Alınan yasaya aykırı kararlar ve ihale süreçlerinde tarafların zarara uğratma ‘şikayetlerini’ değerlendirip, karar bağlamak üzere yetkilendirilmiş olduğunu anımsatan Rekabet Kurulu’ndan yapılan açıklamada 2016’dan bu yana 145 itiraz başvurusunun kayda geçtiği belirtildi.

 Kurul’a yapılan itiraz başvurularının çoğunluğunu Merkezi İhale Komisyonu’nun kararlarına karşı yapılan itirazlar oluşturuyor... İtiraz başvurularının 129 tanesini, yani %88,96’sı Merkezi İhale Komisyonunun kararlarına karşı yapıldı. 

 9 tanesi Belediyelerin İhale Değerlendirme Komisyonlarının (%6,21), 7 tanesi de Üniversitelerin İhale Değerlendirme Komisyonlarının (%4,83) kararlarına itiraz olarak kayda geçti.

YENİDÜZEN

Rekabet Kurulu, alınan yasaya aykırı kararlar ve ihale süreç ile taraflarını zarara uğratma ‘şikayetlerini’ değerlendirip karar bağlamak üzerine yetkilendirildiğini anımsattı.

Rekabet Kurulu’ndan yapılan açıklamayla, Kurul’un 20/2016 sayılı Kamu İhale Yasası (Yasa) ile 15 Kasım 2016 tarihinden itibaren İtiraz Makamı olarak görevlendirildiğinin altı çizildi. Kurul, İhale Makamlarının (tüm kamu kurum ve kuruluşları vb.) veya İhale Değerlendirme Komisyonlarının Yasa’ya aykırı aldıkları tüm kararları ve katılımcıları veya süreci zarara uğratan ihale kararları ile ilgili yapılan ‘itirazları’ değerlendirdiğini de hatırlattı, aynı zamanda bu değerlendirmeleri karara bağlamak üzere de yetkilendirildiğinin altını çizdi

Kurul’un tüm kararları İhale Komisyonları ve İhale Makamlarını bağlayıcı nitelikte olduğu, yapılan yazılı açıklamada belirtildi.

Bu kararlara karşı anlaşmazlığa taraf olanların 75 gün içerisinde yargı yoluna başvurma hakları bulunduğu da işaret edildi.

Rekabet Kurulu’na yapılan itirazlar hızla artıyor: 2016’dan beri 145 itiraz başvurusu

Yapılan açıklamada, Rekabet Kurulu’na 15 Kasım 2016’dan 30 Eylül 2019 tarihine kadar 145 adet itiraz başvurusu dosyalandığı açıklandı.

2017’de 36, 2018’de 40 adet itiraz yapılırken, 2019’un ilk 9 ayında Kurul’a 69 adet itiraz başvurusu yapıldı.

Kurul, itiraz başvurularının 130 tanesi karara bağlandığını, 15 adet dosyanın ise değerlendirme aşamasında olduğunu ifade etti.

İtiraz başvurularının 129 tanesi Merkezi İhale Komisyonunun (%88,96),  9 tanesi Belediyelerin İhale Değerlendirme Komisyonlarının (%6,21), 7 tanesi de Üniversitelerin İhale Değerlendirme Komisyonlarının (%4,83) kararlarına karşı yapıldı.

Kurul’a yapılan itiraz başvurularının çoğunluğunu Merkezi İhale Komisyonu’nun kararlarına karşı yapılan itirazlar oluşturuyor.

Açıklamada aynı zamanda Kurul’un, bugüne kadar Merkezi İhale Komisyonuna ait 115 adet dosya ile ilgili ‘nihai kararını’ verdiği belirtildi.

Kurul yaptığı değerlendirmeler sonucunda Merkezi İhale Komisyonunun 57 adet (%49,57) ihale kararının iptal edilmesine, 10 adet (%8,70) ihalenin ihale sürecinin iptal edilmesine karar verdi.

26 adet itiraz başvurusu (%22,61) haksız bulunduğu nedeni ile reddedilirken, 8 adet (%6,96) itiraz dosyası başvuru geri çekildiği ve 5 adet itiraz  (%4,35) itiraz tamamlanmadığı için kapatıldı. 8 adet (6,96%) itiraz başvurusu hakkında anlaşmazlık konusu çözüldüğü için değerlendirme yapılmasına gerek kalmadığı dile getirildi.

