Fehime ALASYA

Sektördeki sıkıntıları anlatan Mormenekşeli enginar üreticileri, çözüm önerilerinde bulundu. Üreticileri rahatlatacak birkaç çalışma ile sektörün de önünün açılacağı belirtildi.

Bu yılki enginar veriminin, geçen yıla oranla çok daha verimli olduğunu anlatan üreticiler, bazı yanlış uygulamalarla üreticilerin yavaş yavaş topraktan koparılacağından yana hemfikir…

Bir an önce önlem alınması gerektiğine değinen üreticiler, sektördeki sorunlara değinirken ele alınması gereken en önemli ve ilk konunun sektörün ‘Kooperatifleştirilerek’ tek çatı altına alınması gerektiği oldu.

Bölgede birçok kişinin ana geçim kaynağı olarak bu işe soyunduğunu anlatan üreticiler, acilen kooperatif kurulması gerektiğini savundu.  

Sektörde emek verenlerin bağlı olduğu birçok dernek bulunduğuna dikkat çeken bazı üreticiler, köylünün de bu yüzden ikiye bölündüğünü ifade ederek, bunun yanlış olduğunu belirtti.

Girdi maliyetlerinin her yıl artmasına karşın kar oranının düştüğünü anlatan üreticiler, “İşçilik, maliyet her şey yükselir ama enginar fiyatı aynı. Bir kahve 3 TL iken bir enginar 1 TL.” diyerek sıkıntısını dile getirdi.

Üreticiler, dernek ve tüccarların üreticiye hiçbir güvence veremediğinden de yakındı. 

ÜRETİCİLER NE DEDİ?

Murat Tunççağ: “Devlet sahip çıkmazsa kör çar olup gidecek”

“Yaklaşık üç aydır enginar kesiyorum, iki buçuk dönüm enginarım var, çok yoktur ama sektörle ilgili sıkıntıları yakından biliyorum.

Her geçen yıl maliyet artıyor, fiyatlar her sene sabit, hatta düşüyor. Bir birlik beraberlik yok, üretici her zaman mahkûmdur. Bir çatı altında olmadığı için düzensizlik var ve bu fiyatlara da yansıyıp üreticiyi zarara sokuyor.

Enginar üzerine on tane birlik oldu, her birlik de kendi çıkarı doğrultusunda çalışıyor, yine zararlı üretici oluyor. Aralıktan beridir enginar piyasada ama doğru düzgün bir fiyat ve ödeme yok. Ödemeler açıklanır ama açıklanan rakamlar giderek düşer. En bük sıkıntı önce su, ardından da elektrik ve mazot giderleridir. Giderlerimiz çok fazladır. Gözle görülen bir enginar ticareti kaldı, devlet sahip çıkmazsa kör çar olup gidecek. Devletin bir an önce buna sahip çıkması lazım. Birlikleri bir kooperatif altında toplamalı, eşitlik olmalı. Geçen yıldan parasını alamayan üretici var.

Eğer bir çatı altında toparlanırsa bu iş yürür. Geçen yıl 4-5 milyon ihraç edildiyse bu yıl 5-6 milyon olacak gibi görünür. Üretim güzel ama mal değerinde gitmiyor, tatmin edici olmuyor. İşçilik, maliyet her şey yükselir ama enginar fiyatı aynı. Bir kahve 3 TL iken bir enginar 1 TL. Artık bizi kurtarmıyor, yokluk içerisinde mücadele veriyoruz. Haftada 5-6 tır kalkıyor, şubattan sonra bu rakam iki katı olacak. Birlikler ve tüccarların üreticiye verdiği hiçbir güvence yok. Hiçbir doğal afeti karşılamıyorlar, don, kırağı gibi olaylar karşılanmıyor. Zararımızı karşılasınlar, bu havadan gelen bir zarardır.

