Ülkemizde, hemen her şeye zam yapılırken, et fiyatlarında şu ana kadar bir “güncelleme” yapılmadı. Kasaplar, reyondaki et fiyatlarında değişiklik yapılması gerektiğini söylerken, hayvancılar canlı hayvan fiyatlarının yükselmesi gerektiğini belirtti. YENİDÜZEN’e konuşan her iki kesim de “Sektör bitmek üzere, hükümet radikal kararlar almalı” dedi. 

Hüseyin ÖZBARIŞCI

Türk Lirası’nın döviz karşısındaki rekor düzeydeki değer kaybı ülkemizdeki birçok sektörü etkilediği gibi tarım ve hayvancılık sektörünü de zarara uğratıyor. Ülkemizde Türk Lirası’nın yaşadığı değer kaybından dolayı birçok ürüne zam gelirken, et fiyatlarına henüz zam yapılmadı. Kasaplarda etin kilosu 95-110 TL’ye arasına satılırken, etin kilosunda bu rakam 110-140 TL arasında değişiyor. YENDÜZEN’e konuşan kasaplar “Her şeye zam yapıldı” diyerek, piyasada en ucuz gıda maddesinin et olduğunu ve bunun maliyetlerini karşılamadığını söylüyor. Vatandaşların alım gücünün iyice düştüğünden bahseden kasaplar, bunun et satışlarına da yansıdığını ifade ederken, yılbaşı akşamı için de umutlu olmadıklarını belirtti.

YENİDÜZEN’e değerlendirmelerde bulunan hayvancılar ise “Tüm üretim maliyetlerimiz döviz, canlı hayvan satışımız TL üzerinden. TL toprak oldu” dedi, bunun böyle devam etmesi durumunda üretimden kopabileceklerine işaret etti, sıkıntılarını anlattı.

Kasaplar ne dedi?

Kasaplar Birliği Başkanı Halil Akbıçak:

“Piyasada şu anda tek ucuz olan madde ettir”

Kasaplar Birliği Başkanı Halil Akbıçak, gelinen aşamada tüm maliyetlerin yükseldiğini ancak kendi kazançlarının aynı olduğunu belirtti, hükümetten destek istedi.  Akbıçak şöyle konuştu:

“Şu ana kadar maalesef ki et fiyatlarında bir değişiklik yok. Bunun birkaç hafta daha böyle gitmesi bekleniyor. Elektrik zamlanıyor, mazot zamlanıyor tüm maliyetler yükseliyor ancak bizim kazancımız hep aynı. Bir kuzuyu eskiden 25 TL’ye kesiyorduk, şimdi ise 40 TL’ye kesiyoruz. Nereye kadar dayanacağız, onu da bilmiyoruz. Piyasada şu anda tek ucuz olan madde ettir. Birçok esnafımız dükkanını kapatma noktasına geldi. Şimdi biz et fiyatlarının yükselmesini istiyoruz ama halk da düşünülerek hareket edilmeli. Bugün halkın alım gücü düştükçe düştü. Devlet, herkese destek olabilmek için elinden geleni yapmalı. Vatandaşlar artık bir bir değil, ailece göç etmeye başladı.”

Orhan Arslan:

“Geleceğimize dair görebildiğimiz tek şey, böyle giderse dükkânımıza kilit vurmaktır”

“Et fiyatlarında şu anda bir artış yok ama yılbaşından önce büyük ihtimal olur. Bizim beklentimiz, et fiyatlarının artmaması ve insanlarımızın eti alabilmesidir. Gidişat ne yazık ki onu göstermiyor. Et fiyatları artacak. İnsanlarımız et alamayacak. Şu anda Türk Lirası yerlerde... Tüm maliyetler yüksek. Ayakta durmaya çalışıyoruz ama bu nereye kadar böyle devam edecek? Geleceğimize dair görebildiğimiz tek şey, böyle giderse dükkânımıza kilit vurmaktır. Biz birde marketlerin et satışından dolayı sıkıntı yaşıyoruz. İnsanlar markete gidince etini de alıyor, böylelikle biz esnafların önünü kesiyor. Önümüz yılbaşı ama bu yılbaşında benim öngörüm daha az satış olacağıdır, çünkü artık insanlarımızın alım gücü diye bir şeyi kalmadı.” 

