Dila ŞİMŞEK

2019’un ilk asgari ücreti belirlendi, 1 Şubat’tan itibaren asgari ücret brüt 3,150, net 2,740 TL olacak. Ancak işverenler ve çalışanlar, asgari ücretin hayat pahalılığına denk olmadığı görüşünde… Çalışanlar, bir kişinin bağımsız olarak asgari ücretle yaşayabilmesinin imkansız olduğunu kaydetti, “Sadece kira, elektrik ve su ücreti 2,500 TL” şeklinde konuştu. Bu sebeple bir evde en az iki kişi çalışacak şekilde yaşam sağlanması gerektiğini söylediler. İşverenler ise, küçük işletmelerin zor durumda olduğunu, maliyetleri ve ödemeleri sonrasında ellerinde bir şey kalmadığını dile getirdi. İşverenler asgari ücretin yeterli olmadığını, ancak işletmelerin de özellikle elektrik ve kira sorunu sebebiyle çalışanlara gereken desteği veremediğini anlattı. Asıl sorunun hayat pahalılığı olduğunu vurgulayan insanlar, maaşlara zam gelse de, günlük ihtiyaçların ücretinin çok pahalı olduğu için, yine zorluk yaşandığını ifade etti. Bazı işletmeciler, ödeme yapamayacakları için yeterli personel çalıştırmadıklarını belirtti. İnsanların alım gücünün düştüğünü söyleyen yurttaşlar, asgari ücrete gelen zammı takdir etse de, yeterli bulmuyor.

YENİDÜZEN, hem çalışanlarla hem de işverenlere, asgari ücretin yeterli olup olmadığını sordu. Bir evde iki kişi çalışmadan kimsenin geçinemeyeceğini aktaran yurttaş, vergilere ve elektriğe gelen zammı kınadı. Çalışanlar, ev kiralarının 1500 TL’den başladığını belirterek, “Asgari ücretle geçinen biri ne yapacak?” dedi. İşverenler, işlerinin eskisi gibi olmadığını ve müşterilerinin azaldığının altını çizerek, “Küçük işletmeler daraltmaya ve toplu işten çıkarmalara gitmek zorunda kalacak” şeklinde konuştu.

İŞVERENLER NE DEDİ? İŞVERENLER NE DEDİ? İŞVERENLER NE DEDİ?

Ali Atasoy: “Asıl sorun hayat pahalılığı”

“Asgari ücret, şu anki hayat pahalılığı yüzünden yeterli değil. 2740 TL düşük bir fiyat olmasa da, sadece bir ev kirası en kötü ihtimalle 1500 TL’den başladığı için, bu para ile geçinmek mümkün değil. Bunun yanı sıra, elektrik, su faturası, market alışverişi, varsa çocuğunun masrafları, özel ihtiyaçlar ve benzin var. Bu saydıklarım, olmazsa olmaz ihtiyaçlar. Bu ücretle geçinmek için bir evde en az iki kişinin çalışması gerekiyor. Her işletmenin, aylık gelirinin aynı olmadığı ve dar gelirli işletmelerin olduğu da hesaba katılmalı. Ben işletmeci olarak, en çok kira ve elektrik ücretinden şikayetçiyim. Çalışanlarımın maaşı, yatırımları, çalışma izni, yemeği, elektrik, malzemeler, vergiler hep bir aylık gelirimi toplar toplamaz ödemem gereken şeyler. Bunlara yetişmek hiç kolay değil. Bu gidişle işletmelerde küçülmeler, toplu işten çıkarmalar meydana gelecektir. Gönül ister ki hem çok kazanalım, hem de çalışanlarımızı hiçbir zaman mağdur etmeyelim. Ancak şartlar sebebiyle nasıl bir dönem bizi bekliyor bilemiyorum. Brüt 3150 TL olduğu halde, 410 TL’si vergiye kesiliyor. Bu bana göre çok yanlış. Hayat pahalılığı sürdükçe, asgari ücret 4000 TL bile olsa şu anki şartlarla kimse geçinemez. Şartlar hem işletmecileri hem de çalışanları zorluyor. Asıl ihtiyacımız olan, günlük gereksinimlerimizdeki fiyatların, yani elektriğin, kiranın, yiyecek ve içecek ürünlerinin fiyatı düşmesidir.”

Mehmet Atlar: “Elektrik ücreti dudak uçuklatıyor”

“Asgari ücretle bir insanın tüm ay boyunca geçinebileceğini düşünmüyorum. İşçi çok mağdur durumda. Hayat pahalılığı yüzünden, asgari ücrete artış gelse de gelen para masraflara gittiği için halk rahat edemiyor. İşletmecilerin de aylık maliyeti çok fazla, özellikle elektrik ücreti dudak uçuklatıyor.”

Kadriye Bakar: “İşletmeme çalışan alamıyorum”

“İnsanların alım gücü çok düştü. Sadece kira en az 1,500 TL ediyor. Elektrik ve su derken bu ücret 2500’ü buluyor. Doğal olarak insanlar alışveriş yapamıyor. Satışlarımız çok düştü. İşletmeme bir çalışan almak istesem de, maaşı, yatırımları derken karşılayamayacağım için kimseyi alamıyorum. İnsanların kendine ayırabileceği bir para yok. Bir market olarak 25-50 kuruşlarla geçinmeye çalışıyorum. Bu dükkana 8000 TL kira ödüyorum. Vergisi ve elektriği ile 2000-3000 TL’de bu gereksinimlere ödeme yapıyorum. Doğal olarak ucu ucuna ancak yetişiyor. Önceden bazı ürünleri alıp yedeklerdim, şimdi raflara yeterli ürün bile dizmiyorum.”

