Serap ŞAHİN

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, 6 – 9 Haziran tarihleri ve 12.00 ile 16.00 saatleri arasında güneş altında çalışmayı “kağıt üstünde” yasakladı ancak “devlet” geçen yıl olduğu gibi bu yıl da kendi yasağına uymadı. YENİDÜZEN, yasağın geçerli olduğu saatlerde külliye inşaatına gitti, emekçilerin güneş altında çalıştırıldığını gözlemledi.

YENİDÜZEN geçtiğimiz yılın Temmuz ayında da yürürlüğe giren “güneş altında çalışma yasağı” sürecinde 2 gün boyunca külliye inşaatındaki emekçilerin çalıştığını fotoğraflamıştı. “Devlet” bu yıl da şaşırtmadı, kendi koyduğu yasağa uymadı.

Öte yandan Sağlık Bakanlığı, Tabipler Birliği ve İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanları Birliği tarafından da aşırı sıcaklardan korunmak gerektiği konusunda halka uyarılar yaptı ancak denetleyen olmadı.

Yasaklayan var, denetleyen yok

Çalışma Bakanlığı tarafından alınan ve Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren kararda, 6 Haziran- 9 Haziran tarihlerinde saat 12.00 ile 16.00 arasında dışarıda çalışmanın yasak olduğu belirtildi.

İlgili kararda şu ifadelere yer verildi:

“Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Meteoroloji Dairesi'nin hava sıcaklıklarının mevsim normalleri üzerinde seyredeceği tahminlerini göz önünde bulundurarak ve İş Sağlığı Güvenliği Yasa ve Tüzükleri kapsamında yükselen hava sıcaklığı altında dışarıda çalışma tehlikesini dikkate alarak, 6 Haziran 2024 ile 9 Haziran 2024 tarihleri arasında, sürekli olarak dışarıda güneş altında çalışan işçilerin korunabilmesi amacıyla, 22/1992 Sayılı İş Yasası’nın 36. Maddesi’nin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'na verdiği yetkiye dayanarak; saat 12.00 ile 16.00 arasında dışarıda, açıkta (güneş altında) çalışma yapılmasını yasakladı. Meskun mahal dışında yapılacak olan tarım ve inşaat sektörü için işe başlama saatleri, işverenler tarafından belirlenebilir; erken işe başlama kapsamında inşaat işinin bulunduğu yere agrega, hazır beton, diğer inşaat malzemesi ve iş makinesi taşınması için erken işe başlama saati kapsamında uygulama yapılabilir.”

Söz konusu saatlerde külliye inşaatında çalışan emekçilerin, yasağın yürürlüğe girdiği gün saat 14.00’te güneş altında zor şartlarda çalıştığı görüldü.

YENİDÜZEN geçtiğimiz yılın Temmuz ayında alınan aynı yasakta, 2 gün boyunca külliye inşaatındaki emekçilerin yine çalıştığını gözlemlemişti. “Devlet” bu yıl da şaşırtmadı, kendi koyduğu yasağa uymadı.

Sağlık Bakanı, 11.00-16.00 saatlerinde mecbur kalınmadıkça dışarı çıkılmaması uyarısında bulundu

Sağlık Bakanı Dr. Hakan Dinçyürek, aşırı sıcaklardan korunmak gerektiği konusunda halkı uyardı,

 özellikle günün en sıcak saatleri olan 11.00-16.00 arasında mecbur kalınmadıkça dışarı çıkılmaması gerektiğini, sık sık su ve sıvı tüketmenin önemli olduğunu vurguladı.

Açık renkli, hafif kıyafetler tercih edilmesi gerektiğini belirten Dinçyürek, dışarıya çıkma zorunluluğu varsa şapka takılması gerektiğini ve güneşin zararlı ışınlarından koruyan güneş yağı ve güneş gözlüğü kullanılması gerektiğini belirtti.

Dinçyürek, ağır fizik aktivitelerden kaçınılması, kalp, solunum ve böbrek gibi kronik hastalığı olan kişilerin, yaşlıların ve bebeklerin özellikle güneş çarpması açısından risk altında olduğunu kaydetti.

Dinçyürek, bebek, çocuk ve hayvanların kapalı ve park etmiş araçlarda kesinlikle bırakılmaması gerektiğini vurgulayarak, baş ağrısı, halsizlik, tansiyon düşmesi ve bulantı hissi veya kusma gibi olası güneş çarpması belirtileri olması durumunda hemen doktora başvurulması gerektiğini ifade etti.

KTTB: “Risk grubundaki kişilerde daha ciddi sonuçlar oluşabilir”

Kıbrıs Türk Tabipleri Birliği (KTTB) hava sıcaklığının normal değerlerin çok üzerinde seyrettiğine dikkat çekerek, güneş çarpmasına karşı halkı uyardı.

