Maliye Bakanı Zeren Mungan, YENİDÜZEN’e konuşarak, gündeme ilişkin önemli açıklamalarda bulundu

Ayşe GÜLER

Maliye Bakanı Zeren Mungan, ‘dolaylı vergilerin’ gelir düzeyine bakmadan tüketim üzerinden alındığını ancak ‘adaletli’ olmadığını vurgulayarak, ülkedeki ‘dolaylı vergilerin’ azaltılması, ‘dolaysız vergilerin’ ise artması yönünde ders çıkartılması gerektiğine dikkat çekti.

Söz konusu durumun ‘denge’ içerisinde yapılmasının şart olduğunu kaydeden Mungan,  “kayıt dışılığı kayda alarak, vergi topladığımız kesimden daha fazla vergi alarak ya da şu anda vergi aldığımız kesimlere de açılımlar getirerek, o dengeyi sağlamalıyız. Dolaylı vergileri azaltmamız gerekiyor” şeklinde konuştu.

Akaryakıtın, Fiyat İstikrar Fonu adı altında alındığını ancak ‘dolaylı bir vergi’ olduğunu söyleyen Mungan, gelir düzeyi farklı olan her bireyin litre başına ayni vergiyi ödediğini dile getirdi.

YENİDÜZEN’e konuşan Mungan, söz konusu uygulamanın KDV, sigara, araçlardan alınan fonlar için de geçerli olduğunu belirterek, fiyat istikrar fonu dahil tüm vergilerin toplamının üçte ikisinin ‘dolaylı vergi’, üçte birinin ‘direk vergi’ olduğunu açıkladı.

Akaryakıt üzerinden alınan yüzde 40 veya yüzde 42 oranındaki verginin dünyanın ‘en düşük’ vergisi olduğuna dikkat çeken Mungan, Güney Kıbrıs’ta bu oranın yüzde 50, Türkiye’de ise yüzde 60’lara ulaştığını kaydetti.

Mungan, akaryakıt konusunda en büyük ticari rakip olan Güney Kıbrıs ile rekabet etme zorunda olduğumuzu dile getirerek, “Eğer akaryakıtı yüksek fiyatta tutarsak, halk Güney’den akaryakıt alacak. Yalnızca akaryakıt da almayacaklar. Benzin istasyonundan akaryakıt alırken, marketten de geçip, alışveriş yapacaklar. Bu durum alışveriş alışkanlıklarının Güney’e kaymasına neden olacak. Bu yüzden fiyat düzenlemelerinde çok büyük düzenlemeler yapıyoruz” dedi.

Şu anda akaryakıt konusunda Kuzey ve Güney Kıbrıs arasında 0,60 kuruş ve üzerinde fiyat farkı olduğuna değinen Mungan, Kuzey Kıbrıs’ın akaryakıtta Güney’den ucuz olduğunu belirtti.

“İşsizlik belgesi şart”

Mungan , ‘kurultay istihdamları’ ile ilgili yapılan incelemelerde işe alınan kişilerinin bazılarının işsizlik belgelerinin olmadığının, bazılarının ise devlette işe başladıktan sonra söz konusu belgeleri temin ettiklerinin tespit edildiğini söyledi.

Devlette geçici işçi veya geçtiğimiz dönem için geçici memur istihdamının yapılabilmesi için ‘işsizlik’ belgesinin arandığını aktaran Mungan, “belgenin aranmasının amacı; istihdam edilecek kişinin çalıştığı kurumdaki işlerini aksatmaması ve işsiz insanlara öncelik tanımaktır” dedi.
Mungan, ‘münhalsiz işe alımlarla’ ilgili Başsavcılığın yaklaşımının ise ‘eğer burada bir kusur varsa gereğini yapın. Ancak bu kişileri çalıştırıyorsanız da ödeyin’ şeklinde olduğunu açıklayarak, toplumsal huzur adına devletteki istihdamların ‘herkese eşit ve objektif’ şekilde yürütülmesi gerektiğini vurguladı.

