Düşük Tansiyona Genel Bakış

Düşük tansiyon bazı insanlar için sorun yaratmaz. Ancak, birçok insan için anormal derecede düşük kan basıncı (hipotansiyon) baş dönmesine ve bayılmaya neden olabilir. Şiddetli vakalarda, düşük tansiyon hayatı tehdit edici olabilir.

Üst sayı (sistolik) için 90 milimetrenin altında (mm Hg) veya alt sayının (diyastolik) 60 mmHg altında bir kan basıncı, genellikle düşük tansiyon olarak kabul edilir. Düşük tansiyonun nedenleri dehidrasyondan ciddi medikal veya cerrahi bozukluklara kadar değişebilir. Düşük tansiyonunuza neyin yol açtığını öğrenmek önemlidir, böylece tedavi edilebilir.

Düşük Tansiyon Belirtileri

Bazı insanlar için düşük tansiyon, özellikle aniden düştüğünde bazen, altta yatan başka bir sorunu işaret edebilir.

Düşük tansiyon belirtileri genellikle şöyledir:

• Baş dönmesi veya sersemleme
• Bayılma (senkop)
• Bulanık görüş
• Mide bulantısı
• Yorgunluk
• Konsantrasyon eksikliği
• Şok

Aşırı hipotansiyon, yaşamı tehdit eden bu durumlarla sonuçlanabilir.

İşaretler ve belirtiler şunlardır:

• Özellikle yaşlılarda hafıza da karışıklık
• Soğuk, nemli, soluk cilt
• Hızlı, sığ solunum
• Zayıf ve hızlı nabız

Ne zaman doktora görünmeli?

Şok belirtileriniz varsa, acil tıbbi yardım almalısınız. Sürekli olarak düşük tansiyon ölçümlerine sahipseniz ve kendinizi iyi hissetmiyorsanız, doktorunuz muhtemelen rutin muayeneler ile sizi izler. Bazen baş dönmesi veya sersemlik hissi göreceli olarak küçük bir problem olabilir - örneğin güneşte veya havuzda çok fazla kalma, zaman zaman hafif dehidratasyon sonucu olabilir.

Yine de, hipotansiyon belirtileriniz  varsa doktora görünmek önemlidir, çünkü daha ciddi sorunlara yol açabilirler. Semptomların, ne zaman ortaya çıktığını ve ne gibi problemler yaşadığınızı takip etmek önemlidir.

Düşük Tansiyon Nedenleri

Kan basıncı, her kalp atışının aktif ve dinlenme aşamasında arterlerinizde ki basıncın bir ölçümüdür.

• Sistolik Basınç: Kan basıncı okumasındaki en yüksek sayı, atar damarlarınızda ki kanı vücudunuzun geri kalanına pompalarken kalbin ürettiği basınç miktarıdır.
• Diyastolik Basınç: Kan basıncı okumasındaki alt sayı, kalbinizin atışları arasında dinlendiğinde, arterlerinizde ki basınç miktarını ifade eder.

Mevcut kılavuzlar normal kan basıncını 120/80 mm Hg'den daha düşük olarak tanımlamaktadır. Gün boyunca, kan basıncı vücut pozisyonuna, nefes alma ritmine, stres düzeyine, fiziksel duruma, aldığınız ilaçlara,  yediklerinize, içtiklerinize ve günün saatine bağlı olarak değişir. Kan basıncı genellikle geceleri en düşük seviyededir ve uyanıklıkla keskin bir şekilde artmaktadır.

Tansiyon: Ne Kadar Düşük Olabilir?

Sizin için düşük tansiyon olarak görülen şey başka biri için normal olabilir. Çoğu doktor, kan basıncını sadece semptomlara neden oluyorsa çok düşük olarak düşünür. Bazı uzmanlar düşük kan basıncını 90 mm Hg sistolik veya 60 mm Hg diyastolikten düşük değerler olarak tanımlarlar.

Her iki sayının da altındaysa, basıncınız normalden düşük demektir. Kan basıncında ani bir düşüş tehlikeli olabilir. Sadece 20 mm Hg'lik bir değişiklik - örneğin 110 sistolik ila 90 mm Hg sistolik bir düşüş - beyin yeterli miktarda kan almazsa baş dönmesine ve bayılmaya neden olabilir. Ve kontrolsüz kanamanın, ağır enfeksiyonların veya alerjik reaksiyonların neden olduğu büyük riskler yaşamı tehdit edebilir.

