Bir hafta önce kilosu 2,50 TL olan domates, dün 5 TL’ye alıcı bekledi, marul 1 TL’den 2 TL’ye, kayısının kilosu ise 5,75 TL’den 8 TL’ye yükseldi.

Toptancılar Birliği Genel Sekreteri Hakkı Haktanır: “Döviz ve maliyet girdileri sektöre her türlü etki yapıyor”

Kıbrıs Meyve Sebze Toptancısı Hasan Onbaşı: “Döviz böyle olduğu sürece işimiz, halkın işi çok zor…”      

Tarım Dairesi Müdürü Kuntay Vurana: “Üretici ve tüketiciyi gözetleyerek denge sağlamaya çalışıyoruz, piyasa kontrolümüz altında”

Fehime ALASYA

Meyve ve sebze fiyatlarında bir haftada ‘değişim’ yaşandı. Fiyatlardaki hareketlilikte en büyük yükseliş domates, marul ve kayısıda olurken, karpuz ve taze fasulye fiyatlarında ise düşüş yaşandı.  

19 Mayıs ila 25 Mayıs tarihleri arasında aynı marketten alınan, aynı sebze ve meyve fiyatları, aradan geçen bir haftada fiyatlardaki hareketliliği ortaya koydu.

Bazı ürün fiyatları iki katına çıkarken, bazı ürün fiyatlarında ise düşüş yaşandı.

Buna göre; kabak, salatalık, kaysı, asma yaprağı, elma, muz, taze fasulye, kiraz, çilek, patlıcan, domates, biber, karpuz ve marul arasındaki en büyük yükseliş domates, marul ve kayısı fiyatına oldu.

Bir hafta önce kilosu 2,50 TL olan domates, dün piyasada 5 TL’ye yer alırken, aynı zaman aralığında marul 1 TL’den 2TL’ye, kayısı ise 5,75 TL’den 8 TL’ye yükseldi.

Piyasadaki en büyük düşüşü ise karpuz yaşadı. Bir hafta önce 2,40 TL olan karpuz, dün 1,80 TL’den alıcı buldu.

Başta döviz olmak üzere, iklim şartları, arz ve talep…

Tarım sektöründeki bazı paydaşlar, bu tarz fiyat dengesizlerinin geçmiş yıllarda da görüldüğünü belirterek endişe edecek bir durum olmadığını belirtti.

Başta döviz olmak üzere, iklim şartları, arz ve talep, girdi maliyetleri gibi birçok kalemden dolayı fiyatların etkilendiği belirtilirken, piyasadaki dengeler için gerekli önlemelerin alınacağı belirtildi. 

19 Mayıs’tan 25 Mayıs’a fiyatlar ne oldu?

Bir hafta önce aynı marketten alınan aynı sebze ve meyve kilo fiyatları ile dün alınan fiyatlar;

Kabak 1,45 TL’den 3,25 TL’ye, Salatalık 1,15 TL’den 1,50 TL’ye, kaysı 5,75 TL’den 8 TL’ye, yeşil elma 5,60 TL’den 7,50 TL’ye, muz 5,99 TL’den 6,50 TL’ye, kiraz 21 TL’den 25 TL’ye, patlıcan 4 TL’den 6,50 TL’ye, domates 2,5 TL’den 5 TL’ye yeşilbiber 4 TL’den 6TL’ye, marul ise 1 TL’den 2 TL’ye yükseldi.

Karpuz ve taze fasulyede düşüş

Yedi günlük süre zarfında fiyatlarında değişiklik olmayan ürünler ise asma yaprağı ve çilek olurken, taze fasulye ve karpuz düşüşe geçti. Buna göre; asma yaprağı 30 TL, çilek 12 TL iken, taze fasulyenin kilosu 5,5 TL’den 5 TL’ye, karpuz ise 2,40 TL’den 1,85 TL’ye geriledi. 

Hem ithal hem de yerli ürün fiyatlarında hareketlilik…

Ülkeye ithal edilen ürünlerin yanı sıra yerli ürünlerde de fiyat yükselişi yaşandı. Domates, marul ve kaysı gibi yerli ürünlerin fiyatlarında ‘iklim şartları’, ‘döviz’ ve ‘güneyden gelen talep’ doğrultusunda oynamalar yaşandığı belirtilirken, ithal ürünlerdeki fiyatların yükseliş nedeni olarak ise ‘döviz’ gösterildi. 

