Et fiyatları yine uçuşa geçti. Peki ne yapılması gerekiyor?
Hayvancıların girdi maliyetlerinin artmasından dolayı, canlı kuzuya zam yapıldı. Buna göre kilosu 170 TL’den satılan canlı kuzu, 200 TL’den satılmaya başlandı.
Piyasadaki fiyatlara baktığımız zaman, Hayvancılar tarafından, şu an canlı kuzu kilosu 200 TL’den satılırken, bazı kasaplarda ve marketlerde ise kuzu eti satış fiyatı ise 600-700 TL’ye kadar çıkıyor.
Hayvancılara göre, bu etlerin tüketiciye 460-470 TL bandında satılmasının mümkün olduğu söyleniyor.Hayvan üreticileri, canlı kuzu etinin fiyatının normal olduğunu, et fiyatını yükseltenlerin bazı kasaplar ve marketler olduğunu belirtiyor.
Yapılan zamdan sonra, bazı kasap ve marketlerde kuzu butun kilosu 550-600 TL, kuzu pirzolanın kilosu 650 TL, temizlenmiş kuzu şişin kilosu ise 750 TL’den satılmaya başlandı.
Marketlerin kasap reyonlarının alış maliyetlerinin üstüne kar marjlarını ve genel giderlerini da ekledikleri zaman, et fiyatları marketlerde çok daha yüksek fiyatlara ulaşıyor. Özellikle, bazı marketlerde, fiyatların kasap fiyatlarının da üstünde olduğunu görüyoruz.
Üreticiden yaklaşık kiloso 150- 160 TL’ ye alınan canlı dana eti ise, kasaplarda ve marketlerde 500-600 TL’ ye kadar satılabiliyor.İnek etinin de canlı olarak kilosu 110 TL ye alınmasına rağmen, bazı kasap ve marketlerde Dana eti fiyatlarında satıldığını da biliyoruz.
Sektördeki tüm paydaşlar, satış yaptığı fiyatlardan aşağısının kurtarmadığını söylüyor.O zaman da, olan vatandaşın bütçesine oluyor ve vatandaş et tüketimini mecburen azaltıyor.
Et fiyatlarında Avrupa’nın en pahalı ülkelerinden biriyiz. Et fiyatlarındaki yükseliş durdurulamıyor. Et fiyatlarındaki artış nedeniyle, vatandaşların önemli bir kısmı et ihtiyacını Güney den karşılamaya devam ediyor.
Öte yandan, Güney’ den Kuzey’ e et kaçakçılığının da devam ettiğini, zaman zaman yakalanan etlerden görüyoruz. Güney Kıbrıs’ la, perakente satışı olarak kıyaslarsak, kur farkı olmasına rağmen, et fiyatları bize göre çok daha ucuz görülmektedir.
Et fiyatlarının yükselmesi, kaçakçılığı da artırıyor. Sağlıksız koşullarda, soğuk zincir uygulamadan ülkeye giren kaçak etler, sağlık açısından da büyük risk oluşturuyor.
Bu çerçevede, et kaçakçılığını önlemek ve fiyatların düşmesi için, et ithaline izin verilmesi gerekmektedir. Elbette ki, gelecek olan etin, hijyen ve uygun fiyata gelmesi şarttır.Öncelikle, Türkiye veya Güney Kıbrıs’ tan, gümrük ve diğer tüm vergileri sıfırlayarak et ithalatı yapılabilir.
Bu şekilde, etler sağlıklı, daha uygun fiyata gelecek, vatandaş daha ucuza et alacak, sonuçta, devlet de vergi geliri elde edecektir.Ayrıca, et miktarında azalma olmayacağı için, et fiyatlarının, daha da artması önlenecektir.
Hayvancılar, et ithaline karşı çıkarken, Kasaplar Birliği, Restorancılar Birliği ve tüketiciler et ithaline destek veriyor. Hükümet ise, bu konuda bir türlü kararlılık gösteremiyor.
Piyasadaki fiyatların daha da artmaması ve düşüşe geçmesi için, piyasadaki talebi karşılayacak şekilde, süratle hayvan sayısını artırılmalı ve piyasanın dengeye gelmesine yönelik olarak da, belli bir süre için ve kontrollü olarak sayısı ve ölçüsü belli miktarda et ithaline izin verilmelidir.Et ithalatının hayvancılara zarar vermemesi için de gereken özen gösterilmelidir.
Ülkemizde, bu fiyatlarla, et yemek, lüks tüketim haline gelmiştir. Halkın çoğunluğu, artan kırmızı et fiyatlarından dolayı, tavuk etine yönelmiş durumdadır.
Öte yandan, Hükümet tarafından, et fiyatlarında, hem tavan fiyat, hemde kar marjı belirleme çalışmaları mutlaka yapılmalı, yapılacak gerekli denetimlerle, eğer ihlaller varsa ceza uygulanmalıdır. Ayrıca, Güney Kıbrıs’ ın, temel tüketim maddelerinde, en fazla yüzde 20 kar marjı uyguladığını da hatırlatmak istiyorum.
Hayvan sayısında bir miktar artış olmasına rağmen, ülkedeki talebe yetişmemekte, böylece et fiyatlarındaki artış devam etmektedir. Et fiyatlarının da yükselmiş olması ile birlikte, askeri birlikler, oteller ve restoranlar hem ihtiyaçları olan eti, hemde uygun fiyata bulamamaktadır.
Tüketicilerin pahalı et yememesi, alışverişin güneye kaymaması ,kaçakçılığın önlenmesi için, et fiyatlarını mutlaka aşağıya çekmemiz gerekmektedir.Et ithalatı, bunun sadece bir parçasıdır.Yalnız başına yeterli değildir.
Et fiyatlarının daha fazla artmaması için, Hükümet, yem, mazot desteği, doğrudan gelir desteği, yem bitkileri üretimi için destek ve hayvan sayılarının artırılması için gerekli destekleri artırmalıdır.Hayvanların çoğalması ve artan et talebinin karşılanması ile birlikte, fiyatlar da daha fazla artmayacaktır.
Hayvan üreticilerine yapılacak bu destekler, onların canlı hayvan fiyatlarını makul düzeylerde tutmasını sağlayacaktır. Ayrıca, makul kar oranlarında satış yapmaları halinde, Hayvan üreticilerinin, kasapların ve marketlerin satışları da artacak, bu da, tüketicilerin, daha uygun fiyata ve daha fazla et tüketmelerini sağlayacaktır.Neticede, devletin vergi gelirleri de artacaktır.