı’nın 2018’e dair açıkladığı vergi beyanları ve oranlarında dördüncü sırada yer alan tanınmış iş insanı Günay Çerkez, YENİDÜZEN’e konuşarak değerlendirmelerde bulundu, “Önemli olan verginin miktarı değil, alınan verginin nasıl kullanıldığıdır” dedi.

Dila ŞİMŞEK

Maliye Bakanlığı’nın 2018’e dair açıkladığı vergi beyanları ve oranlarında, Gelir ve Vergi Dairesi’nin tablosunda dördüncü sırada yer alan iş insanı Günay Çerkez, YENİDÜZEN’e konuşarak vergi sorumluluğunun ‘vicdani’ olduğunu belirtti, ülke ekonomisini değerlendirdi.

KKTCELL’in ve Korman Construction Ltd.’nin direktörü, iş insanı Günay Çerkez, özellikle son senelerde Vergi Dairesi’nin açıkladığı listenin başlarında yer alıyor.

Çerkez 2018 yılına dair, 3 Milyon 601 Bin 620,12 TL gelir beyan etti, 1 Milyon 94 Bin 28,36 TL vergi ödedi.

 “Vergi ödemek, yasal bir yükümlülük olduğu gibi ülkeye karşı vicdani bir sorumluluktur” diye konuşan Çerkez, ülkenin gelişmesine katkıda bulunmak adına bunun gerekli olduğuna vurgu yaptı.

Hükümetlerin yurtdışı ilişkilerini geliştirmesi ve ‘boş’ harcamalardan kaçınması gerektiğine vurgu yapan Çerkez, “En yakın komşumuz Türkiye’de yaşayan insanlar dahi, burada yaşadığımız sorunlarımızı bilmiyor. Bu sebeple, Amerika’nın, Çin’in, Avustralya’nın veya diğer ülkelerin bizi fark etmesini ve sorunumuzu çözmeye çalışmasını bekleyemeyiz. Bizlerin ses çıkarması, talepte bulunması, bir çıkış yolu için didinmesi gerekir” dedi.

Birçok başarılı iş insanlarının ‘yurtdışına kaybedildiğine’ dikkat çeken Çerkez, beyin göçünün önlenmesi için teşvik edici projelerin olmasına işaret etti.

Ödenilen vergilerin karşılığının alınıp alınmadığı sorusu sebebiyle, birçok kişinin sorumluluğunu yerine getirmekten kaçındığını ifade eden Çerkez, devletin, alınan verginin ‘çar çur edilmediğini’ kanıtlaması gerektiğini kaydetti.

 “En son ne zaman yeni bir okul yapıldı, bilmiyorum. Bugün bizim verdiğimiz vergilerle, çok daha iyi bir eğitim sistemi, daha modern ve donanımlı tesisler, sağlıklı yollar yapılabilir”

“Bugün maalesef çok ciddi miktarda, gereksiz harcamalar yapılmaktadır”

Önemli şirket ve şahısların, vergi listesinin aşağılarında yer almasının sebebi olarak, ‘verilen verginin karşılığının görülmemesini’ gösteren Çerkez, “En son ne zaman yeni bir okul yapıldı, bilmiyorum. Bugün bizim verdiğimiz vergilerle, çok daha iyi bir eğitim sistemi, daha modern ve donanımlı tesisler, sağlıklı yollar yapılabilir. Ancak vergilerin doğru harcanmadığını düşünen birçok vatandaş, yasal sorumluluğunu yerine getirmekten kaçınıyor” şeklinde konuştu.

Seyrüseferlerden ciddi bir vergi alındığına dikkat çeken Çerkez, “Bunun karşılığında yollarımıza baktığımızda, sanki 5. sınıf ülkelerde yaşıyormuş gibi hissediyoruz. Çevremize baktığımızda, temiz ve planlı bir ortam göremiyoruz. Bu da, alınan vergiler yanlış mı kullanılıyor düşüncesi yaratıyor” dedi.

Toplanan vergilerin giderek artan kamu yükünü karşılayabildiğini ifade eden Çerkez, kamu personellerinin en iyi şekilde emeklerinin karşılığını alması gerektiğini, ancak hükümetlerin sıklıkla değişmesi sebebiyle, her hükümetin kendi istediği, onları destekleyen kişileri kamuya yerleştirmesinden kaynaklanan ekstra masraf ortaya çıktığını savundu.

Çerkez, “Bugün maalesef çok ciddi miktarda, gereksiz harcamalar yapılmaktadır. Vergi oranlarının yüksek olduğunu söyleyenler var. Ama bana göre önemli olan verginin miktarı değil, alınan verginin nasıl kullanıldığıdır. Örneğin Avrupa ülkelerinde vergiler %60’a kadar varmasına rağmen, şirketler ve iş insanları şikayet etmeden ödeme yapar çünkü karşılığını aldığını gözlemler ve bunun bilincindedir. Çocuklarını okul sonrası dershane, etüt, özel derslere göndermek zorunda değiller çünkü okullar yeterince donanımlıdır. Yolları sağlamdır” şeklinde konuştu.