Karpuz, kavun, soğan, erik, şeftali, nektarın ve domatesin adaya ithali yasak

Fiyatı bir haftada ikiye katlanan yerli ürün domates fiyatlarındaki yükselişin nedeni olarak ‘Kıbrıs’ın güneyinden kuzeye olan talep’ ve ‘domates zararlıları’nın olduğu belirtildi.

Domatesin, Tarım Dairesi’nin adaya girişine yasak koyulan ürünler arasında yer aldığı görülürken, bunun yanında karpuz, kavun, soğan, erik, şeftali ve nektarın gibi ürünlerin de ‘yerli üreticiyi korumak adına’ ithaline izin verilmiyor.

En büyük sıkıntı ‘döviz’

Sektördeki bazı kesimler, fiyatlardaki hareketliliği değerlendiren dövizin yükselişinden dert yandı… 

Tarım Dairesi Müdürü Kuntay Vurana, piyasadaki fiyatların takibini yaptıklarını belirterek, fiyatlardaki yükselişin sürmesi halinde ülkeye girmesi yasaklanan bazı ürünlerin ithaline izin verilebilineceğine dikkat çekti.

Vurana, hem üretici hem de tüketiciyi koruyarak alınabilecek önemlerin piyasadaki fiyatları dengeleyeceğini işaret etti.

Toptancılar Birliği Genel Sekreteri Hakkı Haktanır döviz ve girdi maliyetlerinin sektöre büyük etki yaptığını ifade ederken, Kıbrıs Meyve Sebze Toptancısı Hasan Onbaşı ise “İtalya’dan bu yıl bir adet elma dahi ithal etmedik” diyerek acil ürün dışında ülkeye döviz ile ithal edilen hiçbir ürüne yönelmediklerini belirtti.

Tarım Dairesi Müdürü Kuntay Vurana:

“Denge sağlamaya çalışıyoruz, piyasa kontrolümüz altında”

Tarım Dairesi Müdürü Kuntay Vurana, piyasadaki fiyatları yakinen takip ettiklerini belirterek, yaşanan bu artışın geçmiş yıllarda da görülen durum olduğunu ifade ederek, gerek duyulursa ülkeye ithali yasak olan bazı ürünlerin kontrollü şekilde adaya girmesine izin verilebileceğini belirtti.

Bu sayede piyasadaki fiyat dengesinin korunabileceğine dikkat çeken Vurana, hem üreticiyi hem de tüketiciyi koruyan önlemler alınacağının altını çizdi.

Vurana şöyle devam etti:  

“Geçmiş yıllara göre yerli ürünlerinin de fiyatlarının artması, dövizin tırmanışından dolayı girdilerin yükselmesinden kaynaklanıyor. Mazot, elektrik, su, işçilik ve gübre konusunda girdi fiyatları yükseliyor. Ürünler çok pahalılanıyorsa piyasada arz konusunda sıkıntı var demektir. Bu bize arz fazla, ürün az olduğunda geliyor. Bu bağlamda ülkemizde üretilen ürünleri de düşünerek kısıtlı sayıda ithal etme izni veriliyor firmalara. Hem üreticiyi hem de tüketiciyi koruma nezdinde toptancılara ithal izni veriyoruz.

Şu an adaya girişine yasak koyduğumuz ürünler var. Bunlar karpuz, kavun, soğan, erik, şeftali, nektarın ve domates gibi ürünlerdir. Özellikle domateste fiyat arttı. Domates zararlısı ürünlere çok zarar verdiği için kaliteli ürün üretme konusunda çok sorun yaşadık, o yüzden üretim düştü, bunun yanında güneyden de domatese talep olması bu fiyatları ikiye katladı. 

Bu geçici bir problemdir, kısa vadede aşılacak olan ve geçmiş yıllara göre de sık sık rastlanan bir durumdur. Bu fiyatlar ve piyasa kontrolümüzdedir, endişe edecek bir durum yoktur.

Ekonomik zarar eşiği ve üretici kazancını dengeleyerek bazı ürünlerin ithaline izin vereceğiz. Bazı ürünlerin fiyatları artmaya devam ederse dengelemek açısından ithale izin verebiliriz.”

Toptancılar Birliği Genel Sekreteri Hakkı Haktanır:

“Döviz ve maliyet girdileri sektöre her türlü etki yapıyor”

Dövizin yükselişinin üretim sektöründeki her türlü fiyata yansıdığını kaydeden Toptancılar Birliği Genel Sekreteri Hakkı Haktanır, son günlerde yaşanan artışı buna bağladı.

