Türkiye’de 14 Mayıs’ta yapılacak seçim sonrası için oluşan ciddi devalüasyon beklentisi, ekonomide bir kez daha ‘yüksek enflasyon’ ve ‘pahalılık’ sancısını gün yüzüne çıkardı. KKTC 2022 IV. Bülten verileri, vatandaşların ilk gündemini borçlanmanın oluşturduğunu ortaya koydu.

Bir yanda bankalarda kredi miktarının arttığı, diğer yanda alınan borcun ödenmemesinden dolayı Tahsili Gecikmiş Alacaklar (TGA)’da yükseliş yaşandığı görüldü. 

BORÇLU DEVLET!..

15 ayda, 34 kez borçlanma

Maliye Bakanlığı, KKTC Merkez Bankası aracılığıyla 2022’de hem TL hem de döviz olmak üzere 24 kez borçlandı.

YURTTAŞIN BORÇ YÜKÜ:

KREDİLER: % 33 ARTIŞ

• 2021 Aralık: 40 milyar 420 milyon 800 bin TL
• 2022 Aralık: 53 milyar 947 milyon 400 bin TL

TAHSİLİ GECİKMİŞ ALACAKLAR (TGA): % 67 ARTIŞ

• 2021 Aralık: 1 milyar 585 milyon 200 bin TL
• 2022 Aralık: 2 milyar 639 milyon 700 bin TL

KREDİ KARTLARI: % 76 ARTIŞ

• 2021 Aralık: 1 milyar 4 milyon TL
• 2022 Aralık: 1 milyar 770 milyon TL

DÖVİZ KURLARI:

2021 ARALIK                        2022 ARALIK                            2023 NİSAN:                                 

EURO: 14.70 TL                    EURO: 19.97 TL                       EURO: 20.99 TL

DOLAR: 13 TL                       DOLAR: 18.73 TL                    DOLAR: 19.23 TL

STERLİN: 17.54 TL               STERLİN: 22.60 TL                  STERLİN: 24.04 TL

• 2021’e kıyasla Euro 2022’de Euro %35.85, Dolar % 44.07, Sterlin’de %28.85 değer kaybı oldu.
• 2022’e kıyasla 2023 (ilk 3 ay) Euro’da % 5.11, Dolar’da %2.67, Sterlin’de %6.37 artış oldu.

ENFLASYON RAKAMLARI:

2021: %46.09

2022: %94.51

2023( Ocak-Mart): %9.65

AÇLIK SINIRI

2022 Aralık: 11.622 TL

2023 Mart: 13.247 TL

KİM, NE DEDİ?

Devlet Planlama Örgütü (DPÖ) Eski Müsteşarı Ödül Muhtaroğlu:

 “Borçlu halk, borçlu devlet, borçlu iş dünyası sarmalında yuvarlanıyoruz”

Albank Genel Müdürü Ahmet Melih Karavelioğlu: “Mayıs-Haziran’dan itibaren enflasyon artacak, bu da fakirleşme demek”

Ayşe GÜLER

Ekonomik tedbir alamayan Hükümet de, hayat pahalılığına ‘dur’ diyemeyen yurttaş ve işletmelerde ‘kredi’ye koşuyor, resmi veriler son yıllarda ‘BORCA BATTIĞIMIZI’ resmediyor…

KKTC Merkez Bankası resmi verileri; vatandaşların ilk gündemini borçlanmanın oluşturduğunu ortaya koydu.

Bir yanda bankalarda kredi miktarının arttığı, diğer yanda alınan borcun ödenmemesinden dolayı Tahsili Gecikmiş Alacaklar (TGA)’da yükseliş yaşandığı görüldü. 

Alım gücünde yaşanan gerileme, ekonomideki erime resmi verilerle de tespit edildi.

Aralık 2022 sonu itibariyle bankalardaki kredi miktarı 53 milyar 947 milyon 400 bin TL’ye ulaştı. Bu rakam 2021 yılının Aralık ayında 40 milyar 420 milyon 800 bin TL’ydi. Yani 1 yılda yurttaşlar bankalardan % 33 oranında daha çok borçlandı.

Öte yandan 1 yıl önce Aralık 2021’de bankalardaki kredi kartı borçları, 1 milyar 4 milyon TL’den 1 milyar 770 milyon TL’ye ulaştı. Kredi kartlarındaki borçların %76 yükseldiği görüldü.