Çerkez, çoğu kişinin vergi ödememe sebebi olarak, karşılığını göremediklerini ve bunun motivasyonu düşürdüğünü gösterdi.

“Herkes vermesi gereken vergiyi verse, daha orantılı rakamlar ortaya çıkardı”

“Kendimizi hep Avrupai, okumuş ve kültürlü olarak görüyoruz ancak toplumsal sorumluluklarımızı yerine getirmiyoruz”

Belediye ve hükümetlerin verdiği hizmetin istenilen kalitede olmadığını düşünen Çerkez, bu sebeple birçok önemli şirketin devlete karşı olan sorumluluklarını da yerine getirmediğini ifade etti.

Ülkede yetki ve otorite boşluğu olduğunu belirten Çerkez, “Sanırım hükümetlerimiz çok başarılı olamıyor, çünkü aksi takdirde her bir veya bir buçuk senede hükümet değişmezdi… Herkes vermesi gereken vergiyi verse, daha orantılı rakamlar ortaya çıkardı. Ama çoğunluk ödemezse, devlet bunu bir şekilde başka bir şeye yansıtarak alacak… Biz Kıbrıslı Türkler olarak kendimizi hep Avrupai, okumuş ve kültürlü olarak görüyoruz ancak toplumsal sorumluluklarımızı yerine getirmiyoruz” diye eleştiride bulundu.

Çerkez, bu sebeple, hükümetlerin halka, alınan vergilerin boşa harcanmadığını kanıtlaması gerektiğini söyleyerek, bunu insanlara yansıtmasını ve bu sayede insanların da gönül rahatlığı ile sonuna sorumluluklarını yerine getireceğini dile getirdi.

“Adaptasyon sorunu yaşamamak için ön hazırlık çok önemli”

Çerkez, Turkcell’in ülkeye gelmesinde önemli girişimlerde bulundu, Cyprus Pools Ltd., Airtech Ltd. ve Wintersun Developments Ltd. şirketlerinin direktörlüğünü üstlendi.

“Uzun senelerce yurtdışında yaşayıp adaya dönen kişiler genelde adaptasyon sorunu yaşıyor. Bu da hazırsızlıktan kaynaklanıyor… Eşim ve benim, hep adaya geri dönme isteğimiz vardı. Bu sebeple planlı hareket etmek çok önemli” dedi.

Bu şirketlerin birkaçını İngiltere’deyken kurduğunu dile getiren Çerkez, önceden karar verip hazırlık yapmanın, çok daha fazla kolaylık sağladığını ifade etti.

 “Ülkemizin lider sektörleri ‘teşvik’ bekliyor… Ama bu baş sektörler ayakta durmak için teşviğe ihtiyacı varsa, devlet hazinesine nasıl kaynak sağlayacak?”

“Birçok potansiyeli yüksek gencimizi, çok başarılı insanlarımızı yurtdışına kaybediyoruz”

Kıbrıslı potansiyeli yüksek birçok gencin ve önemli iş insanlarının, ‘yurtdışına’ kaybedildiği sorununa değinen Çerkez, “Gerek yaşam standartları, gerek ise çevre ve iş kalitesi açısından ülke olarak daha geri planda kaldığımız için, birçok potansiyeli yüksek gencimizi, çok başarılı insanlarımızı yurtdışına kaybediyoruz. Hükümetler ise, bu insanları geri kazanmaya çalışmadığı, onlara cazibe uyandıracak imkanlar tanımadığı gibi, adeta tehlike olarak görüp, başka bir ülkede olmalarından memnun bir şekilde davranıyor” diye görüş belirtti.

Yurtdışında yaşayan nitelikli ve başarılı kişilerin, ciddi bir beyin göçü yaptığına dikkat çeken Çerkez, bunun ülke ekonomisine çok olumsuz bir etkisi olduğunu kaydetti.

Hükümetlerin günü birlik değil, 30-50 sene sonrasını düşünerek hareket etmesi gerektiğine vurgu yaptı.

Dünyanın sürekli geliştiğini ve bu sebeple ticarette de önemli adımlar atıldığını ifade eden Çerkez sözlerine şöyle devam etti: “Biz dünyayla yarışmalı, ona göre üretmeli ve insan yetiştirmeliyiz. Artık ulaşım ve iletişim engel değil, tüm dünyanın piyasası bir… Ancak bizim yollarımız bile yok, çevremiz pislikten geçilmiyor, önemli sahillerimiz kirliliğe boğulmuş bir halde. Ülkemizin lider sektörleri ‘teşvik’ bekliyor… Ama bu baş sektörler ayakta durmak için teşviğe ihtiyacı varsa, devlet hazinesine nasıl kaynak sağlayacak? Hayvancı, çiftçi, üniversiteler, turizm sektörü, herkes teşvik bekliyor… Ancak şirketler ve kişiler kendi kaynaklarını yaratmaya çalışmalı. Teşvik sınırlı bir süre için, belirli kesimlere dağıtılmalı…”