Diğer Tarafta Hiç Araba Sürmedim

Bugün bir itirafta bulunacağım. Barikatın öte yanına araba sürerek hiç geçmişliğim yoktur! Kendi budalalığım, farkındayım. Ama gerçek bu. Genel bağlamda sürücülük bana hoş gelen bir şey değildir. Bu memlekette araba kullanmaya mecbur kaldığım için kullanıyorum. Bir yere gitmek için başka şansım yoktur. Ciddi bir toplu taşımacılık ağı yoktur. Tabii diğer tarafta araba kullanmamamın esas sebebi bu değildir.

Başlıca sebep yolları bilmememdir! Zaten normalde de panik halinde bir sürücüyken ve doğuştan yön bilmez bir yapıya sahipken gitmek istediğim yere ulaşmak için hangi yolu kullanacağımı, nereye döneceğimi bilmemek beni daha da fazla strese sokar. Ve tabiatıyla, doğduğum andan itibaren Kıbrıs’ın kuzey tarafı bilinmez bir yerdi. Anne-babanın, akrabaların ve yaşça benden büyük olanların anlattıkları coğrafi bilgi açısından bir fikir verse de; köylerin, yerleşim yerlerinin ve yolların isimleri hep değişti!

Şoför yardımcısı olarak yoldan gelip geçenlere gideceğimiz yeri sormak birçok kez bana düştü. Anlaşmak pek kolay olmuyordu, çünkü biz gideceğimiz köyün adını 74 öncesindeki adıyla soruyorduk; Kıbrıslı Türkler ise nereye gitmek istediğimizi anlamıyorlardı, zira o yerlerin isimlerini yeni isimler olarak biliyorlardı. Bu konuda daha fazla yorum yapmayacağım…        

Bunların yanında, bir de cep telefonum kuzey tarafında çalışmıyor. Arabamı alıp barikattan geçmeme mâni olan bir başka önemli unsur da budur. Üçüncü bir kişiden gelecek yardım ihtimal dışı kalır. Kaybolursam, yapabileceğim tek şey bildiğim bir bulana kadar sürmeye devam etmek olur! Telefon iletişiminin olmaması, şu veya bu şekilde, arabalı veya arabasız diğer tarafa geçmek hususunda oldukça caydırıcı bir unsurdur. Çağdaş yaşam dış dünya ile kesintisiz bir iletişim gerektirir ve cep telefonu artık olmazsa olmaz bir unsurdur. Cep telefonunun olmaması ciddi bir strese sebebiyet verir. Bu memleketteki bu gariplik ayrıca yorum konusudur, onu da yapmayayım…           

Dolayısıyla, en azından benim açımdan en güvenli yol Kıbrıslı Türk dostlarım, tanıdıklarım, çalışma arkadaşlarım ve meslektaşlarımla barikata yakın bir yerlerde buluşmaktır. Bu şekilde hem yürüyerek gidebilirim hem de işle ailem ile ve özellikle de çocuklarımla ilgili bir durum olması hâlinde telefonla iletişim kurma şansım olur.   

Pek tabii birçok kez tek başıma barikattan uzak yerlere gitmek durumunda kaldığım oldu. Bu gibi durumlarda çözüm taksi oldu.    

Samimi olarak bu duruma üzülüyorum. Çok dert ediyorum. Beni yaralıyor. Ve bugün bu itirafta bulunurken utanıyorum. Çünkü farklı olmasını isterdim. Ama gerçek budur. Larnaka’da Maria ile kahve içmekle Girne’de Fatma ile kahve içmek aynı şey değildir. Kahve içmek için Girne’ye ömrüm boyunca beş-altı kez gittim. Larnaka’ya ise sayısız kez. İnanın bana, bunun tersi olsun isterdim. Kaldı ki, Girne memleketimdir. Kokusu, havası, her şeyi… Her şeyi varlığımla özdeşleşmiştir.

Benim gibi düşünen çok kişi olup olmadığını bilmiyorum. Birçok kişi fazla kaygılı olduğumu düşünebilir. Olabilirim. Beni esas kaygılandıran durumun çok uzun bir süre bu şekilde devam edeceğidir. Kıbrıs’taki mevcut statükoyu sağlamlaştıran uzlaşılar hoşuma gitmiyor ama bu durumda insan ilişkileri daha ağır basıyor. İşte bu yüzden, en iyisi bir dahaki sefere Ay. Demet barikatından geçerken şoför koltuğuna ben oturayım.

YENİDÜZEN için yazılmış Yunanca özgün metinden çeviri: Çağdaş Polili

Δεν οδήγησα ποτέ στην άλλη πλευρά

Σήμερα θα κάνω μια παραδοχή. Δεν πέρασα ποτέ το οδόφραγμα οδηγώντας! Βλακεία μου, το ξέρω. Αλλά, αυτή είναι η αλήθεια. Γενικώς, το οδήγημα δεν μου είναι ευχάριστο. Αναγκαστικά χρησιμοποιώ το αυτοκίνητο γιατί σε αυτό τον τόπο, δεν έχω άλλο τρόπο για να μετακινούμαι, ελλείψει σοβαρού δικτύου μέσων μαζικής μεταφοράς. Αυτός όμως δεν είναι ο κύριος λόγος που δεν οδηγώ στην άλλη πλευρά.