Aşırı sıcakların nedeninin dünyada yaşanan iklim krizi ve global ısınma olduğuna vurgu yapan KTTB Genel Sekreteri Prof. Dr. Ceyhun Dalkan yazılı açıklamasında, sıcak havanın, özellikle aşırı sıcakların, sağlık üzerinde ciddi olabilecek olumsuz sonuçlara neden olabileceğini vurguladı.

“Güneş çarpması, doğrudan güneş ışığına uzun süre maruz kalma sonucu vücut ısısının tehlikeli seviyelere yükselmesiyle oluşan ciddi bir sağlık sorunudur” diyen Dalkan, hava sıcaklığının arttığı bugünlerde, uzun süre güneşe maruz kalmanın, yüksek ısılı ortamda uzun sürede bulunmanın, sıcak veya güneş çarpmasına neden olabileceği uyarısında bulundu.

Sıcak çarpmasının genellikle, bugünlerde olduğu gibi sıcak havalarda, açık havada uzun süre kalan veya ağır fiziksel aktiviteler yapan kişilerde görüldüğünü dile getiren Dalkan, böyle günlerde, güneşin dik geldiği 10.00-16.00 saatleri arasında, güneş altında çalışmanın mutlaka yasaklanması ve gerekli denetimlerin yapılmasının önemine işaret etti.

Dalkan güneş çarpması belirtilerini şöyle sıraladı:

“Yüksek vücut ısısı (genellikle 40°C ve üzeri); kuru, sıcak ve kızarmış cilt; şiddetli baş ağrısı; baş dönmesi ve sersemlik; bilinç bulanıklığı, konfüzyon veya bilinç kaybı; hızlı ve güçlü nabız; mide bulantısı ve kusma; kas krampları”

“Risk grubundakiler sıcak havalarda önlem almalı”

Güneş çarpmasının risk grubundaki kişilerde daha ciddi sonuçlara neden olabileceğini ifade eden Dalkan şöyle devam etti:

“Bebekler, yaşlılar, kalp, akciğer, astım, tansiyon, diyabet gibi kronik hastalığı olanlar, obezler, güneş altında dış ortamda çalışanlar, akut hastalığı olanlar, ilaç kullananlar (diüretik -idrar sökücü), antihistaminikler (alerji ilacı), beta blokerler -kalp ilacı ve antidepresanlar), alkol ve/veya uyuşturucu kullananlar risk altındadır.

Bu gruplardaki kişilerin sıcak havalarda önlem almaları, bol sıvı tüketmeleri ve mümkünse serin ortamlarda kalmaları önemlidir”

Sıcak havanın sağlığa zararlarına dikkat çekildi

Dalkan açıklamasında sıcak havanın sağlığa zararlarını da şöyle sıraladı:

“Isı çarpması: Vücut sıcaklığının hızla yükselmesi sonucu oluşur ve hayati tehlike yaratabilir. Belirtileri arasında yüksek vücut sıcaklığı, bilinç kaybı, sersemlik, hızlı nabız ve terlemenin durması bulunur.

Isı bitkinliği: Aşırı terleme nedeniyle vücudun su ve tuz kaybetmesi sonucu oluşur. Belirtileri arasında ağır terleme, zayıflık, baş dönmesi, mide bulantısı ve baş ağrısı yer alır.

Güneş yanığı: Uzun süre güneşe maruz kalma sonucu ciltte oluşan yanıklar. Cilt kızarır, ağrılı hale gelir ve ilerleyen durumlarda kabarabilir.

Su kaybı: Vücudun aşırı su kaybına karşı yeterli miktarda su alınmaması sonucu oluşur. Ağız kuruluğu, baş ağrısı, sersemlik ve idrar renginin koyulaşması gibi belirtiler gösterir. Bol su tüketiniz. Yoğun fiziksel aktivite sonrası kaslarda ağrılı kramplar olabilir. Aşırı sıcaklar yorgunluk ve halsizliğe neden olabilir”

“Bol su için, alkol ve kafeinden kaçının”

Sıcak havanın sağlık üzerindeki olumsuz etkilerini azaltmaya yardımcı olacak, sıcak çarpması gibi ciddi durumları önleyebilecek korunma yöntemleri olduğunu da kaydeden Dalkan şu önerilerde bulundu:

“Bol su içiniz: Aşırı su kaybını önlemek için gün boyunca düzenli aralıklarla su içmek önemlidir. Alkol ve kafeinli içeceklerden kaçının, çünkü bunlar vücudun daha fazla su kaybetmesine neden olabilir.

Serin ortamda kalınız: Mümkün olduğunca serin ve gölge alanlarda zaman geçirin. Klima veya vantilatör kullanarak ortam sıcaklığını düşürmeye çalışın. Özellikle bu sıcak günlerde güneşin dik geldiği 10.00-16.00 arasında güneş altında çalışma yasaklanmalıdır.