Tansiyon Neden Düşer?

Düşük tansiyona neden olabilecek tıbbi durumlar şunlardır:

• Gebelik: Dolaşım sistemi hamilelik sırasında hızla genişlediğinden, kan basıncının düşmesi muhtemeldir. Bu normaldir ve doğumdan sonra kan basıncı genellikle hamilelik öncesi seviyenize geri döner.
• Kalp Sorunları: Düşük tansiyona yol açabilen bazı kalp rahatsızlıkları arasında aşırı düşük kalp hızı (bradikardi), kalp kapakçık hastalığı, kalp krizi ve kalp yetmezliği sayılabilir.
• Endokrin Problemleri: Paratiroid hastalığı, adrenal yetmezlik (Addison hastalığı), düşük kan şekeri (hipoglisemi) ve bazı durumlarda diyabet gibi tiroid rahatsızlıkları düşük tansiyonu tetikleyebilir.
• Dehidrasyon: Vücudunuz aldığından daha fazla su kaybettiğinde, halsizlik, baş dönmesi ve yorgunluğa neden olabilir. Ateş, kusma, şiddetli ishal, diüretiklerin aşırı kullanımı ve yorucu egzersiz dehidrasyonaa yol açabilir.
• Kan Kaybı: Büyük bir yaralanma veya iç kanama gibi çok fazla kan kaybetmek, vücudunuzdaki kan miktarını azaltır ve kan basıncında ciddi bir düşüşe neden olur.
• Şiddetli Enfeksiyon (Septisemi): Vücuttaki bir enfeksiyon kan dolaşımına girdiğinde, septik şok adı verilen kan basıncında yaşamı tehdit eden bir düşüşe neden olabilir.
• Şiddetli Alerjik Reaksiyon (Anafilaksi): Bu ciddi ve potansiyel olarak yaşamı tehdit eden reaksiyonun ortak tetikleyicileri, gıdaları, bazı ilaçları, böcek zehirlerini ve lateksi içerir. Anafilaksi solunum problemlerine, kovanlara, kaşıntıya, şişmiş bir boğaza ve kan basıncında tehlikeli bir düşüşe neden olabilir.
• Diyetinizdeki Besin Eksikliği: B12 vitamini ve folik asit eksikliği vücudunuzun yeterli miktarda kan hücresi (anemi) üretmesini engelleyerek düşük tansiyona neden olabilir.

Düşük Tansiyona Neden Olabilecek İlaçlar

Bazı ilaçlar düşük tansiyona neden olabilir, bunlardan bazıları:

• Furosemid (Lasix) ve hidroklorotiyazid (Maxzide, Microzide, diğerleri) gibi su hapları (diüretikler)
• Prazosin (Minipress) gibi alfa blokerleri.
• Atenolol (Tenormin) ve propranolol (Inderal, Innopran XL, diğerleri) gibi beta blokerleri.
• Pramipeksol (Mirapex) veya levodopa içerenler gibi Parkinson hastalıkları için ilaçlar.
• Doksepin (Silenor) ve imipramin (Tofranil) dahil olmak üzere belirli tipte antidepresanlar (trisiklik antidepresanlar)
• Özellikle kalp ilacı nitrogliserin ile alındığında sildenafil (Revatio, Viagra) veya tadalafil (Adcirca, Cialis) dahil olmak üzere erektil disfonksiyon için ilaçlar.

Düşük Tansiyon Çeşitleri

Doktorlar genellikle düşük tansiyonu (hipotansiyonu) nedenlere ve diğer faktörlere bağlı olarak kategorilere ayırırlar.

Bazı düşük tansiyon türleri şunlardır:

Ayaktayken Düşük Tansiyon (Ortostatik veya Postural Hipotansiyon)

Bu, oturma pozisyonundan ya da yataktan kalktıktan sonra kan basıncında ani bir düşüş yaşanmasıdır. Yerçekimi, ayakta durduğunuzda kanınızın bacaklarda birikmesine neden olur. Normalde, vücudunuz kalp atış hızınızı artırarak ve kan damarlarını daraltarak, beyninize yeterli kan gitmesini sağlayarak bu durumu telafi eder.