Ο πρώτος λόγος είναι γιατί δεν ξέρω τους δρόμους! Είμαι που είμαι αγχώδης οδηγός και φύσει απροσανατόλιστη, μου προκαλεί και μεγαλύτερο στρες το γεγονός ότι δεν έχω ιδέα ποιον δρόμο να πάρω για να πάω σε έναν προορισμό. Και πολύ φυσιολογικά, αφού από τότε που γεννήθηκα, η βόρεια πλευρά της Κύπρου ήταν άγνωστος τόπος. Οι περιγραφές γονιών, συγγενών και μεγαλύτερων από μένα μπορεί να δίνουν ένα στίγμα αν μη τι άλλο γεωγραφικής στοχοθέτησης, ωστόσο όλα τα ονόματα χωριών, τοποθεσιών, οδών και δρόμων, έχουν αλλάξει!

Ως συνοδηγός έτυχε αρκετές φορές να πρέπει να ρωτήσω περαστικούς να μας δώσουν κατευθυντήρια γραμμή για τον προορισμό μας, αλλά η συνεννόηση δεν ήταν εύκολη, γιατί εμείς ρωτούσαμε με βάση την ονομασία του χωριού όπως την ξέραμε πριν το ’74 και οι Τουρκοκύπριοι δεν καταλάβαιναν πού θέλουμε να πάμε, γιατί αυτοί γνωρίζουν τις τοποθεσίες με άλλα ονόματα. Δεν το σχολιάζω περαιτέρω…

Επιπλέον, το κινητό μου, δεν δουλεύει στη βόρεια πλευρά. Άλλος σημαντικός παράγοντας, ο οποίος με αποτρέπει από το να πάρω μόνη το αυτοκίνητο και να περάσω το οδόφραγμα. Η βοήθεια από τρίτο γνωστό μου άτομο, αποκλείεται. Αν χαθώ, θα πρέπει απλά να συνεχίσω να οδηγώ μέχρι να καταφέρω με κάποιο τρόπο να τα βρω! Η έλλειψη τηλεφωνικής επικοινωνίας είναι όμως έτσι κι αλλιώς, σοβαρός αποτρεπτικός παράγοντας για επίσκεψη στην άλλη πλευρά, με ή και χωρίς αυτοκίνητο. Η σύγχρονη ζωή απαιτεί την αδιάλειπτη επικοινωνία με τον έξω κόσμο και το κινητό είναι πλέον απαραίτητο στοιχείο, η απουσία του οποίου προκαλεί σοβαρό άγχος. Ας μην σχολιάσω και αυτή την παράνοια σε τούτο τον τόπο…

 Ασφαλέστερη λοιπόν οδός, είναι τουλάχιστον για μένα να συναντώ Τουρκοκύπριους φίλους, γνωστούς, συνεργάτες, συνάδελφους σε χώρους κοντά στο οδόφραγμα. Για να μπορώ να πηγαίνω με τα πόδια, αλλά και να έχω τη δυνατότητα επικοινωνίας αν χρειαστεί μέσω του κινητού μου με τη δουλειά, την οικογένεια, και κυρίως τα παιδιά μου.

Εννοείται πως χρειάστηκε αρκετές φορές να πρέπει να μεταβώ μόνη σε χώρο μακριά από το οδόφραγμα. Σε αυτές τις περιπτώσεις, το ταξί είναι η λύση μου.

Ειλικρινά λυπάμαι γι’ αυτό. Στεναχωριέμαι αφάνταστα. Με πληγώνει. Και ντρέπομαι σήμερα γι’ αυτή την παραδοχή. Γιατί θα ήθελα να ήταν διαφορετικά. Όμως η αλήθεια είναι αυτή. Ο καφές με τη Μαρία στη Λάρνακα, δεν είναι ίδιος με τον καφέ με την Φατμά στην Κερύνεια. Στην Κερύνεια για καφέ πήγα πέντε-έξι φορές στη ζωή μου. Στη Λάρνακα, αμέτρητες.  Πιστέψτε με, το αντίθετο θα ήθελα να συμβαίνει. Εξάλλου η Κερύνεια είναι ο τόπος μου. Οι μυρωδιές της, ο αέρας της, όλα… είναι συνυφασμένα με την ύπαρξη μου.

Δεν ξέρω αν σκέφτονται πολλοί σαν εμένα. Μπορεί  πολλοί να θεωρήσουν ότι είμαι υπερβολικά αγχώδης. Μπορεί και να είμαι. Αυτό που με στεναχωρεί είναι πως αυτή η κατάσταση θα συνεχίσει να είναι έτσι για πολύ ακόμα καιρό. Οι συμβιβασμοί που ενισχύουν την παρούσα κατάσταση στην Κύπρο δεν μου αρέσουν, αλλά οι ανθρώπινες σχέσεις σε αυτή την περίπτωση υπερισχύουν. Γι’ αυτό μάλλον την επόμενη φορά θα καθίσω στη θέση του οδηγού και θα περάσω από το οδόφραγμα Αγίου Δομετίου.