Fehime ALASYA

Merkez Bankası’nın mevduat hesaplarına uygulanan yıllık faiz oranlarında indirime gitmesiyle, hem yerel, hem de Türkiye bankalarında kredi faizlerinde yapılan indirim, özellikle en çok kredili alış- veriş yapılan sektörlerde olumlu etki yaptı.

Faiz oranlarındaki indirim, konut, taşıt ve ihtiyaç kredisi kullanılan sektörlerde, ‘yatırım teşvikinin artması’ beklentisi yarattı.

Faiz oranlarındaki düşüşün olumlu yansıyacağını ifade eden emlak piyasası, bunun bazı düzenlemelerle birlikte etki yaratacağı inancında olan oto galeri işletmecileri ve kısa ve orta vadeli getirilere işaret eden ekonomistler, faiz düşüşlerini YENİDÜZEN’e değerlendirdi. 

Emlak sektörü, faiz indirimine gidilmesinin olumlu etkilerini daha ilk günden görmeye başladıklarını belirtirken, inşaat sektörü bu olumlu etkinin yatırım amaçlı konut sahibi olabilme adına ileri vadede daha cazip hale geleceğini kaydetti.

Bu uygulama ile artık mevduat hesaplarındaki faizin cazibesini yitirdiğini belirten inşaat ve emlak sektörü temsilcileri, insanların geçmişte kira öder gibi ev sahibi olduğunu anımsatarak, bunun yeniden mümkün olabileceğine vurgu yaptı.  

Taşıt satışlarının çok düştüğünü anlatan galeri piyasası ise faiz indirimindeki bu etkinin tek başına büyük bir etki sağlamayacağı inancında.

Sektörde farklı alanlarda iyileştirmeler yapılması gerektiğini belirten oto galeri yöneticileri, ancak bu sayede faiz indiriminin taşıt sektörünü etkileyeceği inancında…

Kredi faizlerinde banka indirimlerinin gerçekleşmesiyle, durgun ve nakit sıkıntısı yaşayan bir ekonomide, hem kişisel hem de kurumsal borçlanmaların artacağını işaret eden Ekonomist Yard. Doç.Dr. Ayşem İyikal Çelebi, bu durumun kısa vadede tüketimi ve yatırımları artırmakla beraber orta ve uzun vadede tüketimi azaltma eğiliminin de söz konusu olabileceğine dikkat çekti. 

İLGİLİ SEKTÖRLER NE DÜŞÜNÜYOR?

Emlakçı Hasan Efe:
“İnsanların maaşı taksitleri karşılamıyordu, şimdi karşılayacak, piyasa hareketlenecek, zaten bizde yavaş yavaş hareketlilik başladı bile”

“Bu durum emlak satışına olumlu yansıyacak. Üç gündür bunlarla ilgileniyoruz. Ziraat Bankası ve Halk Bankası, TL bazındaki faizleri, TC’de uygulanan kampanyayı adamıza yansıtıyorlar, muhtemelen bayram sonrasına kalacak ama çalışmalar var. Bizde de daha uzun yıllığına, uygun kredi faizleri yansıtılacak.

Piyasada hareket vardı ama müşteri borçlanamadığından dolayı piyasa daralmıştı.

Bu yönde talep ve sorular çok fazla. En uygun banka, en uygun faiz diye sürekli arayıp soruyorlar. En son Vakıflar Bankası 16 yıllık vade yapmıştı, bu kötü zamanda bile oraya müşteri kaydırdık. Bunlar bu şekilde düşük faizlerle normale dönerse piyasayı, emlak sektörünü inanılmaz canlandıracak.

İnsanlar ödeyebileceği taksit oranına sahip olacak. Taşıt kredilerinde de bunun yansıması olacak. Yerelde yüzde 32, TC bankalarında yüzde 12’lerde iken bu rakamlar 2 bin, 3 bin TL aylık fark edecek. İnsanların maaşı taksitleri karşılamıyordu, şimdi karşılayacak. Bu ülkede öğrenci çok fazla, bu olumlu gidişat, yatırım yapmayı amaçlayan, daire sahibi olmak isteyen herkesi olumlu etkileyecek.  

