2020’lerin başında devreye girmesi öngörülen İsrail-Türkiye doğal gaz boru hattının inşası için değil ama projeye ilgiyi ölçmek için yakın geçmişte bir ihaleye çıkılmıştı. Siyasi koşullar oluşmadan yatırımın hayata geçirilmeyeceği bilinmekte. Kıbrıs boyutunda siyasi koşulların oluşması ise iki şekilde olabilir: 1) Kıbrıs sorunu hemen çözülecek veya 2) BM süreci tüketilerek tüm tarafların bölünmüşlüğü normal karşılayacağı yeni bir bağlama ulaşılacak.

Zamana oynanmasına karşı olan CTP, ABD Başkan Yardımcısı Biden’in Kıbrıs ziyaretinde ana gündemin bütünlüklü çözüm olması için çok çaba sarf etti. Biden için enerji güvenliği en önemli başlıktı. İki liderin konuya yaklaşımını ölçtü. Her iki lider de bütünlüklü çözümden bağımsız olarak enerji güvenliği konusunda olumlu bir tavır içerisinde oldu. Derviş Eroğlu bu yolla ikinci alternatif için zemin hazırlamaya çalıştı. CTP’nin Biden ile görüşmesi bir şekilde engellendi ve Türk tarafının tüm konuları bütünlüklü çözümle ilişkilendirmeyebileceği imajı yaratıldı.

Türkiye için ABD ile uyum birincil önem taşıdığından CTP gibi tüm konuları tek ayak üzerinde bütünlüklü çözümle ilişkilendirmesi zaten beklenemezdi. AB süreci önünde Kıbrıs’ın engel olmaktan çıkması esas olduğundan Türkiye ancak ve ancak BM sürecinin tükendiği kanaati oluştuktan sonra federal çözümden vazgeçebilecek bir pozisyona sahip. Dolayısıyla Türkiye Kıbrıs’ta çözüm politikasında samimi ancak AB sürecinin engellenmeyeceği yeni bir duruma da hiçbir itirazı doğal olarak olmayacaktır.

Bu durumda en rahat pozisyona sahip olan iki taraf ABD ve Türkiye’dir. Hemen çözüm durumunda da BM sürecinin tüketilmesi halinde de enerji güvenliği sağlanacak ve bu iki ülkenin çıkarına gelişmeler yaşanacaktır.

AB için İsrail gazının 2020’lerin başlarında Avrupa kıtasına taşınması makul bir zamanlamadır. AB’nin önümüzdeki 10 yıl için bağladığı enerji sözleşmeleri vardır ve “en hızlı şekilde olsun” deseler de İsrail gazının Avrupa’ya hemen ulaşmayacak olması onları çok fazla tedirgin etmemektedir.

***

Hemen çözüm durumunda İsrail gazı ile Afrodit gazı Kıbrıs ve Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşınacaktır. BM süreci tükendiği takdirde ise İsrail-Türkiye boru hattı denizden geçirilecek, Vasiliko’ya bir bağlantı yapılarak Afrodit gazı takviye edilecek ve böylelikle LNG terminali için münasip miktara ulaşılacaktır. Çözümsüzlük koşullarında Kıbrıslı Rumlar LNG terminali kurulmasının ulusal bir hedef olduğunu ve Afrodit gazının Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşınmasını tercih etmediklerini her fırsatta açıklıyorlar. LNG terminali Kıbrıslı Rumların aynı zamanda aç Asya pazarına da ulaşabilmesi demektir ve bu durumda müşteri çeşitliliği söz konusu olacaktır. Dolayısıyla Kıbrıslı Rumlar da her iki durumda kazanacaktır. Federal çözümle transit ve üretici, BM süreci tükenirse yarı-transit ve üretici pozisyonunda olabileceklerdir.

***

Kıbrıslı Türkler hemen çözüm durumunda Kıbrıslı Rumlarla birlikte transit ve üretici ülke olabilecektir. Zamana oynanırsa enerji oyunundan düşeceğiz ve meşru zeminde Türkiye ile çok hızlı bir entegrasyon sürecine gireceğiz.

Bu durumda BM sürecinin tüketilmesi alternatifi yani zamana oynanması bir tek bizim zararımızadır ve hemen çözüm için bastırmak durumunda olan tek taraf Kıbrıslı Türklerdir.

***

İçte AB’nin enerji politikaları ile uyumlu bir enerji vizyonu toplumsal zemin kazanırsa zamana oynama siyaseti yüreklerde ve beyinlerde kesinkes kaybedeceğinden uzun süreli genel elektrik kesintilerine rağmen arz güvenliği ve arz çeşitliliği gibi iç konular bölgesel gelişmelerle ilişkilendirilerek doğru zeminde tartışılamamaktadır.

Acı gerçek şudur: Ekonomi ve enerji konularını sağlıklı temelde ele alabilen insan odaklı yeni siyaset değişim karşıtları tarafından preslenmekte ve buna bağlı olarak hemen çözüm irademiz uykuda tutulmaktadır…