Resmi verilere göre; Tahsili Gecikmiş Alacaklar (TGA) 1 milyar 585 milyon 200 bin TL’den  %67 artışla 1 milyar 54 milyon 500 bin TL’ye çıktı.

Türkiye’de 14 Mayıs’ta yapılacak seçim sonrası için oluşan ciddi devalüasyon beklentisi, ekonomide bir kez daha ‘yüksek enflasyon’ ve ‘pahalılık’ sancısını gün yüzüne çıkarttı.

Uzmanlardan hükümete: Vergi indirimine gidin!

Uzmanlar, Türkiye’deki seçim sonrasında enflasyonda yaşanacak yükselişe dikkat çekti, hükümete ‘temizlik, gıda ve ilaçların’ vergilerinde indirime gidilmesi konusunda çağru yaptı.

Devlet Planlama Örgütü (DPÖ) Eski Müsteşarı Ödül Muhtaroğlu, halkın fakirleşerek ve borçlanarak hayatını sürdürmeye çalıştığını söyledi, kredi kartı borçlarının arttığını, tahsili gecikmiş alacakların da yükseldiğini belirtti.

Muhtaroğlu, “Vatandaşlar, geliri yetmediği için kredi kartlarına yöneliyor. Asgari ödemesini yaparak geçiştiriyor. Geriye kalan borca faiz ekleniyor” dedi.

Enflasyon oranlarındaki artışın geçtiğimiz yıldan beridir doludizgin devam ettiğini ifade eden Muhtaroğlu, “2022’de son 28 yılın rekoruna ulaşmıştık. Enflasyon oranı % 94.51’idi. Bu rakam 2021’de % 46.09’du. 2020’de de % 15’ti. Son 2 yılda, hayat pahalılığı ikiye katlandı” değerlendirmesinde bulundu.

Öte yandan Albank Genel Müdürü Ahmet Melih Karavelioğlu ise Mayıs ve Haziran’dan itibaren enflasyon oranlarında ciddi bir yükseliş beklendiğini söyledi, “Bu durum fakirleşme demek” değerlendirmesinde bulundu.

Karavelioğlu, Türkiye’deki seçim sonrasında yüzde 20-25 oranında döviz kurlarında artış yaşanacağını belirtti.

Krediler: 53 milyar 947 bin TL

KKTC Merkez Bankası resmi verilerine göre; bankalardaki kredi miktar Aralık sonu itibariyle 53 milyar 947 milyon 400 bin TL’ye ulaştı.

Bu rakam 2021 yılının Aralık ayında 40 milyar 420 milyon 800 bin TL’ydi.

En fazla işletme kredisi…

Vatandaşların bankalardan en fazla işletme kredisi aldı.

Örneğin; Eylül 2022’de 36 milyar 259 milyon 200 bin TL olan bankalardaki işletme kredileri 3 ay sonra Aralık 2022’de 40 milyar 1 milyon TL 400 bin TL’ye yükseldi.

Tüketici kredileri ise Eylül’e kıyasla 8 milyar 606 milyon TL’den 9 milyar 376 milyon TL’ye çıktı.

Kredi kartlarına yöneldik…

Resmi veriler; vatandaşların kredi kartlarına yöneldiğini, yani ‘geleceğe borçlandığını’ da ortaya koyuyor.

1 yıl önce Aralık 2021’de bankalardaki kredi kartı borcu 1 milyar 4 milyon TL iken, bu rakam Aralık 2022’de 1 milyar 770 milyon TL’ye ulaştı.

Borç alıyoruz, ödeyemiyoruz…

Vatandaşlar, bir yanda bankalardan kredi kullanırken, diğer taraftan da aldığı borcu ödeyemiyor.

Resmi veriler, ödeme gücünde yaşanan gerilemeyi de gözler önüne seriyor.

2022’de Eylül ayı sonu itibarıyla 1 milyar 911 milyon 400 bin TL olan toplam tahsili gecikmiş alacaklar, 2022 Aralık ayı sonu itibarıyla yüzde 38,10 artarak 2 milyar 639 milyon 700 bin TL’ye yükseldi.

