Fehime ALASYA

Jeoloji ve Maden Dairesi ile Tarım Bakanlığı’ndan alınan görüş doğrultusunda, bölge kaymakamlığı tarafından verilen kuyu ruhsatları özellikle Doğancı’daki üreticilerin yakındığı en büyük sıkıntı oldu.
Tarım Bakanlığı verilerine göre ülkede son beş yılda sadece Güzelyurt ve Lefke İlçesi’nde toplam 153 kuyu ruhsatı izni verildi.
Kuyulardan 42’si Doğancı köyünde yer alırken, bu sürede en fazla iznin 2017 yılında, 7 Ocak 2018 Erken Genel Seçimleri öncesinde verildiği de dikkat çekti.
2017 yılında Erken Genel Seçim öncesinde sadece Doğancı köyüne 32 adet kuyu izni verildi.  
2013- 2018 en az iznin 2014’te verildiği kayıtlara yansıdı.
Güzelyurt-Lefke İlçesi’nde verilen kuyu izinlerinin yıllara oranla dağılımı ise şöyle; 2013’te 10, 2014’te 4, 2015’te 8, 2016’da 28, 2017’de 86 ve içinde bulunduğumuz yılda ise toplam 17 tane kuyu izni verildi.

Üreticiler dertli…

Özellikle geçtiğimiz yıl ‘siyasi rant uğruna’ kuyu izni dağıtıldığından dert yanan Doğancı köyündeki karpuz ve patates üreticileri, bölgedeki sularda tuzluluk oranının arttığını, bu yüzden ürünlerdeki verimin düştüğünden yakındı. Üretimden koptuğunu anlatan Doğancı (Elye) köyündeki üreticiler, bunun en büyük etkenlerinden birinin de bölgede verilen kuyu ruhsatları olduğunu ifade etti.

2017 yılında kuyu izinlerinde ‘patlama’

Son beş yıl içerisinde Güzelyurt-Lefke İlçesi’nde verilen kuyu izinlerinde 7 Ocak 2018 Erken Genel Seçimleri öncesi, yani 2017 yılında patlama yaşandığı görüldü. Bölgede toplam 86 kuyu izni verildi.
Yıl içerisinde 86 kuyu izninden 33’ünün kasım ayında verildiği görüldü.
En fazla kuyu izni verilen köyler ise Doğancı ve Aşağı Bostancı oldu. Doğancı’ya 32, Aşağı Bostancı’ya ise 16 kuyu ruhsatlandırıldı.
Buna göre yıl içerisinde verilen izinlerin bölgelere göre dağılımı;
Akçay 6, Aşağı Bostancı 16, Cengizköy-Çamlıköy 3, Doğancı 32, Güneşköy 1, Güzelyurt 4, Lefke 2, Mevlevi 2, Taşköy 4, Serhatköy 2, Taşpınar 8, Yeşilyurt 2, Yukarı Bostancı 1 ve Zümrütköy 3.   

Beş yılda 3 bin 246 kuyu izni

Yıl bazında ada genelinde son beş yılda verilen kuyu izinleri sayısı ise ada genelinde toplam 3 bin 246.
Tarım Bakanlığı verilerine göre, 2013 yılında 637, 2014 yılında 719,2015 yılında 600, 2016 yılında 589, 2017 yılında 490, 2018 yılında ise 211 adet kuyu izni verildi.  

Tarım Bakanlığı verilerine göre ülkede son beş yılda sadece Güzelyurt ve Lefke İlçesi’nde toplam 153 kuyu ruhsatları izni verildi.  Kuyulardan 42’si Doğancı köyünde yer alırken, bu sürede en fazla iznin 2017 yılında, 7 Ocak 2018 Erken Genel Seçimleri öncesinde verildiği dikkat çekti.

 2013’te en fazla izin Doğancı ve Güzelyurt’a…

2013 yılında Güzelyurt-Lefke İlçesi’ne toplam 10 kuyu ruhsatı izni verilirken bu izinler en çok Doğancı ve Güzelyurt bölgesine verildi. Buna göre listede Doğancı’ya 2, Güzelyurt’a 3, Mevlevi-Yuvacık, Taşköy, Taşpınar, Yeşilırmak ve Lefke’ye birer kuyu izni verildiği yer aldı. 
2013 yılında verilen 10 kuyu izninin 8’i mart ayında ruhsatlandırıldı.

 Güzelyurt-Lefke İlçesi’nde 2013’te 10, 2014’te 4, 2015’te 8, 2016’da 28, 2017’de 86 ve bu yıl toplam 17 tane kuyu izni verildi. 