1 adet itiraz (%0,85) ise ihale süreci Yasa yürürlüğe girmeden önce başlamış olduğundan değerlendirmeye alınmadı.

30 Eylül 2019’den bugüne, Kurul’un gündeminde Merkezi İhale Komisyonuna ait tam 14 adet itiraz başvurusu değerlendirme aşamasında...

Basın açıklamasında, İtiraz Makamı’nın, Merkezi İhale Komisyonu kararına karşı yapılan itiraz başvuruları ile ilgili nihai kararını verebilmek için yaptığı ilk bilgi/belge talebinde ihale dosyası içinde bulunan tüm bilgi/belgeler gönderilmediğinden, değerlendirmesini sağlıklı yapabilmek amacı ile bugüne kadar 60 dosyada iki veya daha fazla kere ek belge talebinde bulunmak zorunda kaldığı kaydedildi.

Bu durumun İtiraz Makamının nihai kararını verme süresi ve dolayısıyla İhalelerin sonuçlanma süresinin uzamasına sebep olduğu da eklendi.

“En düşük fiyat ihaleyi kazanmak için yeterli değil”

İhale sürecinde en düşük veya ekonomik açıdan en avantajlı teklifi vermek ihaleyi kazanmak için yeterli olmadığı ifade edilirken, ihale dokümanlarında talep edilen belgeleri eksiksiz vermek, mali teklif formunu ihale dokümanına uygun olarak doldurmak, ihale dokümanında talep edilen teknik özelliklere uygun mal veya hizmet teklif etmek, talep edilmesi halinde ihale dokümanına uygun şekilde numune, katalog veya sertifika sunmak gerektiğine işaret edildi.

Bunlardan herhangi birinin sağlanmaması halinde en düşük fiyatlı teklif dahi olsa Yasa’da açıkça belirtildiği şekilde, kamu yararı olsa dahi, teklifin değerlendirme dışı kalması gerektiği vurgulandı.

“Bu konuda gerek ihale komisyonlarının, gerek ihale makamlarının, gerekse Rekabet Kurulu’nun takdir hakkı bulunmayıp teklifin geçersiz olduğu yönünde karar üretilmesi yasal bir zorunluluktur” şeklinde konuşuldu.

“İhalelerde yaşanan sorunlar Yasa’dan değil, hatalı uygulamadan kaynaklanmakta”

Yaklaşık 35 aylık sürede İtiraz Makamı olarak görev yapmakta olan Rekabet Kurulu, yapılan itirazlar çerçevesinde yapmış olduğu değerlendirmeler sonucunda, hataların Yasa’dan kaynaklı olmadığı, Yasa’nın yanlış veya eksik uygulanmasından kaynaklandığını tespit ettiğini açıkladı. İhale makamları ve ihale değerlendirme komisyonları ihale süreçlerini yürütürken aşağıdaki konulara dikkat ederek ve Kurul’un nihai kararlarını ve bu kararlarını alırken yaptığı değerlendirmeleri kılavuz olarak kullanarak Yasa’yı eksiksiz ve doğru uygulayabileceklerine dikkat çekildi. Bu şekilde ihale süreçlerinin daha hızlı ilerleyebilmesi ve kamu kaynaklarının etkin şekilde kullanılabilmesi, sonuç olarak topluma hizmetin zamanında ulaşabilmesi amaçlanıyor.   