Mehmet Kermeoğlu (Kermeoğlu Et Pazarı):

“Piyasaya sıcak para gelmezse yılbaşından benim bir beklentim yok”

“Bugün her şeye zam geldi. Salhanelerde eskiden 25 TL’ye kuzu keserken, şimdi 40 TL’ye kesiyoruz. Bir bakıldığı zaman biz zam yapmadık. Çünkü alım gücü yok ve bundan dolayı işler düştü. Bu ülkede en ucuz madde şu anda ettir. Vatandaşın cebinde para kalmadı, hükümetimiz yeni bir hükümettir ama çok önemli çalışmalar yapmalı. Yılbaşı arifesindeyiz ama piyasaya sıcak para gelmezse yılbaşından benim bir beklentim yok. Ben eskiden haftada 150 tane hayvan kesiyordum, şimdi ise haftada 25 hayvan kesiyorum. Geldiğimiz noktada, hayvan üreticileri de kendisine göre haklı çünkü yem fiyatları arttı. Tüketici de haklı, insanlarımız eti de pahalı almak istemiyor. Tüm bunlar yaşanırken, hükümet herkesi düşünerek adım atmalı.”

Türker Yaman (Yaman Kasap):

“Normal satışımızın 3’te 1’ini yapıyoruz”

“Bu piyasada fiyatı artmayan gıda sadece et kaldı. Et fiyatı hiç yükselmedi, çünkü et satışları yüzde 5’lere kadar düştü. Normal satışımızın 3’te 1’ini yapıyoruz. Günlük giderimiz, gelirimizin üzerindedir. Çünkü çok aşırı bir şekilde düştüğü için her gün kapıyı açıyoruz ve otomatik olarak zaten 1000 TL gidiyor. Küçük esnafım bu şekilde devam ederse, kapatmayı düşünüyoruz. Çünkü yürümüyor. Ne yazık ki, hepimizin geleceği karanlık… Bu yönetimle, bu düzenle gitmiyor.” 

Azmi Erkasap (Azmi Kasap):

“İnsanlarda alım gücü kalmadı ve bu yılbaşında benim düşüncem et satışının az olacağıdır”

“Eskiden bir kesim fiyatı 25 TL iken, bugün sadece kesim fiyatı 40 TL oldu. Bunun yanında bütün maliyetler yükseldi ancak sattığımız etin fiyatı halen aynı. Yılbaşına yakın pahalı olması bekleniyor. Yılbaşı arifesindeyiz ama kasaplar olarak bizler mutsuzuz. Çünkü İnsanlarda alım gücü kalmadı ve bu yılbaşında benim düşüncem et satışının az olacağıdır. Şu anda piyasada olan en uzun gıda maddesi ettir. Eskiden insanlar gidip Güney Kıbrıs’tan et alıyordu ancak gelinen aşamada oradan almak daha pahalıya geliyor. Bunu halkımız bilmesi lazım.”

Hayvancılar ne dedi?

Hayvan Üreticileri ve Yetiştiricileri Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Mehmet Çetereisi:

“Böyle giderse ülkede hayvancılık sektörü denen bir sektör kalmayacak”

Kıbrıs Türk Hayvan Üreticileri ve Yetiştiricileri Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Mehmet Çetereisi hayvancıların çok sıkıntı yaşadığını anlattı, hükümetin radikal kararlar alması gerektiğini belirtti. Çetereisi, “Böyle giderse ülkede hayvancılık sektörü denen bir sektör kalmayacak” diye de ekledi.