2021 Aralık’ta tahsili gecikmiş alacaklar 1 milyar 585 milyon 200 bin TL olarak hesaplanmıştı.

1 yılda tahsili gecikmiş alacaklar da 1 milyar 54 milyon 500 bin TL artış yaşandı.

Albank Genel Müdürü Ahmet Melih Karavelioğlu:

“Mayıs-Haziran’dan itibaren enflasyon artacak, bu da fakirleşme demek”

Albank Genel Müdürü Ahmet Melih Karavelioğlu, Mayıs ve Haziran’dan itibaren enflasyon oranlarında ciddi bir yükseliş beklendiğini söyledi, “Bu durum fakirleşme demek” değerlendirmesinde bulundu.

Karavelioğlu, Türkiye’deki seçim sonrasında yüzde 20-25 oranında döviz kurlarında artış yaşanacağını belirtti.

Ekonomide yaşanması muhtemel durumun da ithal malların fiyatlarına artış olarak yansıyacağını kaydeden Karavelioğlu, “Maliyet artışından dolayı enflasyon yaşayacağız” şeklinde konuştu.

Karavelioğlu, Türkiye’de iktidara gelecek siyasi partinin ekonomi ve sorunlara yönelik atacağı adımların önemli olduğuna da işaret ederek, “Bilinmeyen bir denklem. Sancılı bir sürece gireceğiz. Kısa mı uzun mu olacağını da göreceğiz” dedi.

Devlet Planlama Örgütü (DPÖ) Eski Müsteşarı Ödül Muhtaroğlu:

“Borçlu halk, borçlu devlet,  borçlu iş dünyası sarmalında yuvarlanıyoruz”

Devlet Planlama Örgütü (DPÖ) Eski Müsteşarı Ödül Muhtaroğlu, halkın fakirleşerek ve borçlanarak hayatını sürdürmeye çalıştığını söyledi, kredi kartı borçlarının arttığını, tahsili gecikmiş alacakların da yükseldiğini belirtti.

Muhtaroğlu, “Vatandaşlar, geliri yetmediği için kredi kartlarına yöneliyor. Asgari ödemesini yaparak geçiştiriyor. Geriye kalan borca faiz ekleniyor” dedi.

Enflasyon oranlarındaki artışın geçtiğimiz yıldan beridir doludizgin devam ettiğini ifade eden Muhtaroğlu, “2022’de son 28 yılın rekoruna ulaşmıştık. Enflasyon oranı % 94.51’idi. Bu rakam 2021’de % 46.09’du. 2020’de de % 15’ti. Son 2 yılda, 6 kattan fazla arttı. 2023 ilk 3 ayındaki toplam hayat pahalılığı oranı %9.65. 3 aylık gıda enflasyonu ise %13.60” değerlendirmesinde bulundu.

Bu ay enflasyon açısından sıkıntılı bir süreç yaşanabileceğini ifade eden Muhtaroğlu, Türk Lirası’ndaki değer kaybı nedeniyle Nisan’da hayat pahalılığı oranının daha yüksek olmasını beklediğini kaydetti.

Muhtaroğlu, pahalılığın piyasaya yansıyacağını kaydederek, “Borçlu halk, borçlu devlet, borçlu iş dünyası sarmalında yuvarlanıyoruz” şeklinde konuştu.  

Kamudaki borcun günden güne arttığına değinen Muhtaroğlu, “Kamu, özel sektör ve vatandaş borç sarmalı içerisinde. Maaşlara zam geliyor ama pahalılık daha fazla artıyor” dedi.

“Hükümet, hayatı ucuzlatmak adına gerekeni yapmıyor”

Muhtaroğlu, Mart sonu itibariyle açlık sınırının 13 bin 247 TL olarak belirlendiğini dile getirdi.

Hükümetin hayatı ucuzlatmak anlamında yeterli tedbir almadığını vurgulayan Muhtaroğlu,  “Temel gıda, ilaç ve temizlik malzemelerinde yapılması gereken vergi indirimleri yapılmıyor. Gerekçe olarak da Maliye Bakanlığı’nın gelirlerinin düşürülmesi gösteriliyor” dedi.

Muhtaroğlu sözlerini şöyle tamamladı:  “Türkiye’deki seçim sonrası piyasalar nasıl etkilenecek diye herkes endişeli bekleyiş içerisinde. Türk Lirası’nın değeri düşer, döviz patlar mı diye bekliyor.

