Feminist Atölye (FEMA)
[email protected]

     
Çok sevdiğim şair Attilla İlhan’ın 1982 yılında Nokta dergisiyle yaptığı röportaj modası geçmiş bigudi gibi ilk okuduğum andan itibaren kafamda takılı kaldı: “Karımla entelektüel olmadığı için evlendim. Entelektüel kadınların çoğunu camdan dışarı atmamak için kendinizi zor tutarsınız”.
Anlayacağınız bir zamanların “kimi sevsem sensin” i artık benim için “kimi sevsem bir başka eril”. Attilla’ya kişisel bir gıcıklığım yok hani, benim derdim düşünen, sorgulayan, eleştiren kadınları “entel goncoloz” diye tanımlayan zihniyetle. Tabi sevdiğiniz bir şairin de buna dahil olması üzücü bir şey; ama feminist mücadeleye gönül veren bir kadın için maalesef pek de yeni değil. Gündelik hayatımın vazgeçilmez nakaratlarındandır; “Bırak bu entel feminist ayakları da işe yarar bir şey yap”, “Soğuk kadınları kimse sevmez”, “Teorik kadınlar seksi değil, at gibi ol, at!”. Bu bozuk plak cazırtısına benzeyen gürültü patırtıyla başa çıkmak ciddi bir beyin jimnastiği gerektirir. Haddini bildirmek ve büyük sözü dinletmekle görevli bu orduya, en basit rahatlama şekli olan küfretmek bile adeta bir sanat eseri yaratmak gibi. Sokmalı, koymalı, delmeli, anneyi içermeyen küfür alanlarının sınırlılığı cevap vermenin ‘yasak’lığına işarettir sanki. Anlayacağınız büyük düşünürlerden, sevdiklerimizden, kullandığımız dilden hep ayni öğüt gelir: Susmak. Ya susarsın, ya da yalnızlıkla, alayla, marjinalleştirilmekle cezalandırılırsın.

Tarihte bunun daha umut verici örnekleri de var tabi: Dünyanın bilinen (pek tabi bilinmesi yasaklananlar da olabilir!) ilk kadın bestecisi Bizanslı Kassia. İstanbul Kadın Müzesi’nin verdiği bilgiye göre, 800’lü yılların başında doğan Kassia babasının Bizans sarayında yüksek rütbeli bir subay olmasının da etkisiyle sarayda felsefe ve teoloji dersleri almış, elliden fazla din temalı müzik bestesi ve yaklaşık iki yüz altmış bir tane de seküler şiir yazmıştır. Yeteneğinin yanında çok da güzel, cesur ve zamanının önünde giden bir kadınmış. Öyle ki dönemin İmparatoru Theophilos evlenmek için seçeceği adayları bir odaya topladığı zaman Kassia’yı gözüne kestirmiş. Sohbete başlamak için kıvrak zekasından yola çıkarak Kassia’ya “Kötülükler dünyaya kadınlarla gelmiştir” demiş (Böyle de naçizane bir Bizans bey efendiymiş İmparator Theophilos). Kendince Havva ve Adem’in elma meselesinden yola çıkmış (İlk flört için oldukça ideal). Kassia sakince Meryem Ana’ya işaret ederek “İyilikler dünyaya kadınlarla gelmiştir” cevabını vermiş. Kızım bir sus! Karşında koskoca İmparator Theophilos! Adam sinirden tüyleri yolunmuş tavuğa dönmüş tabi, ama “horoz” olacak ya, belli etmemiş! Suskun ve oturaklı bulduğu Theodora’yı seçmiş evlenmek için. Kassia bir dertlenmiş bir dertlenmiş sormayın. Derdinden yanmış, bitmiş, kül olmuş. O kadar ki İstanbul’un yedinci tepesi olan Xerolophos (Samatya-Çapa-Cerrahpaşa bölgesi) adını da yönetimini de kendi üstlendiği, kafasını dinleyebileceği, beste yapıp, yazı yazabileceği bir manastır kurmuş! Tarihe de adını şu sözlerle kazımış: Konuşmak Gerektiğinde Suskunluğa Dayanamıyorum.