Mehmet Çetereisi şunları söyledi:

“Geçen yıla göre zamlanmayan tek şey canlı hayvan fiyatlarıdır. Son dönemde süre bir 60 kuruş, bir de son olarak geçtiğimiz gün 48 kuruş zam yapıldı. Ancak üretimde maliyetlerin yükselmesi yüzde 300 oranındadır. Öyle bir noktadayız ki, hayvancının elinde hayvanlar kaldı. Eskiden bir inek sattığımız zaman 100 torba yem alabilirken, şimdi 40 torba yem alabiliyoruz. Ne yazık ki kasaplar da bu işi fırsata çevirdiler. Sosyal medyada herkes hayvancıların çok konuştuğunu söylüyor ama 3 ay daha bu şekilde devam edersek, ülkede hayvancılık sektörü denen bir sektör kalmayacak ve her şey ithal edilmeye başlayacak. Bugün yaklaşık 600 hayvancı dolaylı olarak da diğer sektörlerden de olmak üzere 50 bin civarında kişi hayvancılıktan geçimini sağlıyor ve çok azı ayakta kalacak. Hükümet, bu sektörün düzelip, ayakta kalmasını sağlamak istiyorsa radikal kararlar alması gerekiyor.”

Ahmet Bidar:

“Bu dönemde üretimin desteklenmesi şart”

“Bugün bir torba yem 220 TL…  Bir ineğin 600 kilogram civarı gelebilmesi için 80 torba yem istiyor. 

Yani benim bahsettiğim bir ineği beslemek 17 bin 600 TL yem parası harcamak gerekiyor. Yani tüm hesap ortada aslında... Bu şekilde devam ederse bu işi artık yapmayacağız. Hangi hayvancı, ne kadar zararına işleyecek? Canlı hayvanlar bizden ucuza alınıyor. Etin bedeli bu değil. Bu dönemde üretimin desteklenmesi şart. Aradaki farkı devlet karşılasın ki üretici ayakta kalabilsin. Maliyetler ortada, kaçakçılık önlenmeli, çiğ süt gerçek değerini bulmalı…”

Osman Mert Tuna:

“Birisi gelip ‘hayvanlarına talibim’ dese her şeyi olduğu gibi­ bırakıp kaçacağım”

“Sıkıntılarımız ortada, mazot alamadığımız için bile tarlaya gidemiyoruz. Sadece bizim için değil, ülkemizdeki tüm sektörlerde durum çok kötü. Ülkenin içinde bulunduğu durum berbat… Bugün bir torba yemin fiyatı 200-220 TL’ye satılıyor. Ben artık yem almayı bıraktım çünkü başa çıkamıyorum. Ürettiğim arpayla hayvanlarımı besliyorum. Bugün bana birisi gelip ‘hayvanlarına talibim’ dese her şeyi olduğu gibi­ bırakıp kaçacağım. Ama o da yok. Kasaplar canlı eti 45 TL’ye alıyor, tüketiciye 90-100 TL’ye veriyor. Bu işin adaleti nerede?”

Cemal Darbaz:

“Girdilerimiz döviz, satışımız TL üzerinden”

“Dünyanın hiçbir yerinde hayvancılıkta tüm maliyetler yükselirken hayvancıdan et alım fiyatları düşmez. Üretim yaparken tüm girdilerimiz döviz üzerinden ama hayvanımızı satarken, Türk Lirası üzerinden satıyoruz. Türk Lirası öldü, toprak oldu. Biz de bununla yaşamaya mahkûm edildik. Bu böyle gitmeye devam ederse ülkede hayvancılık denen bir sektör kalmayacak.”

Kağan Güler:

“Üretim yapabilmek için devletin özellikle hayvancıyı desteklemeli”

“Hayvancıların bugün yaşadığı en büyük sıkıntı maliyetlerin yüksek olmasıdır. Buna rağmen hayvancı hayvanını TL üzerinden ucuza satıyor. Kasaplar, hayvancıdan canlı hayvanı 45 TL’ye alırken, reyonda 100 TL’ye satıyor. Bu adil değil. Bu iş artık bu şekilde gitmez, gitmiyor. Gelinen aşamada herkes kendine göre haklı. Üretim yapabilmek için devletin özellikle hayvancıyı desteklemesi lazım. Artık hiç kimsenin dayanacak gücü kalmadı. Orta ölçekli hayvancılar üretimden kopma noktasına geldi.”