En az kuyu izni 2014’te

2014 yılında toplam 4 kuyu izni verilirken, bu izinlerin ocak, temmuz ve ekim aylarında verildiği görüldü.
Bağlıköy-Ömerli, Cengizköy, Gayretköy ve Yukarı Bostancı bölgelerine verilen birer kuyu izni ile bölgeye toplam 4 kuyu izni verilmiş oldu.
2015 yılı içerisinde çeşitli periyotlarla verilen kuyu izinleri sayısı toplamda sekiz oldu. Bu yılda Taşpınar ve Ömerli-Bağlıköy’e ikişer kuyu izni verilirken, birer kuyu izni de Cengizköy, Gemikonağı, Güzelyurt ile Yedidalga bölgelerinde yer aldı.

Bir yılda Taşpınar’a 8, Doğancı’ya 6 izin!

2016 yılında toplam 28 kuyu izni verilirken, bu izinlerin en çok ekim, kasım ve aralık aylarında gerçekleştirildi.
Bu yıl içerisinde verilen izinlerin 8 tanesi Taşpınar köyüne olurken, 6 tanesi ise Doğancı köyüne ait. Verilen izinlerin bölgeye göre dağılımı şöyle;
Aşağı Bostancı 1, Bağlıköy-Ömerli 2, Cengizköy-Çamlı. 1, Doğancı 6, Güneşköy 1, Taşköy 1, Serhatköy 1, Taşpınar 8, Yayla 1, Yeşilyurt 2, Yukarı Bostancı 1, Zümrütköy 3.

Özellikle geçtiğimiz yıl ‘siyasi rant uğruna’ kuyu izni dağıtıldığından dert yanan Doğancı köyündeki karpuz ve patates üreticileri, bölgedeki sularda tuzluluk oranının arttığını, bu yüzden ürünlerdeki verimin düştüğünden yakındı.

2018’de 17 izin…

İçinde bulunduğumuz 2018 yılının nisan ve mayıs ayında ise toplam 17 kuyu izni verildi. Akçay, Bağlıköy-Ömerli, Yeşilyurt, Mevlevi-Yuvacık ve Taşköy’e birer kuyu izni verilirken, Yeşilırmak, Doğancı, Cengizköy-Çamlıköy’lerine ikişer, Aşağı Bostancı ve Taşpınar’a ise üçer kuyu izni verildi.   

Üreticiler ne düşünüyor?

Mehmet Bicen: “Şahıslara kuyu izni verirken sıkı denetim olmalı”

“Hem karpuz hem de patates konusunda üretimden kopuyoruz. İki alanda da son bir yıldır inanılmaz zararlarımız oldu ve sıkıntılarımız katlanarak artıyor. Plansızlık, istikrarsızlık içinde üretici yok oluyor. Bölgeden 3, 4 kişiye kuyu izni verildi. Sularımız artık azaldı ve tuzlandı, buna karşın kaynaklarımızı daha kontrollü kullanmalıyız, politik rant için üreticilere, bölgemize zarar vermek olmaz, olmamalı…
Şahıslara kuyu izni verirken sıkı denetim olmalı, şahıslara kontrollü verilmeli. Üreticinin takatti kalmadı.”

Salih Uluşan: “Artık bölgede kuyu izni verilmemeli…”   

“Geçen yıl 8 dönüm karpuz ektim, yaklaşık 16 bin TL giderim oldu, ancak zararımı geri alabildim, emeklerimi saymıyorum bile, onlar boşa gitti…
Bu yıl karpuz ekmeye korkumdan sadece patatese yöneldim. Sulu ziraat ile uğraşıyorum, her dönem bir şey ekip üretim yapıyorum ama buna rağmen karpuz konusunda çok tereddütlüydüm.
Sularımız azaldı, kalite düştü verim olumsuz etkilenir oldu buna rağmen hala köyde kuyu izni veriliyor. Su sıkıntısıyla iyi kötü başa çıkmaya çalışıyoruz ama en büyük sıkıntı tüccarlar.
Üretici diye bir şey kalmadı. Artık bölgede kuyu izni verilmemeli…”   

Yıldıray Uluşan: “Her önüne gelene kuyu izni veriliyor, sular tuzlandı, kuyu izinleri denetim altına alınmalı”

“Geçen sene 50 kuruşa kadar düşen karpuzun kilosu bu sene 2 TL civarlarında seyrediyor, bugün 2 TL olan patatesin kilosu 1 hafta sonra 5 TL olacak, satışa değil yemek için bile patates bulamayacağız. Karpuz da böyle olacak, devlet suyunu işkâl ettiler, üretici su bulamıyor, her önüne gelene kuyu izni veriliyor, sular tuzlandı, kuyu izinleri denetim altına alınmalı.”