Dila Şimşek

Bu hafta 1 Kelime sayfamızda sizler için seçtiğimiz sözcük ‘Empati’… Seçtiğimiz kişilere ‘Empati’yi nasıl yorumlarsınız, sizlere ne çağrıştırır diye sorduk…

Sahi, empati nedir? Sözlükte empati ‘duygudaşlık, anlayış, kendimseme, duyarlılık’ diye farklı eş anlamları ile benzeştiriliyor.

Bir insanın, kendisini karşısındakinin yerine koyarak onun duygularını ve düşüncelerini ‘doğru’ olarak anlamasıdır empati.

İngilizcede empatinin bir zıt anlamı var, ‘apathy’ deniyor, bu ‘olan bir şeye karşı duygu ve düşünce beslememe, o olayı kendi penceresi dışında anlamaya kapalı olma’ diye açıklanıyor.

Ancak böyle bir kelime, Türkçede yok…

Empati ya da diğer adıyla duygudaşlık; bir başkasının duygularını, içinde bulunduğu durum veya davranışlarındaki motivasyonu anlamak ve içselleştirmek anlamına geldiği söyleniyor. Kendi duygularını başka nesnelere yansıtmak olarak da kullanılır empati.

Bizim sorduğumuz kişiler ise, empatinin bu anlamında hemfikir olsa da, farklı fikirler ve yorumlarla ifade ediyorlar düşüncelerini.

Kimisi bir örnek verdi: “Mesela savaştan dolayı göç etmek zorunda kalan veya ölen bir çocuğun halini, elinde akıllı telefonla doğan, her türlü imkâna sahip olan bir çocuk anlayamıyor” diye…

Kimisi ise, “Empati sadece insanlar arasında değil, insanların çevreye ve doğaya olan saygısıyla da kurulur. Tüm canlılara, tüm dünyaya empatiyle yaklaşmak gerekir. Ben bir bitki yetiştirirken, bir yaprağı sararırsa üzülürüm, içim titrer…” diyor.

Bir diğer kişi ise empatiye, olaylara karşı ‘bireyselliğini’ bırakarak yaklaşmak olarak tanımlıyor.

Fotoğrafçı İsmail Özyol: “Büyükler olarak empati yapamadığımız için bunu küçüklere de aşılayamıyoruz ne yazık ki…”

“Empati, ne yazık ki kişisel çıkarların çok öne çıktığı günümüz dünyasında oldukça azalan bir olgu, duygudur. ‘Büyükler’ olarak empati yapamadığımız için bunu küçüklere de aşılayamıyoruz ne yazık ki… Mesela savaştan dolayı göç etmek zorunda kalan veya ölen bir çocuğun halini, elinde akıllı telefonla doğan, her türlü imkâna sahip olan bir çocuk anlayamıyor. Benim içinse empati dünyanın neresinde olursa olsun, haksızlığa uğrayan veya acı çeken insanlar varsa, onların duygularını anlamaya çalışmaktır. Bunu yaparken de, elimden geldiğince bunları fotoğraf dili ile insanlara ulaştırabilmektir.”

Fatma Beyazbayram: “Kişinin dürüst olması, olayları başkasının bakış açısından, farklı hayatlardan değerlendirmesidir”

“Empati, kişilerin birbirlerini başkasının yerine koyabilmesidir. Toplumda empati çok önemlidir. Kişinin dürüst olması, olayları başkasının bakış açısından, farklı hayatlardan değerlendirmesidir. Örneğin trafikte birisi canınızı sıkacak bir şey yaptığı zaman, sinyal vermeden dönmek, önünüzü kesmek gibi, bir anlığına düşünüp belki de gerçekten acelesi vardı veya fark etmeden yaptı diyebilmek gibi. Tabii ki bu her zaman bu şekilde değil ve özellikle toplum içinde kurallara uymak ve diğer insanları rahatsız etmeden yolunuza gitmek gerekir ama verdiğim küçük bir örnekti… Aynısı bir yakınınız için de geçerli olabilir. Belki sizin pek de hoşlanmadığınız bir şey söyledi veya yaptı, ama onun da kendine göre sebepleri var aslında. Bu yüzden iletişim, empati, karşılıklı olarak birbirini anlamaya çalışmak çok önemlidir. Sanırım biraz da olayları farklı düşünmek, biraz daha ‘kendini’ ve ‘bireyselliği’ bırakarak yaklaşmaktır…”

Ressam Canan Aksoy: “Empati sadece insanlar arasında değil, insanların çevreye ve doğaya olan saygısıyla da kurulur”

“Empati karşı tarafı anlamak, hissetmek demektir, kendini onun yerine koyabilmektir… Empati sadece insanlar arasında değil, insanların çevreye ve doğaya olan saygısıyla da kurulur. Tüm canlılara, tüm dünyaya empatiyle yaklaşmak gerekir. Ben bir bitki yetiştirirken, bir yaprağı sararırsa üzülürüm, içim titrer… İki köpek baktım, çok uzun yaşadılar, sevgiyle yaşadılar. Şimdi bir kedimiz var. Onu da gözümüzden sakınıyoruz, ihtiyaçlarını karşılamak için elimizden geleni yapıyoruz eşimle… Doğaya bir çöp atmamak da empatidir, toplum bilincidir… Elinizdeki çöpü yere atmayıp, çöp bulana kadar tutmanız, çantanıza koymanız da hem çevreye, hem insanlığa, hem de onu oradan temizleyecek diğer kişilere duyduğunuz empatidir.  Bu doğa bize emanettir ve biz gelip geçiciyiz. Biz burada yaşıyoruz ama dünya bizim değil, biz dünyanın bir parçasıyız. Kirletmeden, bozmadan yaşayacağız ki bizden sonrakiler de yaşayabilsin. Bu sebeple, empatiyi sadece karşındakinin duygu ve düşüncelerini anlamak olarak değil de, daha genel, daha büyük bir kavram olarak ele alıyorum. Empatisini geliştiren insanların, topluma da yararlı olduğunu düşünüyorum.”