Kuzey Kıbrıs’ a, Türkiye’den  kablo ile elektrik getirilmesi için, geçtiğimiz hafta Ankara’da, ülkemiz yetkilileri ile Türkiye yetkilileri arasında bir mutabakat protokolü imzalandı.

Devletlerarası protokol çerçevesinde, 1 yıl sürecek fizibilite çalışmaları başlayacak ve kablo projesi, enterkonnekte sistemle, çift yönlü olacak.

Tabiki, kablo ile elektriğin ülkemize gelmesi arz güvenliği, yenilenebilir enerji kapasitelerinin artması ve elektrik kesintilerinin sona ermesi açısından son derece önemlidir.

Önemli hususlardan biri de, kablo ile  gelecek elektriğin, ülkemizdeki maliyetinin ve satış fiyatının ne olacağıdır. Kamuyoyundaki beklenti, elektrik fiyatının ucuzlayacağı yönündedir. Ancak, bütün bu maliyet rakamları, fizibilite çalışmalarının tamamlanmasından sonra netleşecektir.

Ülkemizde kablo ile elektrik getirilmesi konusu, 15 yıldır konuşuluyor ve yapılan protokole göre de gerçekleşmesi için daha 4-5 yıla ihtiyaç duyuluyor.Az bir zaman değil bu süre.

Ancak, kablo ile elektrik gelse bile, KIBTEK’in varlığını sürdürmesi çok önemlidir.Gerek iletim, dağıtım hatları ve trafo hizmetlerinin devamı, gerekse de kabloda yaşananacak arızalarda, KIBTEK’in elektrik hizmeti vermesi olmazsa olmazdır.

Geçtiğimiz yıl, su boru hattında yaşanan arızadan dolayı, ülkenin uzun süre su sorunu yaşadığı örneğini de unutmamalıyız.

Kablo projesi ile ilgili olarak, Basına yansıyan bilgilere göre, yaklaşık 400 milyon dolarlık bir yatırım projesi olduğu ve maliyetinin Türkiye tarafından karşılanacağı, kablo uzunluğunun 85 km, kapasitesinin ise toplamda 800 megavat olacağı(çift yönlü)  belirtiliyor.Yıllık işletme maliyeti için de 5 milyon dolara ihtiyaç duyulacağı tahmin ediliyor.

Öte yandan, kablo ile elektriğin ülkemize gelmesi için, madem ki 4-5 yıla daha ihtiyaç var, elektrik kesintileri yaşanmaması için, KIB-TEK’teki iletim, dağıtım hatları ile trafoların yenilenmesi, santrallerin periyodik bakımlarının zamanında ve düzenli olarak yapılması gerekmektedir.

Ayrıca, KIBTEK’e yeni santral yatırımları da yapılmalı, çevreye zarar verilmemesi için, santrale filtre takılması ve elektrik üretilirken kaliteli yakıt kullanılması da mutlaka hayata geçirilmelidir.

Öte yandan, KIBTEK İLE AKSA arasındaki elektrik alım sözleşmesi, geçtiğimiz günlerde imzalanarak, AKSA’ nın faaliyetleri 15 yıl daha uzatıldı.

Yetkililerin yaptığı açıklamalara göre, AKSA, kalecik tesislerine 35 Megavatlık ilave santral yatırımı yapacak.Ayrıca, fizibilite ve  kablo projesinini de, AKSA’nın yapacağını, yapılan açıklamalardan öğrenmiş olduk.

Yeni anlaşmaya göre, AKSA ya hem kw/saat başına ödenen ücrette, dolar bazında artış yapıldığı, hemde alım garantisi miktarının da artırıldığını, uzmanların açıklamalarından öğrenmiş olduk..Bu hususlara, teknik uzmanların, sendika’ nın ve sivil toplum örgütlerinin de itirazları bulunuyor.

Bu çerçevede, Kamu İhale Değişiklik Yasa tasarısında yapılan değişiklikliğin, yeni garantili elektrik alımı anlaşmasının önünü açtığını gerekçe gösteren Cumhuriyetçi Türk Partisi (CTP), Kamu İhale Değişiklik Yasası’nı, Anayasa Mahkemesi’ne taşıdı.

Bununla birlikte, CTP’nin, Bakanlar Kurulu’nun ihalesiz bir şekilde 15 yıl süreyle AKSA ile yapıldığı ilan edilen sözleşme ve buna bağlı Bakanlar Kurulu kararlarını da, Yüksek İdare Mahkemesi’ne taşımaya hazırlandığı da öğrenildi.

Öte yandan, Ülkemizin birçok bölgesinde, yazın bu kavurucu sıcaklarında, yaşanan elektrik kesintileri vatandaş ve işletme sahiplerini isyan ettirdi.

Sendika yetkilileri, kesintilerin, santrallerin bakımsızlığından ve artan talebe rağmen yeni teknolojik yatırımlar yapılmamasından kaynaklandığını açıkladı.

Bahse konu yatırımlar gerçekleşmezse, periyodik bakımlar düzenli yapılmazsa, arızalar ve elektrik kesintileri devam edecek ve bundan halk ve üretim sektörleri ile işletmeler olumsuz etkilenecektir.

Özellikle son 4 yıldaki Hükümet’ ler, Kurum’ a gereken önemi vermemiş, ileriye dönük planlama yapmamış ve KIBTEK’i iyi yönetememişlerdir. Akaryakıt ihalelerinde ve doğrudan yakıt alımlarında yaşanılan sorunlar ve ortaya atılan iddialar hala belleğimizdedir.

İyi yönetilen bir KIBTEK’e, halkın, ekonominin ve devletin her zaman ihtiyacı vardır. Bu bağlamda, KIBTEK, siyasetten arındırılarak, konularında uzman profosyonellerin yönetimine teslim edilmelidir.

Ne hikmetse, ülkede bir kesim, KIB-TEK’i görevini iyi yapmayan, devamlı zarar eden, pahalı elektrik satan, özelleştirilmesi gereken bir kurum gibi göstermeye çalışmaktadır.Halbuki, esas sorun, KIBTEK'in profosyonel uzmanlar tarafından değil, Hükümetler tarafından atanan, uzman olmayan kişiler tarafından iyi yönetilmemesindedir.

KIB-TEK’ in mali yapısının güçlenmesi, maliyetlerin düşmesi için, doğru planlama ile, yeni nesil üretim santrali yatırımlarına, iletim ile dağıtım hatlarının yenilenmesine ve tüm trafo merkezlerine yeni yatırımlar yapılmasına ihtiyaç vardır.