Rahat ve açık renkli giysiler giyiniz: Pamuk gibi nefes alabilen kumaşlardan yapılmış, açık renkli ve gevşek giysiler tercih edin. Bu, vücudunuzun serin kalmasına yardımcı olur.

Güneş koruyucu kullanınız: Güneşe çıkmadan önce en az SPF 30 koruma faktörlü güneş kremi kullanın. Güneş kremini iki saatte bir, terledikten veya yüzdükten sonra tekrar uygulayın.

Günün en sıcak saatlerinde (genellikle 10.00-16.00 arası) dışarıda bulunmaktan kaçının. Bu saatlerde dışarı çıkmanız gerekiyorsa, gölge alanlarda kalmaya özen gösterin.

Fiziksel aktiviteleriniz sınırlayınız: Aşırı sıcak havalarda ağır fiziksel aktivitelerden kaçının. Egzersiz yapmanız gerekiyorsa, sabah erken veya akşam geç saatleri ve gölge, serin alanları tercih edin.

Hafif yemekler tercih edin: Ağır ve yağlı yiyeceklerden kaçının, çünkü bunlar vücudun ısısını artırabilir. Daha hafif ve serinletici yiyecekler tercih edin.

Şapka ve güneş gözlüğü kullanınız: Geniş kenarlı bir şapka ve UV korumalı güneş gözlüğü, doğrudan güneş ışığından korunmanıza yardımcı olacaktır.”

“Güneş çarpması acil tıbbı müdahale gerektirebilir”

Güneş çarpmasının, acil tıbbi müdahale gerektirebileceğini anlatan Dalkan, sorun yaşayan kişinin acilen gölgeye veya serin bir yere taşınması, üzerindeki fazla giysilerin çıkarılması, serin suyla vücut ısısının düşürülmesi veya vücuduna soğuk kompres uygulanması gerektiğini belirtti. Bu önlemlerin geçici olduğu ve gerçek tıbbi yardım alınması gerektiğini kaydeden Dalkan kişinin bilinci yerindeyse ve kusmuyorsa su veya elektrolit içeren içecekler verilebileceğini ancak bilinci kapalıysa ağızdan hiçbir şey verilmemesi gerektiği uyarısında bulundu.

Sıcak çarpması durumunda kişinin sırt üstü yatırılması ve bacaklarının hafifçe kaldırılması gerektiğini anlatan Dalkan bunun, kan akışını iyileştirerek kişinin şoka girmesini önlemeye yardımcı olacağını belirtti. 

“Güneş çarpması belirtileri gösteren kişilere hızlı ve doğru şekilde müdahale edilmesi hayat kurtarıcı olabilir” diyen Dalkan ancak bunların geçici ilk yardım olduğunu kaydetti, durum kötüleşir veya bilinç kapanırsa mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurulması veya ambulans çağırılması gerektiği uyarısında bulundu.

İSG-BİR: “Açık havada çalışmak sıcak çarpması, kalp krizi ve ısı bitkinliğine neden olabilir”

İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanları Birliği (İsg-Bir), aşırı sıcakların açık havada çalışanlarda sıcak çarpması, kalp krizi ve ısı bitkinliğine neden olabileceği uyarısında bulundu.

İsg-Bir’den yapılan yazılı açıklamada, “Ani ve aşırı sıcaklık artışına bağlı olarak çalışanlarda sıcak çarpması, kalp krizi, ısı bitkinliği vb. hastalıklar görülebilmektedir” denildi.

Meteoroloji Dairesi'nden sıcak dalgası konusunda uyarı yapıldığına işaret edilen açıklamada, “İşletmelerin çalışanlarının güvenliğini sağlamanın ve korumanın yasal yükümlülüğü olduğunu hatırlatarak açık alanda yapılacak çalışmalarla ilgili birtakım önlemlerin alınmasının elzem olduğunu belirtiriz” ifadeleri yer aldı.

Açık alanda faaliyet gösteren işletmelerin çalışma programlarını, Meteoroloji Dairesi'nin duyurularına göre yapması gerektiği kaydedilen açıklamada, şunlar kaydedildi:

“Aşırı sıcak olan saatlerde işin durdurulması, ilgili saatlerde işin başka bir ortamda yürütülmesi, mola saatlerinin artırılması, çalışanlara mola için gölge bir alan sağlanması, bol sıvı tüketiminin sağlanması, çalışanlara su temini vb. önlemler alarak çalışmalarını yürütmelidirler. İşletmeler acil durum planlarını güncelleyerek güneş altında çalışmadan dolayı oluşabilecek hastalıklara karşı müdahale şekillerini belirlemeli veya gözden geçirmelidirler.”