En çok satış da apartman satışlarında olacak.

Piyasa hareketlenecek, zaten bizde yavaş yavaş hareketlilik başladı.”

Emlakçı Ziya Toygan:
“Daire fiyatları, faizler ve döviz düştü, yatırım yapmak için tam fırsat… Artık kira öder gibi daire satın alınabilecek”

“Uzun süredir piyasa çok durgundu. Yatırımcılara olan daire satışlarımız cazibesini kaybetmişti. Kredi faiz oranlarının düşmesi çok olumlu bir gelişme. Döviz de düşük, bu durum da piyasaya çok olumlu yansıyacak, daha çok daire satışlarını arttıracak. Bundan yatırım amaçlı alınan dairelerin ödemesi daha cazip olacak. Yatırımcı ‘mal almak yerine paramı faize koyarım daha karlıyım, kiracıyla da uğraşmam’ diyor. Şu anda en iyi faiz şartları ve vadesi Ziraat Bank’tadır. Artık kira öder gibi daire satın alınabilecek. Yatırım yapmak isteyenler için tam uygun bir zamandır. Daire fiyatları, faizler ve döviz düştü, yatırım yapmak için tam fırsat…”

Müteahhit, İş insanı Ceren Ahmet Köse:
“Daha bu indirimin etkisini göremedik, göreceğimizden eminim. Bu konuyu bekleyen çok fazla insan var”

“İnşaat sektörü, faiz oranlarıyla birilikte paralel bir yapıdaydı. Kriz döneminde yani bu son bir buçuk yıldır borçlanmakta çok zorlanıyorlardı. İnsanların maaşları taksitlerini karşılamıyordu. Faizler ve döviz de belirsizlik içindeydi. Daha bu indirimin etkisini göremedik, göreceğimizden eminim. Bu konuyu bekleyen çok fazla insan var. Özellikle Ziraat Bankası iyi bir indirime gitti, bunun devlet tarafından ele alınması ve piyasaya bir canlılık gelmesi gerek. Aksi halde insanlar hayatı boyu kira ödemeye mahkûm olur.”

Müteahhit, İş insanı Musa Sönmezler:
“Kontrolsüz büyüme ve mevduat faizlerinin yükselmesi, inşaat sektörünü çok durağanlaştırdı, bu faizlerin düşmesi piyasayı yavaş yavaş düzeltecek”

“Faizlerin düşmesi, insanların daha kolay borçlanmasını getirir. Bu rakamlar aslında çok düşük değil, mevduat faizleri vs gibi kademeli olarak süreç içerisinde daha çok düzenleme yatırımı etkileyecek. Piyasada kıpırdanma olacak, ama hemen olmayacak. Bu bir süreç içinde etkisini gösterecek. Her şeyden önce olumlu bir yaklaşımdır. Dövizin düşmesi de bunu olumlu etkileyecek, piyasada daha fazla para dönmeye başlayacak. Faizler yükselmişti yatırım yapmak yerine insanlar parasını bankada tutuyordu. Şu anda piyasada arz sıkıntısı var. Sağda solda çok fazla inşaat var, insanlar borçlanmazdı, inşaatlar elde kaldı. Kontrolsüz büyüme de buna olumsuz bir etki. Kontrolsüz büyüme ve mevduat faizlerinin yükselmesi, inşaat sektörünü çok durağanlaştırdı, bu faizlerin düşmesi piyasayı yavaş yavaş düzeltecek.”