Haktanır şöyle devam etti: “Bazı meyve ve sebzelerde olan artışlar normal. Bizim belirlediğimiz fiyatlar sadece yerli ürünlerdir. İthal ürünlerin fiyatları farklıdır. Adada üretilen ürünlerin fiyatlarını belirliyoruz. Döviz tüm piyasayı etkiliyor, sadece ithalleri değil.

Havalar çok erken ve ani ısındı. Örneğin marul sıcaklardan yandı. Piyasaya 100 marul gireceğine 50 marul girdi, arz talepteki denge de altüst oldu, arz olduğu için de fiyatı yükseldi. Bu her dönemde böyledir. Sürümü olması için fazla olan ürünlerin ücreti düşüyor.

Döviz ve maliyet girdileri sektöre her türlü etki yapıyor, tohumundan tutun da mazot, su ücretleri gibi aklınıza gelen her türlü girdi fiyatları etkilendi. Dövizde olan korkunç artış her yere yansıdı. Üretici ilaç almaya gidiyor, hemen dövizle çarpıyorlar, tüm bunlar fiyatların artışında etkendir.” 

Kıbrıs Meyve Sebze Toptancısı Hasan Onbaşı:

“Döviz böyle olduğu sürece işimiz, halkın işi çok zor…”      

Acil ürünlerin dışında ülkeye ithal meyve getirmediklerini belirten Kıbrıs Meyve Sebze Toptancısı Hasan Onbaşı, fiyat pahalılığındaki nedenleri kalem kalem ele aldı.

Onbaşı YENİDÜZEN’e yaptığı açıklamada şunları ifade etti:

“İklimlerden dolayı ülkemizde kaysı üretimi olmadı bile, her yıl üretilen beyaz kaysı bu yıl olmadı. Çiçekler yandı, meyveler olmadı. Çarşıda yerli şeftali yok… Bazı meyveler soğuklama ve sağlam bir kış ister, bazıları da sıcağın erken gelmemesini ister. Bu yıl kış olmadı, yaz erken geldi.

Asma yaprağı geçen yıl 25 TL idi bu yıl 30 TL oldu. Bu da işçiliğe bağlı olarak üreticinin talebiydi.

Yükselen fiyatlarda sadece domatestir. Bunun nedeni de güneyde eksikliği oldu, fiyat fırladı, oradan bize talep geldi, üreticiler de güneye ihraç edince bizde fiyatlar arttı. Şimdi güneye domates ithali yapmışlar, güneyden bize olan talep yakın zamanda kesilecek ve yeniden domatesin fiyatı düşüp piyasadaki dengesini bulacak.

Yaz sıcaklığına bağlı olarak marulun üretimi çok düştü bu yüzden fiyatı arttı.

Kirazın pahalı olması ise ülkeye ithal edilmesinden kaynaklanıyor. Ülkeye pek çok çeşit kiraz ithal ediliyor. Piyasada en çok beğenilen kirazın kilosu 23 TL’den 30 TL’ye kadar çıkabiliyor. İlk çıktığında ise 45 TL idi…

Yerli ürünümüz olan çilek ise şu anki fiyatlarla son günlerini yaşıyor. Kilosu 12 TL ile 15, 20 TL arası değişiyor.”

“İtalya’dan bu yıl bir adet elma dahi ithal etmedik”

“Acillerin dışında ülkeye hiç ithal meyve getirmiyoruz, bu konuda direkt kısıtlamaya gittik. Mecbur olduğumuz ve ülkede olmayanları getiriyoruz. Mango, ananas, zencefil, Hindistan cevizi, böğürtlen gibi ürünleri getiriyoruz.

TL ile tedarik edemediğimiz ürünlerin ithalini mecburen kıstık. Alıyoruz ama satmaya yetişemiyoruz, dövizin hızını yetişemiyoruz.  Örneğin İtalya’dan bu yıl bir adet elma dahi ithal etmedik. Türkiye’deki fiyatlar da yüksek. Şu anda ihtiyaçları Türkiye’den getirmeye çalışıyoruz ki bu bile etkiler. Geçmiş yıllarda hem Türkiye’den hem de İtalya’dan elma getirip takdiri halka bırakmadık. Tek bir seçenek sunduk. Bu döviz böyle olduğu sürece işimiz, halkın işi çok zor…”        

1 Hafta önce 5TL'ye alınan domates ile dün 5 TL'ye alınan domates