Ancak ortostatik hipotansiyonu olan kişilerde, bu kompanse edici mekanizma başarısız olur ve tansiyon düşer, baş dönmesine, sersemliğe, bulanık görmeye ve hatta bayılmalara neden olabilir. Ortostatik hipotansiyon, dehidratasyon, uzamış yatak istirahati, hamilelik, diyabet, kalp problemleri, yanıklar, aşırı ısı, büyük varisli damarlar ve bazı nörolojik bozukluklar gibi çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir.

Bir dizi ilaç ortostatik hipotansiyona, özellikle de yüksek tansiyon - diüretikler, beta blokerleri, kalsiyum kanal blokerleri ve anjiyotensin dönüştürücü enzim (ACE) inhibitörlerini tedavi etmek için kullanılan ilaçların yanı sıra, Parkinson hastalığı için kullanılan ilaçlar, ereksiyon tedavisi için kullanılan ilaçlar ve antidepresanlar da neden olabilir.

Ortostatik hipotansiyon özellikle yaşlı erişkinlerde yaygındır, aynı zamanda otururken aniden ayağa kalkmak veya uzun süre boyunca çömelmiş veya uzanmış genç insanları da etkileyebilir.

Ayrıca, ortostatik hipotansiyonu geciktirmek, duruşta bir değişiklikten 5 ile 10 dakika sonra gelişen belirti ve semptomlarla mümkündür. Bu durumun daha hafif bir şekli olabilir ya da bunun erken bir aşaması olabilir..

Yemekten Sonra Düşük Tansiyon (Postprandial Hipotansiyon)

Yemekten sonra kan basıncındaki ani düşüş çoğunlukla yaşlı yetişkinleri etkiler. Yedikten sonra kan sindirim sisteminize akar. Normalde, vücudunuz kalp atış hızınızı artırır ve normal kan basıncını korumaya yardımcı olmak için belirli kan damarlarını daraltır.

Ancak bazı kişilerde bu mekanizmalar başarısızdır, baş dönmesine, baygınlığa ve düşmelere yol açar. Postprandiyal hipotansiyonun, yüksek tansiyon veya Parkinson hastalığı gibi otonom sinir sistemi bozuklukları olan kişileri etkilemesi daha olasıdır.

Kan basıncı ilaçlarının dozunun azaltılması ve küçük, düşük karbonhidratlı yemeklerin tüketilmesi semptomların azaltılmasına yardımcı olabilir.

Arızalı Beyin Sinyallerinden Düşük Kan Basıncı (Nörolojik Hipotansiyon)

Uzun süre ayakta durduktan sonra tansiyon düşmesine neden olan bu bozukluk, çoğunlukla genç yetişkinleri ve çocukları etkilemektedir. Kalp ve beyin arasındaki iletişimsizlik nedeniyle ortaya çıkıyor.

Sinir Sistemi Hasarı Nedeniyle Düşük Tansiyon (Ortostatik Hipotansiyon İle Çoklu Sistem Atrofisi)

Aynı zamanda Shy-Drager sendromu olarak da adlandırılan bu nadir hastalık, tansiyon, kalp hızı, solunum ve sindirim gibi istem dışı fonksiyonları kontrol eden otonom sinir sistemine ilerleyici hasar verir. Yatarken, çok yüksek tansiyona sahip olmakla ilişkilidir.

Düşük Tansiyon Risk Faktörleri

Düşük tansiyon bazı yaşta veya diğer faktörlere bağlı olarak daha sık olmasına rağmen, herhangi bir hastada düşük tansiyon (hipotansiyon) oluşabilir:

• Yaş: Ayakta ya da yemekten sonra kan basıncındaki düşüşler esas olarak 65 yaşından büyük erişkinlerde görülür. Nöropiye bağlı hipotansiyon öncelikle çocukları ve genç yetişkinleri etkiler.
• İlaçlar: Belli ilaçları alan kişiler, örneğin, alfa blokerler gibi yüksek tansiyon ilaçları, daha düşük tansiyon riski taşırlar.
• Bazı Hastalıklar: Parkinson hastalığı, diyabet ve bazı kalp rahatsızlıkları, düşük tansiyon geliştirme riski taşır.

Komplikasyonlar

Düşük tansiyonun ılımlı formları bile baş dönmesine, güçsüzlüğe, bayılmaya ve düşmelerden kaynaklanan yaralanma riskine neden olabilir. Ve ciddi olarak düşük kan basıncı, vücudunuzu normal işlevlerini yerine getirmek için yeterli oksijenden mahrum bırakarak, kalbinize ve beyninize zarar verebilir.