Çangar Motors Direktörü Mehmet Çangar:
“Faiz indirimi yanında daha uygun şartlar gerek. Devenin neresini düzelteceksiniz ki?…”

“Bu durum bizi hiç etkilemeyecek çünkü faizler zaten yüksektir. Araba fiyatlarına gelince; yanı başımızda (Kıbrıs’ın güneyinde) tüm vergiler KDV dahil tüm vergiler yüzde 19’dur, bizde en küçük arabalarda bu rakam yüzde 65’tir. Sıfır faiz bile versek artık insanlar alamıyor. 20 Bin Euro araba almak isten biri 5 bin Euro peşinat verse yine de alamaz. Kıbrıs’ın güneyinde araba ücretleri çok daha düşük. Zaten balık battı, canlı iş adamı ve memur kalmadı, herkes baygın baygın yürüyor. Faiz indirimi yanında daha uygun şartlar gerek. Devenin neresini düzelteceksiniz ki…

Taşıt satışlarının artması için çok daha uygun kolaylıklar yapılmalı, medeni devletlerin uygulamalarını neden yapmıyoruz, bu kadar zor mu?”

Citroen Satış Müdürü Emir Batural:
“Faiz indirimiyle taşıt satışının yeniden yükselmesi için farklı etkenlerin de desteğine ihtiyaç var”

“Bu durum piyasayı olumlu etkileyecek, kredi alımları daha da kolaylaşacak ama dövizin belirsizliği yine de korku salıyor. Kimse artık dövize güvenmiyor, korkuyor. Taşıt satışları bu ekonomik kriz süresince çok düştü ama bazı yüksek sekmenli araçların satışına pek fazla yansımadı. Orta düzeyli ve alt gelirli vatandaşın taşıt alımı çok düştü, bu faiz indirimi de belki ileri vadede etkili olacak. Bu ekonomik kriz süresince taşıt satışı üçüncü öncelik haline geriledi, faiz indirimiyle taşıt satışının yeniden yükselmesi için farklı etkenlerin de desteğine ihtiyaç var.”

Ada Kent Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dekan Vekili Yard. Doç.Dr. Ayşem İyikal Çelebi:
“Kişisel ve kurumsal borçlanmalar artacak”

“Faiz indirimleri, genel olarak, kişilerin, TL mevduat hesaplarından, dövize yönelmesine vesile olacak. Zira, ilerde döviz kurlarının artacağı beklentisi de var. Diğer taraftan, kredi faizlerinde de banka indirimleri gerçekleşirse, durgun ve nakit sıkıntısı yaşayan bir ekonomide, hem kişisel hem de kurumsal borçlanmalar artacak. Bu durum da kısa vadede tüketimi ve yatırımları artırmakla beraber orta ve uzun vadede tüketimi azaltma eğilimi söz konusu olabilir. Her halükarda, ekonomiye pozitif etki yanında ters yönde etki yapma olasılığı da vardır.

Vatandaşın alım gücü, ülkede döviz kuru seviyesiyle ilgilidir. Döviz kuru yükseldiğinde, enflasyon da yükselmektedir ve alım gücü düşmektedir.

Fakat daha düşük faiz, borçlanmayı ve yatırımı özendirecek, diğer taraftan da TL bazlı mevduatlardan döviz mevduatlarına veya tüketime kaçışı hızlandıracak.”

Konut ve taşıt kredisinde DÖVİZ taksitler cazip, istikrarsızlık düşündürüyor…

Kredilerde DÖVİZ albenisi

Döviz olarak alınan bir konut kredisi ile TL olarak alınan kredinin aylık taksitlerinde ortaya çıkan fark, borca girecek olan vatandaşı ilk etapta cezp etse de dövizdeki istikrarsızlık, TL’nin değer kaybı ve bunun gibi birçok etken alıcıları kara kara düşündürüyor.

50 Bin Sterlin’lik konut borcuna girmeyi düşünen vatandaş, 120 ay vade ile aylık 601 Sterlin, bugünkü kur ile 4 bin 116 TL ayda öderken, bu rakam, 60 aylık, 12 bin Sterlin değerindeki ortalama bir taşıt kredisinde aylık 235 Sterlin yani günümüz kuru ile bin 609 TL oluyor.