Her gelen hükümet de tamam dedi ama hala bekliyoruz. Devlet bu konuda derhal çalışma yapmalı. Bu yeni hükümet sandalyeye yapışmaz da onları daha fazla halk içinde görürüz, sorunlarımıza eğilirler.”

Mustafa Ergazi: “Köylü bir birine düştü, gruplaşmalar ve şahsi çıkarlar işin önüne geçiyor”

“Eğer devlet bu işi bir çatı altına toplamazsa çok büyük sorunlar çıkacak, çok büyük sorunlar var, köylü bir birine düştü, gruplaşmalar ve şahsi çıkarlar işin önüne geçiyor. Böyle giderse küçük işletmeler artık üretimden kopacak, bu işi yapmayacak.”

Mehmet Ali Onaç: “En büyük sıkıntı sektörün, tek çatı altında devlet eli ile yürütülmememsidir”  

“Enginar yetiştirmek uzun zaman alan bir iştir, çok gideri olan ve emek isteyen bir üründür. Ağustosta başlanır nisan sonuna kadar süreç devam eder, çok masraf oluyor, gelirler ve giderler de bir birini dengelemiyor, birçok üretici sıkıntı yaşıyor. En büyük sıkıntı sektörün, tek çatı altında devlet eli ile yürütülmememsidir. Devletin üreticilere destek vermesi ve gelen tüccarlardan da teminat alması gerekir. Üreticiler teminat alırsa zarar görmez. Devlet bir an önce bu işe el atıp tüm birlikler tek çatı altına toplamalı, farklı pazarlar bulunmalı. Yedi yıl hobi olarak bu sektörde üretim yaptım, fakat geçim kaynağı olarak bu işi yapanlar var, o yüzden acilen bu konuya el atılmalı.”

Ali Cenap Oğur: “Verim güzel ama önlem alınmazsa üretici topraktan kopacak”

“Bu yıl havaların iyi girmesiyle enginar mevsimini biraz erkene çektik gibi, verim bu yıl daha çok, bir müddet sonra bu verim düşecek, bir ay sonra bu miktarı bulamayacağız. Fiyat olarak ise her zaman olduğu gibi iyi başlayıp kötü bitiyor, hatta sezon sonu bitmeden fiyatların bu yıl da çok aşağılara ineceğini öngörebiliyoruz. Masraflarımız en az yüzde otuz arttı ama fiyatlar geçen yılki fiyatların altında. Paramızı geç alıyoruz. Hem sıcağı hem soğuğu yiyoruz, çok zahmetli, eziyetli bir iş. Yeni bir düzenleme yapılmalı. Bence sektördeki en büyük sıkıntı ihracat ve fiyatlar. Bir çatı altında toplanmalı. Tüketim ihtiyacına göre de düzenleme yapılmalı, daha dengeli bir satış yapılmalı. Geçen sene tırlar dolmuyordu bu yıl şimdi doluyor. Verim güzel ama önlem alınmazsa üretici topraktan kopacak. İhracat düzenlemesi yapılmalı, Türkiye’den gelen su da tarım ve hayvancılıkla uğraşan hayvana verilmeli. Mormenekşe, Türkmenköy, İskele ve Yeniboğaziçi yoğun olarak enginar üretimi yapan yerlerdir. Suyun akışı önce bu bölgelere verilmeli. Bu sayede verimin kalitesi artacak, giderler azalacak... Yeni hükümet bu sektöre bir an önce el atmalı, serbest ticaretin arkasına sığınmamalı, ihracı güzel olan ürünleri koruma altına alıp koruyabilir. Enginarı sigorta fonuna koymalılar. Bunu yapacaklarını söyleyip yıllarca bizi oyaladılar. En çok sıkıntılı olan ürünleri deneme amaçlı da olsa çalışmalar yapmalı. Tüm üyeleri tek çatı altına toplamalı. Kooperatifin dışında başka ihraç izni verilmesin. Üreticiler bağımsız ihraç ediyor ve fiyat kırarak piyasayı altüst ediyor.”