Mehmet Varkal: “Vergiler ve maliyetler daha düşük olmalı”

“Hükümetin aylık KDV’den aldığı ücret çok fazla. Biz işletmeciler olarak aldığımız tüm parayı, vergi, elektrik ve malzeme masrafı, maaşlar ve yatırımlara harcıyoruz. Vergiler ve maliyetler daha düşük olmalı. Bunun dışında, asgari ücret tabii ki bir çalışanın aylık geçinmesi için yeterli değildir.”

Bilgehan Güngör: “Müşterilerden yeterli kazanamıyoruz”

“Herkesin durumu çok kötü. Şimdilik cebimizden ödüyoruz personeli. Ancak giderlerimiz çok yüksek ve müşterilerden yeterli kazanamıyoruz. Personelimize yemek ve kalacak yer sağlamasaydık, asgari ücretle kendi başlarına geçinmeleri olanaksız olurdu.”

Mehmet Karagülle: “İnsanlar ikinci el ürüne yöneldi”

“Sıradan bir ev kirası neredeyse 2000 TL. Daha bunun faturaları, market alışverişi var. Asgari ücret kazanan birisi tüm bunları nasıl ödeyebilir? Kesinlikle kimseye yetmez. Elektrik faturaları çok pahalı. Maliyetlerimizi çok zor karşılıyorum. Müşteriler eskiden yeni bir ürün alırdı, artık bu durum yüzünden ikinci el ürünlere yöneldiler.”

ÇALIŞANLAR NE DEDİ? ÇALIŞANLAR NE DEDİ? ÇALIŞANLAR NE DEDİ?

Halil Daşer: “Sadece kira, elektrik ve su ücreti 2500 TL ediyor”

“Asgari ücret 2740 TL. Bir evde en iyi ihtimalle elektrik ve su faturası aylık 1000 Lira geliyor. Lefkoşa’da en kötü ev bile 1500 TL ile başlıyor. Zaten sadece bunların toplamı 2500 TL ediyor, asgari ücreti alan birisi, 240 TL ile yemek mi yesin, ihtiyaçlarını mı karşılasın? 240 TL para bile değil ki şu dönemde. Asgari ücreti alan bir insan, tek başına asla yaşayamaz, ayakta duramaz. Ancak bir evde iki kişi çalışıyor olacak ve ikisinin maaşıyla bir şeyler karşılanacak. Bu insanların çocuğu varsa daha da zor. Hayat pahalılığı yüzünden, maaşa zam bile gelse bir şey değişmiyor. Ben eşim de çalışmasa rahat geçinemezdim. Özellikle kira ve elektrik fiyatlarının acilen düşüşe geçmesi gerekiyor.”

Mehmet Nazır: “Aylık 500 TL sadece sigara masrafı var”

“Kime sorarsanız sorun bu sorunun cevabı aynıdır. Asgari ücret maalesef yeterli değil. Sigara tüketen birinin aylık 500 TL sadece sigara masrafı var. Bir kira 1500 TL’den başlıyor. Hayat bu kadar pahalıyken kimse bu parayla geçinemez.”

Eser Mıstık: “Elektrik ve kira fiyatları çok pahalı”

“Asgari ücret asla yeterli değildir. Asıl sebebi de hayat pahalılığıdır. Her şey bu kadar pahalıyken, asgari ücret artsa da faydası dokunmuyor. Elektrik ve kira fiyatları çok pahalı. Sadece bunları karşılamak bile maaşın yarısından fazlası demek.”

Mithat Yalçın: “Asgari ücreti yeterli bulamıyorum”

“Asgari ücreti yeterli bulamıyorum. Bir insanın bu ücretle kimseye bağlı olmadan bir ay geçinebileceğini düşünmüyorum. Hayat pahalılığı olduğu için bu imkansız.”

Osman Yamanoğlu: “Bir kişinin asgari ücretle geçinebilmesi imkansızdır”

“Asgari ücret, tek başına yaşayan bir insan için asla yeterli değildir. Bu tamamen tartışmaya kapalı bir şey. Ancak evli çiftler ve ailesiyle yaşayan insanlar bu ücretle geçinebilir. Ama %20 gibi bir zam gelmesini de aynı zamanda olumlu buluyorum.”

İlker Tohumcuer: “Sadece 600 TL’yi bir defalık alışverişte kullandık”

“Asgari ücret tabii ki bir kişi için yeterli değil. Daha dün Erülkü’ye alışveriş yapmaya gittik. Çocuklara bir şeyler al, mutfak ihtiyaçları derken 550 TL ödedik. Oraya gidebilmek için de 50 TL benzin koyduk. Sadece 600 TL’yi bir saatte, temel ihtiyaçlar için harcamış olduk. Bu sebeple, daha çok yol katedilmesi gerektiğini düşünüyorum.”