►2020 yılında işini kaybedenlerin yüzde 76’sı kadınlar oldu.

 ►Gençlerdeki işsizlik oranı Avrupa Birliği ortalamasının üç katına çıktı.

 ►“Türkiye’ye bağımlı ilişki Kıbrıs Türk ekonomisinin kırılganlığını artırdı.”

YENİDÜZEN

Avrupa Birliği tarafından finanse edilen Dünya Bankası Grubu, Kıbrıs’ta “ekonomik entegrasyon” önerdi. Grup tarafından Kıbrıs Türk ekonomisi için hazırlanan yıllık raporda, iki toplum arasında işbirliğinin gelişmesi durumunda, başta hellim olmak üzere çeşitli ürünlerin üretim ve pazar bulma imkanlarının ciddi gelişim kaydedebileceği vurgulandı.

Dünya Bankası Grubu’nun “Kıbrıs Ekonomisinin Dayanıklılığını Test Etmek” başlıklı 2022 yılı raporu, bir grup özel sektör ve sivil toplum temsilcisi ile gazetecinin de davetli olduğu toplantıda kamuoyuyla paylaşıldı.

“Avrupa ortalamasının 3 katı genç işsizlik”

Raporda, son yıllarda peş peşe yaşanan Covid-19, Türk Lirası’nın ciddi değer kayıpları, iklim krizi ve son olarak da Ukrayna savaşı nedeniyle Kıbrıs Türk ekonomisinin daha da daraldığı belirtildi. Ekonomik krizden en fazla kadınlar ve gençlerin etkilendiği belirtilen rapora göre 2020 yılında işini kaybedenlerin yüzde 76’sı kadınlar oldu. Gençlerdeki işsizlik oranı ise Avrupa Birliği ortalamasının neredeyse üç katına çıktı.

Raporda Kıbrıs Türk ekonomisinin oldukça dayanıksız ve kırılgan olduğu tespiti de var. Salgın hastalık, iklimsel sorunlar ve Ukrayna krizi gibi birçok ekonomiyi olumsuz etkileyen nedenlerin yanı sıra Kıbrıs Türk ekonomisinin özellikle Türk Lirası kullanımı, enflasyon ve Türkiye ekonomisine bağımlılık nedeniyle de giderek sıkıştığı kaydedildi.

Raporda ‘Kıbrıs Türk ekonomisi ile Türkiye arasındaki yakın ekonomik ilişkinin sadece Kıbrıs Türk ekonomisinin kırılganlığını artırmakla kalmadığı, aynı zamanda Kıbrıslı Türk şirketleri Türkiye’deki şirketler karşısında da dezavantajlı duruma düşürdüğü’ vurgulandı.

Kamu desteği şart

Ardı ardına yaşanan olumsuz gelişmeler nedeniyle birçok kesimin zora girdiğine dikkat çekilen Dünya Bankası Grubu raporunda, başta dar gelirli ve sosyal yardıma muhtaç kesimler olmak üzere, çalışanlara ve enflasyonla mücadele veren şirketlere de kamunun destek vermesi gerektiği belirtildi.

Raporda, kriz ortamında başta küçük ve orta ölçekli işletmeler olmak üzere ciddi iş kayıpları yaşandığı, toplam istihdamda yüzde 20 gerileme olduğu da vurgulandı.

Şok ve fırsatlar

Dünya Bankası Grubu raporunda Kıbrıs Türk ekonomisinde yaşanan ‘şok’la birlikte yeni ‘fırsatlar’ doğduğuna da dikkat çekildi ve adada ‘ekonomik entegrasyon’un önemi dile getirildi.

Avrupa Birliği tarafından yakın geçmişte coğrafi tescili yapılan hellimin Kıbrıs Türk ekonomisi için son derece önemli bir fırsat kapısı açtığına işaret edilen raporda, ekonomik işbirliğinin geliştirilmesiyle harnıp ve zeytinyağı başta olmak üzere daha birçok üründe fırsatlar ortaya çıkacağı kaydedildi.

Dünya Bankası 2022 raporunda, Kıbrıslı Türk şirketlerin ve üreticilerin Kıbrıslı Rum üreticilerden öğrenmesi gerekenler olduğu gibi Kıbrıslı Rumların da Kıbrıslı Türklerden öğrenebileceği birçok sektör olduğu a vurgulandı.

Raporda karşılaştırmalı olarak Kıbrıslı Türk firmaların ve Kıbrıslı Rum firmaların neler ürettiği ve bunları nasıl ve nereye pazarladığı da incelendi.

Buna göre Kıbrıslı Rum şirketler yüzde 90’ı AB ülkeleri olmak üzere çok sayıda ülkeye hem basit, hem orta ve karmaşık ürünler ihraç ediyor. Kıbrıslı Türk firmalar ise ‘sadece basit tarım ürünlerini’ ve yalnızca Türkiye, bazı Arap ülkeleri ve az sayıda AB üyesine pazarlayabiliyor.

Dünya Bankası Grubu raporunda adada ekonomik açıdan ‘güçlerin birleştirilmesi’ durumunda her iki toplumun da kazançlı çıkacağı, özellikle Kıbrıs Türk ekonomisinin ciddi bir gelişme kaydedeceği de vurgulandı.