Kassia’nın öyküsü M.S 800’lerde geçiyor.  Biz 2014’teyiz, Attilla’nın röportajından yaklaşık bir yirmi sene geçmiş. Kadını zapt etme, susturma, üzerinde hakimiyet kurma zihniyeti halen çok yaygın. Öyle ki kitap okuyan, fikri olan, süs eşyası dışında bir canlı işlevi gören kadınlar bazılarında camdan atma isteği uyandırıyor. Çünkü bunlar entel kadınlar… Hani bütün dünya onlara sus derken susmayan, kendi seslerini arayan, sorgulayan, “car car eden”. İktidara çekilmez gelen kadınlar. Entel Melahat gibi meraklı kadınlar… Susturulanı anlamak, öğretilmeyeni öğretmek, ezberle maytap geçmek, değişmek, değiştirmek isteyen kadınlar. Ve bu kadınların var olabildiği, kendini ifade edebildiği yaşanılası bir dünya isteyen erkekler. Aramıza hoş geldiniz efendim! Sinemayı, tarihi, edebiyatı, felsefeyi, politikayı, gündelik hayatımızı… Seslendirmeye, paylaşmaya, didik didik etmeye hoş geldiniz! Biz entellere, kadına da erkeğine de, mecburuz Attilla; bilemezsin… Özgürlüğü MIH gibi kalbimizde tutmuşuz, yükseldikçe yükseliyor bastırılmaya çalışan sesimiz!

*Bu röportaj Attilla İlhan’ın entel olmak üzerindeki düşüncelerinin tamamını yansıtmıyor olabilir. Sözleri röportajın başlığı olduğu için ve özellikle kadınlara vurgu yaptığı için ilgimi çekmiştir. 

--------------------------------------------------------

Kadının İnsan Hakları Eğitim Programı Atölyelerimiz Şimdi Mağusa’da!

Feminist Atölye olarak 2010 yılında Kadının İnsan Hakları Yeni Çözümler Derneği ile kurduğumuz “KİHEP Kurumsal Ortaklığı” sonucunda, Kadının İnsan Hakları Eğitim Programı’nı (KİHEP) Kıbrıs’a modifiye etmiş ve 2011 yılının Mart ayından itibaren uygulamaya başlamıştık. Kadınların insan hakları ihlallerine son vermesine, aile içi şiddeti sonlandırmasına, kendi bedenleri üzerinde söz hakkına sahip olmasına, iş gücü piyasasına girmelerine, yerel yönetimlere ve siyasete katılmalarına, bağımsız yerel örgütlenmeler geliştirmesine yardımcı olan KİHEP’in Kıbrıs’ın kuzeyinde ulaştığı kadın sayısı 140’ı geçti.

Kadınların anayasal, medeni, ekonomik ve doğurganlık hakları, şiddete karşı stratejiler, iletişim, toplumsal cinsiyete duyarlı çocuk eğitimi, cinsellik, siyaset, feminizm, kadın hareketi ve kadın örgütlenmesi konularında 16 modülden oluşan ve toplam 4 ay süren KİHEP atölyelerinin 5. Grup çalışması Mağusa bölgesinde başlamıştır.

KİHEP, bütünsel bir kadının insan hakları anlayışı ve tamamen katılımcı bir yaklaşımla, kadınların kendi tecrübelerinden yola çıkarak günlük hayatlarını şekillendiren uygulamalar ve yazılı yasalar karşısında eleştirel bir bilinç oluşturmalarına imkân veriyor.  Katılımcı ve feminist yöntemlerle kadınların her alanda haklarını hayata geçirmelerine, hak bilinci kazanarak güçlenmelerine ve ihtiyaçları çerçevesinde örgütlenmelerine destek olmayı hedefleyen KİHEP atölyelerine ilgi oldukça yoğun. Eğitim hakkında detaylı bilgi almak veya katılmak isteyenlerin [email protected] adresine mail atmalarını veya https://www.facebook.com/feministt.atolye ’den bizlere ulaşmalarını rica ederiz.