Ziliha Uluboy/Mayıs Psikoloji

EMDR Terapisi dünyada travmatik yaşam olaylarının artmasına paralel olarak kullanımı giderek artmış olan güçlü ve etkili terapi yöntemlerinden biridir. Ülkemizde EMDR terapisti sayısı çok fazla olmasa da yine de sevindirici niteliktedir.   

EMDR, "Eye Movement Desensitization and Reprocessing" kelimelerinin baş harflerinden oluşan bir   terapi yöntemidir ve Türkçe’ye "Göz Hareketleri ile Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme" olarak çevrilmiştir.

EMDR terapisi, yakın veya uzak geçmişte yaşadığımız olumsuz ve rahatsız edici, hayatımızda etkisinin hala devam ettiği anıları veya huzursuzlukları anlamlandırmak, duyarsızlaştırmak ve yeniden işleme ile  iyileşme ve rahatlama sağlayan bir terapi yöntemdir.   

Günlük hayatımızdaki semptomların nedeninin yaşamış olduğumuz olumsuz yaşam olayları sonucunda çıktığını biliyoruz. Bu travmatik yaşantılar sel, deprem, kasırga gibi doğal afetler veya aile içi şiddet, ihmal, istismar, taciz veya savaş gibi insan eliyle yapılan şiddete bağlı olabiliyor.

Her gece REM (Rapid Eyes Movement - Hızlı Göz Hareketleri) uykusunda günlük hayatımızda yaşadığımız günlük sıkıntıları beynimiz işlemleyebiliyor. Ancak bir yaşantı kaldırma kapasitemizin üstünde ise beynimiz onu kendi başına işleyemiyor ve sağlıklı bir şekilde depolayamıyor. Travmatik anılar zihnimizde işlevsel olmayan bir şekilde, işlenmemiş ham bir bilgi olarak kalıyor. Anının zihnimizde aynı parlaklığı ile kalışı çok rahatsız edici veya tetikleyici olabiliyor. Negatif bir biçimde düşüncelerimizi, duygularımızı, davranışlarımızı ve bedensel duyumlarımızı etkiliyor. Kendimiz hakkında olumsuz inançlar geliştiriyoruz, örneğin başarısızım, beceriksizim, değersizim gibi veya uyumsuz davranışlar sergiliyoruz.

EMDR terapisi nasıl çalışır?

Terapi boyunca zihnimizde yer alan anılarımıza ait bilgileri adaptif bilgi işleme modeline göre yeniden işleriz. İyileşme olabilmesi için anının beyin tarafından işlenmesi ve yeniden depolanması gerekiyor. Bu sayede kendimiz hakkında olumlu inançlar geliştiriyoruz, düşünce, duygu, davranışlarımız ve beden duyumlarımız daha yumuşak ve rasyonel bir hale geliyor ve semptomlar ortadan kalkıyor. Devamında   daha uyumlu bir değişimi güçlendirmek için diğer yaşam tecrübelerimizin anıları ile birleştiririz.

Hedef anı seçildikten sonra danışana çift yönlü uyarım vererek beynin hem sağ hem sol lobunda geçiş sağlanarak, ilgili merkezlerin uyarılmasıyla, bilginin işlenmesi sağlanır. Bu uyarımlarla hafıza alanlarına daha hızlı erişilir. Böylelikle korkulu, kaygılı olarak depolanmış belleğimiz yerine; güvende ve güçlü olduğumuz, kendimizi koruyabileceğimiz, kendimize güvenebildiğimiz gibi, yeni bilgiler oluşturulur. Bu uyarılar, göz hareketleri, iki kulaktan sesli uyaran verme veya çift yönlü dokunsal uyaranlar verme şeklinde olabilir. Çift yönlü uyarımlar, bu terapinin temel yöntemidir ve sonucu etkiler.

EMDR bir hipnoz yöntemi değildir ve danışan terapi boyunca uyanık ve bilinçlidir. Geçmiş anıları unutmak veya silmek gibi bir işlemlemesi yoktur. Terapinin sonunda yaşanmış anıyı hala hatırlıyor durumda oluyoruz ancak bizi artık rahatsız etmeyecek şekilde hatırlıyoruz.   

EMDR terapisi hangi durumlarda uygulanabilir?

Özellikle travma ve olumsuz yaşam olayları sonrasında, kaygı ve korku durumlarında uygulansa da birçok psikiyatrik bozuklukta da uygulanabilir. Kaygı bozuklukları, fobiler, akut stres bozukluğu, travma sonrası stres bozukluğu, öfke nöbetleri, özgüven sorunları, psikosomatik hastalıklar, performans kaygısı, fibromiyalji ve migren en yaygın EMDR uygulanan danışan grubudur. 

EMDR terapisi etkin bir yöntem midir?

Dünya’da EMDR’nin etkinliğini uluslararası sağlık kuruluşlarından Dünya Sağlık Örgütü, Amerikan Psikiyatri Birliği, Uluslararası Travmatik Stres Çalışmaları Birliği gibi önemli kuruluşlar kabul edip önermektedir.

Kimler EMDR uygulayabilir?

EMDR eğitimini almış klinik psikologlar, psikiyatristler ve psikoterapistler tarafından uygulanabilir. 

EMDR terapisi kimlere uygulanabilir?

Çocuklar, ergenler ve yetişkinler EMDR terapisinden yararlanabilirler.