Ana muhalefet partisi UBP’den ‘münhalsiz işe alımlarla’ ile ilgili gelen tepkileri de değerlendiren Mungan, “Herkesi anlamak istiyorum. Eylem yapan kişilerin de kendi açılarından haklı tarafları olabilir. Ancak önemli olan prensiplerdir. Eğer siz bundan sonra yapılacak istihdamlarla ilgili bir takım prensipler açıklamışsanız ve objektif kriterlerle istihdam yaparsanız kendinizi anlatabileceğinize inanıyorum” dedi.

Mungan, toplumun tüm kesimine eşit durarak ve insanlar üzerinden ayrım yapmadan objektif kriterlerle istihdamları gerçekleştirmenin hükümetin görevi olduğunu vurguladı.

Mungan, ‘kara para’ suçlarına yönelik yeni bir yasal düzenleme çalışması yaparak, taslak hazırladıklarını, önümüzdeki günlerde Bakanlar Kurulu ve Meclis’e göndereceklerini söyledi.

“Geçici memur istihdamı olsaydı, ben burada yoktum”

Mungan, geçiş hükümetiyle birlikte şu anki koalisyon hükümetinde de  ‘geçici memur istihdamının yapılmayacağı’ kararının alındığını hatırlattı.
Hükümetin bu kararın arkasında durarak, bugüne kadar tek bir geçici memur istihdamı yapmadığını dile getiren Mungan,  “geçici memur alımı olsaydı, ben burada yoktum” dedi.

Mungan, kamu reformu çerçevesinde komitelerde görüşmeleri devam eden Kamu Görevlileri Yasası’na ‘geçici memur istihdamı yapılmayacağına’ dair kısıtlama getirildiğini işaret ederek, mevcut yasada değişiklik önergesinin Meclis’te görüşüldüğünü ve geçici memur alımının yasal olarak engellendiğini, sadece sağlık sektörüne bazı istisnalar getirildiğini belirtti. 

“10 yıla kadar dışarıdan kaynak ihtiyacı duyulmayacak”

Mungan, 10 yıl içerisinde cari harcama için kredi ihtiyacını ortadan kaldırmayı ve dışarıdan alınan kaynakları yatırım amaçlı kullanmayı hedeflediklerini açıkladı.

Bu sürede TC’den yardım veya kredilerin alınmaya devam edeceğini belirten Mungan, “dünyanın birçok ülkesi başka bir ülkeden katkı veya yardım alabiliyor. Dünyanın en büyük gücü durumunda olan ABD bile en fazla borçlu ülkeler arasında yer alıyor. Borç alabilirsiniz. Önemli olan kaynakların nasıl değerlendirdiğinizdir” dedi.

Mungan,  ülkenin büyüyüp gelişebilmesi için hibe ve kredi alınması gerektiğini dile getirerek, alınan katkıların ekonominin büyütülmesi ve yatırım amaçlı kullanılmasının önemine değindi.

Mungan, ülke bütçesinin üçte birinin Türkiye Cumhuriyeti tarafından karşılandığını sözlerine ekledi.

“Kamuya istihdam tanımlandı”

Bundan sonraki süreçte kamuya istihdamın ‘tanımlandığını’ dile getiren Mungan, devlete yapılacak istihdamların ya kadrolu ya da geçici işçi statüsünde yapılabileceğini, bunun yanı sıra sınırlı sayıda sözleşmeli personel istihdamlarının gerçekleşeceğini aktardı.

Mungan, kamuya alınacak sözleşmeli personellerde yüksek lisans şartının arandığını hatırlatarak, geçici işçi ve sözleşmeli personelin sınırlı sayıda yapılacak istihdamlar arasında yer aldığını açıkladı.

Geçici işçilerin fiziki güç ile iş yapabilecek kişiler olduğunu ve zorunlu yerlerde istihdam edileceklerini belirten Mungan, hükümetin geçtiğimiz dönemlerde olduğu gibi geçici işçi statüsünde istihdam edilen kişileri memur gibi çalıştırma anlayışının olmadığını da dile getirdi.