Rekabet Kurulu’nun yaptığı basın açıklamasında, şunlara da yer veriliyor:

1. İhale Makamlarının dikkat etmesi gereken konular

• İhale sürecine başlarken mal veya hizmetlerin temininde süre konusunda mağduriyet yaşamamak için olabilecek itirazları göz önünde bulundurmalıdırlar.
• İhale dokümanlarındaki ifadelerin açık olması, eksik veya çelişkili ifadeler içermemesi sağlanmalıdır.
• İhale makamları ihale katılımcı adayları (ihale dokümanı satın alan iktisadi işletmeler) tarafından ihale dokümanlarına (tüm şartnameler ve zeyilnameler) yapılan itirazları veya açıklama taleplerini değerlendirerek yazılı cevaplar vermelidir.
• Tüm ihale katılımcı adaylarına zeyilnameleri ve talep edilen açıklamalara verilen cevapları usulüne uygun (faks, elektronik posta veya imza karşılığı yazılı tebligat) olarak bildirilmelidir.
• Parçalı ihalelerde, toplam tahmini ihale değeri ve her bir parça (kalem) için toplam tahmini ihale değerleri ayrı ayrı belirlenerek ihale duyurusunda ve ihale dokümanında açıklanmalıdır.
• İtiraz Makamının kararına rağmen kamu ihale sözleşmesi imzalamaktan kaçınmalıdır.
• İtiraz Makamının kararı doğrultusunda talep edilen bilgi ve belgeleri ilk talepte göndermelidir.

2. İhale Değerlendirme Komisyonlarının dikkat etmesi gereken konular

• İhale değerlendirme süreçlerinde Yasa’da belirtilen aşamalar sırasıyla uygulanmalıdır.
• Teklif zarfları açıldıktan sonra teklif zarfından çıkan belgelerde değişiklik yapılmasına imkân vermemelidir.
• Belgelerle ilgili talep ettikleri açıklama veya eklemelerde tüm ihale katılımcılarına eşit davranmalıdır.
• Öncelikle ihale dokümanlarında talep edilen zorunlu belgelerin kontrolünü yaparak değerlendirme dışı kalması gereken teklifleri belirlemelidir.
• Geçerli teklifler arasından ihale dokümanlarında belirtilen ihalenin verilmesine ilişkin kritere göre (ekonomik açıdan en avantajlı teklif veya en düşük fiyatlı teklif veya satış ve kiraya verme işlerinde en yüksek fiyatlı teklif) uygun karar üretmelidir.
• Tekliflerin değerlendirmesi kapalı oturumda yapılmalı ve bu aşamada gelen itirazlar ile belgelerin dikkate alınmamalıdır.
• Bilirkişi değerlendirme heyetinden gelen eksik raporları dikkate alarak,  hazırlanan raporları yanlış veya eksik değerlendirerek veya hazırlanan raporları dikkate almadan karar üretmemelidir.
• Kararlarını ihale katılımcılarına gerekçeleri ile usulüne uygun olarak bildirmelidir.
• Bilirkişilere ihale dokümanlarını ve tüm geçerli teklif dosyalarını tam ve eksiz vermelidir.
• Bilirkişilerden sadece teknik değerlendirme raporu almalıdır.  
• İtiraz Makamının kararı doğrultusunda talep edilen bilgi ve belgeleri ilk talepte göndermelidir.
• İtiraz Makamının yetkisi doğrultusunda almış olduğu ara önlem kararlarını ve/veya nihai kararlarını eksiksiz uygulamalıdır.
• İtiraz Makamının nihai kararları ile ilgili İhale Komisyonları tarafından yapılan uygulamalar konusunda talep edilen raporlar zamanında ve eksiksiz olarak göndermelidir.
• Yasa ile kendilerine verilmeyen bir yetkiyi kamu menfaati veya başka bir gerekçe ile kullanarak yetkisini aşmamalıdır.   

Tablo 1: 15 Kasım 2016 – 30 Eylül 2019 tarihleri arasında İtirazların İhale Komisyonlarına Göre Yıllık Dağılımı.

Tablo 2: 15 Kasım 2016 – 30 Eylül 2019 tarihleri arasında itirazların İhale Komisyonlarına Göre Dağılımı.

Tablo 3: 15 Kasım 2016 – 30 Eylül 2019 tarihleri arasında Merkezi İhale Komisyonu (MİK) Kararlarına Yapılan İtirazlarla İlgili İtiraz Makamının Nihai Kararlarının Dağılımı

Tablo 4: 15 Kasım 2016 – 30 Eylül 2019 tarihleri arasında İtiraz Makamının Merkezi İhale Komisyonu’ndan (MİK) Bilgi/Belge Talep Yazıları Dağılımı.