Gerek ekonomi gerekse iş çevreleri ve vatandaşlar arasında belirsizlik ortamı var.

Ülkede halkın gündemindeki en büyük sorun pahalılık, yoksullaşma ve geçinme derdidir. Fakirleşme ve işsizliğin artmaması, esnafın rahatlaması için gereken yapılmalıdır.”

Devletin ‘borç’ resmi:

15 ayda, 34 kez borçlanma

Sadece iş insanları ya da vatandaşların borcu değil, devletin de borcu yıldan yıla arttı.

Maliye Bakanlığı, KKTC Merkez Bankası aracılığıyla 2022’de hem TL hem de döviz olmak üzere 24 kez borçlandı.

Yaşanan kaynak sıkıntısı nedeniyle devlet, 2022’de 295 Milyon 750 bin TL, 73 milyon 290 bin 16 Dolar, 15 milyon Euro borç aldı.

2023’de ise yalnızca döviz cinsinden borçlanma yoluna gidildi.

Devlet, ilk 3 ayda 45 milyon 460 bin 853 Dolar, 10 milyon 500 bin Euro olmak üzere 10 kez döviz cinsinden borçlandı.

2022’DE 24 KEZ BORÇLANMA:

295 Milyon 750 bin TL, 73 milyon 290 bin 16 Dolar, 15 milyon Euro

• 25 Şubat 2022: 70 milyon TL
• 3 Mart 2022: 30 milyon TL
• 30 Mart 2022: 35 milyon TL
• 6 Nisan 2022: 74 milyon 150 bin TL
• 27 Nisan 2022: 26 milyon TL
• 28 Haziran 2022:  219 milyon 412 bin 751 TL
• 2 Ağustos 2022: 10 milyon 600 bin TL
• 24 Ağustos 2022: 50 milyon TL

TOPLAM: 295 MİLYON 750 BİN TL

• 26 Ağustos 2022: 7 milyon 690 bin Dolar
• 15 Eylül 2022: 3 milyon 19 bin 726 Dolar
• 23 Eylül 2022: 3 milyon 28 bin 422 Dolar
• 29 Eylül 2022: 8 milyon Dolar
• 7 Ekim 2022: 3 milyon 38 bin 630 dolar
• 31 Ekim 2022: 13 milyon 250 bin dolar
• 31 Ekim 2022: 7 milyon Euro
• 31 Ekim 2022: 3 milyon 34 bin 521 dolar
• 28 Kasım 2022: 12 milyon Dolar
• 28 Kasım 2022: 8 milyon Euro
• 29 Kasım 2022: 3 milyon 26 bin 176 Dolar
• 2 Aralık 2022: 5 milyon 55 bin 308 Dolar
• 23 Aralık 2022: 1 milyon 10 bin 740 Dolar
• 23 Aralık 2022: 3 milyon 32 bin 219 Dolar
• 28 Aralık 2022: 2 milyon 19 bin 945 Dolar
• 28 Aralık 2022: 6 milyon 84 bin 329 Dolar

Toplam: 73 milyon 290 bin 16 Dolar,  15 milyon Euro
 

2023’DE 10 KEZ DÖVİZ CİNSİNDEN BORÇLANMA:

 TL borçlanma yok, 45 milyon 460 bin 853 Dolar, 10 milyon 500 bin Euro

• 9 Ocak 2023: 3 milyon 34 bin 397 Dolar
• 6 Şubat 2023: 1 milyon 9 bin 403 Dolar
• 8 Şubat 2023: 3 milyon 27 bin 567 Dolar
• 28 Şubat 2023: 10 milyon 104 bin 488 Dolar
• 28 Şubat 2023: 3 milyon 27 bin 888 Dolar
• 7 Mart 2023: 5 milyon 48 bin 82 Dolar
• 29 Mart 2023: 2 milyon 18 bin 288 Dolar
• 30 Mart 2023: 10 milyon 500 bin Euro
• 31 Mart 2023: 17 bin 280 bin Dolar
• 31 Mart 2023: 1 milyon 10 bin 740 Dolar

Toplam: 45 milyon 460 bin 853 Dolar, 10 milyon 500 bin Euro