“Maliye Bakanlığı herkese eşit mesafede olmalı”

Maliye Bakanlığı’nın halkın tüm kesimine karşı mükellefiyetlerinin bulunduğunu söyleyen Mungan, herkese eşit mesafede olmak zorunda olduklarını kaydetti.

Mungan, “bakanlar ödeme yaparken, tüm ödemelerini eş zamanlı yapmalıdır. Bunların içerisinde maaşlarda vardır” dedi.
Geçmiş dönemde kamu çalışanlarının maaşlarının bankalar vasıtasıyla yapıldığını ancak bir takım istisnalar dışında normal ödemelerin de bankalar aracılığıyla yapılmasının öngörüldüğünü belirten Mungan, söz konusu uygulamanın güvenlik ve kişiler arasında farklı muameleyi ortadan kaldırma açısından önemli olduğunu ifade etti.

“Kamuda ikinci iş ile ilgili yeni şikayet yok”

Mungan, kamuda ikinci işin yasak olduğunu, bugüne kadar kendilerine herhangi yeni bir şikayetin gelmediğini aktardı.

Söz konusu durumun her bakanlıktaki yetkililer tarafından takip edilmesi gerektiğine değinen Mungan, ikinci iş yaptığı tespit edilen kamu çalışanlarına soruşturma başlatılmasının şart olduğunu dile getirdi.

Mungan, “ikinci iş yapıldığına dair ispat yapılması halinde kamu görevinin durdurulmasına kadar giden ağır cezalar vardır” şeklinde konuşarak, bu konuda ciddi tedbirlerin alınması gerektiğine değindi.

“Bütçedeki ödenekleri BRTK’ya aktarıyoruz”

Mungan, BRTK ile ilgili Bütçe Yasası’nda belirli ödenekler olduğunu ifade ederek, ödeneklerin yıl içerisinde kurumlara aktarılmak zorunda olduğunu, keyfi bir davranış sergilenmesinin mümkün olmadığını dile getirdi.

“Kurumlarda bir takım değerlendirmeler, tedbirler ve düzenlemeler öngörülebilir. Bunlara karar erecek olan kurumların yöneticileridir” diyen Mungan, “her kurumun bir yönetim kurulu ve teşkilat yapısı vardır. Ona uygun hareket eder” dedi.

Mungan, Maliye Bakanlığı’nın bu konuya müdahalesinin söz konusu olmadığına dikkat çekerek, “Maliye Bakanlığı, bütçede yazılı parayı göndermezse, o zaman bakanın başına binayı yıkmak gerekir. Kimsenin böyle bir hakkı yoktur” şeklinde konuştu.

“Elektrik borçları güncel ödeniyor”

Öte yandan Kıb-Tek ile ilgili hükümetin tükettiği elektriği son kuruşuna kadar ödemek durumunda olduğunu söyleyen Mungan, güncel olarak elektrik borçlarının ödendiğini söyledi.

Mungahjn, bununla birlikte devletin sanayi ve turizm gibi sektörlere kilovat başına 0,10 TL’lik desteği olduğunu hatırlatarak, bu desteğin Kıb-Tek’e vaktinde ödendiğini ifade etti.

Kayıt dışılıkla mücadele… 

Ülkedeki ‘kayıt dışılık’ ile mücadelede banka ve kredi kartları ile ilgili yasal düzenleme çalışması yaptıklarını ifade eden Mungan, kredi kartı ve banka kartı ile alışveriş yapan kişilere indirim uygulanacağını söyledi.

Mungan, söz konusu uygulamanın kartlarla ilgili düzenleme nedeniyle geciktiği bilgisini vererek, kartlara limit uygulaması yapılacağını aksi takdirde vatandaşların kontrolsüz harcamalar yaparak, ciddi borç altına girebileceğini aktardı.