DOMATESTE UÇURUM FARK:

Türkiye’de 3 TL,
Kuzey Kıbrıs’ta 10 TL!

Fehime ALASYA

Sofraların vazgeçilmezi sebzelerden domates, tüketicinin cebini yaktı.

Marketlerde domatesin kilosu dün 9 TL’yi aştı, devletin ilgili birimi tüketiciye rahat nefes aldırmak için çözüm arayışına yönelirken, üretici ise verimin geçen yıla oranla daha fazla olmasına karşın, yüksek fiyatların girdi maliyetlerinden dolayı arttığını ifade etti.

Üç gün önce marketlerde 6,95 TL kilosu ile yer alan domatesin fiyatı, dün reyonlarda 9,90 TL’yi gördü.

Kıbrıs’ın kuzeyinde 10 TL’ye yaklaşan domatesin kilosu kuzeyde de 9 TL civarında seyrederken, bu rakam Türkiye’de 3 ila 6 TL arası değişiyor.

• Tarım Dairesi yerli üreticiyi korumak için ‘ithali yasak’ domatesle ilgili, izin hazırlığında…
• Tarım Dairesi müdürü Kuntay Vurana: “Fiyat ve kalite açsından gerekli çalışmaları yapıyoruz”
•  Toptancılar Birliği Genel Sekreteri Hakkı Haktanır: “Bunun hemen kontrol altına alınması gerek”
•  Domates Üreticisi Özcan Bıçaklı: “Devlet bize yardımcı olmalı, o zaman maliyet aşağıya çekilecek”

İthal izni girişimi!

Öte yandan Tarım Dairesi’ne yakın kaynaklardan elde edilen bilgiye göre, dairenin bugün öğlen saatlerinde domates üreticileri ve toptancılar birliği ile ithal izni için toplantı yapacağı, geçen yıl olduğu gibi bu yıl da belli bir ölçüde ithal domates izni verilmesinin planlandığı öğrenildi.

Yerli üreticiyi korumak adına domatesin ülkeye ithalinin yasak olduğu buna karşın yerli üreticiden elde edilen verimle piyasa ihtiyacının karşılanmasında güçlük çekildiği, rakamların bu nedenle yükseldiği ifade ediliyor. 

Kuntay Vurana: “Fiyat ve kalite açsından gerekli çalışmaları yapıyoruz”

Tarım Dairesi müdürü Kuntay Vurana, domatesin ülkeye ithalinin yasak olduğunu belirterek, yerli üreticiden elde edilen verim ile piyasa ihtiyacının karşılandığını kaydetti.

Vurana, her yıl ağustos ve eylül aylarında birtakım nedenlerden ötürü bu sıkıntının gündeme geldiğine dikkat çekerek, tüketiciyi rahatlatma amaçlı çözüm arayışı içerisinde olduklarını belirtti. 

Vurana, “Bu sıkıntının sebebi coğrafyanın verdiği elverişsizliktir. Sıcak çok fazla ve domates zararlısı olan bir kelebek var. Kaliteli domates üretemememize neden oluyor.

Çözüm arayışları içerisindeyiz. Hem kalite hem de fiyat çalışması açsından gerekli çalışmaları yapıyoruz. Türkiye’de üretilen domatesin kilosu ise 3 ile 4 TL arası değişiyor, orada 1 TL olduğu söylemeleri yanlış.” dedi.

Haktanır: “Bunun hemen kontrol altına alınması gerek”

Toptancılar Birliği Genel Sekreteri Hakkı Haktanır, üreticileri koruyarak tüketiciyi rahatlatacak çözüm için domates ithalinin belli bir süreliğine serbest bırakılması gerektiğinin sinyallerini verdi, bu yönde devletten bir girişim beklentisi içinde olduğunu kaydetti.

Haktanır, şöyle devam etti:

“Domatesin en düşük rekoltesinin olduğu dönemdir. Seralar kapandı, açıkta domates devreye girdi, burada birtakım hastalıklar devreye girdi, rekolte düştü, piyasaya yetmedi, fiyat çok fazla yükseldi.

Üretici de haklı nedenlerle bu fiyatı dayatıyor. Fiyatlarda bizim oynamamız söz konusu olamıyor. Üretici talebi doğrultusunda bu fiyat ortaya çıktı.

Üretici-bakanlık ve biz bir toplantı yapmalıyız, herkes sıkıntılarını söylemeli, bakanlık hem iç üreticiyi desteklemeli hem de TC den belli oranda ithal izni verildi. İç-dış piyasa dengelenirdi, şimdi de böyle bir beklenti içerisindeyiz. Resmi olmayan bilgiler ışığında bakanlığın üreticileri çağırıp görüşeceği duyumunu aldık. Sanırım bizi de ararlar. Üreticimizi koruyarak tüketiciyi de rahatlatmalıyız. Piyasada 8 TL’ye dek çıkan fiyatlar var. Bunun hemen kontrol altına alınması gerek.”

“Devlet bize yardımcı olmalı o zaman maliyet aşağıya çekilecek”

Domates Üreticisi Özcan Bıçaklı ise domateste tarladan çıkıp mutfağa ulaşana kadar iki katı fiyat farkı oluştuğuna dikkat çekti. Verimin iyi olmasına karşın girdilerden dolayı ücretlerin yükseldiğini anlatan Bıçaklı, üreticinin elinden yaklaşık 5 TL’ye çıkan domatesin, tüketicinin mutfağına 9 TL’ye girdiğini ifade etti.

Bıçaklı, YENİDÜZEN’e yaptığı açıklamada şunları dile getirdi:

“Piyasada 8 TL’ye fiyat konuşulur ama üreticinin eline geçen rakam 4,70 veya en fazla 4,80 TL… Tüccarın sattığı fiyat 6, marketin ise 8 TL. Bu iş nasıl olur? Rant peşinde olanlar, belli bir çete bunu bilerek yapıyor ki ithal domates gelsin, karları ikiye katlansın. Bu çete bulunmalı. İthal domates izni verilirse yerli üretici mahvolur. Bize böyle bir görüşme talebi gelmedi.

Bu konuya kesinlikle sıcak bakmıyorum.

Tarladan çıkıp mutfağa ulaşana kadar iki katı fiyat farkı oluşuyor. Mazot, işçilik, elektrik her şeye zam geliyor, hiçbir destek almadan üretmeye çalışıyoruz. Kimse ne yaptığımızı sormuyor ama bu sıkıntılı 2 ayda hemen isyan ediliyor. Devlet bize elektrik, mazot gibi giderleri normal evlere verilenden vermeyecek, işçilikte de sezonluk yardımcı olmalı o zaman maliyet aşağıya çekilecek. Sezon başı 75 TL’den aldığımız sabah gübresi bugün 135 TL, 40 TL’ye aldığım ilaç bugün 100 TL, elektrik zaten ortada…

Verim ve kalite geçen yıla göre daha iyi… Hastalık var ama ilaçla mücadele ediyoruz hem de bu ilaç fiyatlarıyla. Verim azdır diye değil, giderlerden dolayı fiyatlar fırladı.

Hal yasası geçmeli, her yıl aynı sıkıntılar yaşanıyor. Yerli üretime, yerli üreticimize sahip çıksınlar.”