05-10 Haziran 2012 tarihleri arasında Kuzey Irak’ta (Kürdistan) yer alacak olan sözde Viva  Dünya Kupası nedeniyle son günlerde gündeme gelen Kuzey Kıbrıs’ın dış temaslardaki aşılmaz çıkmazını bir kez daha irdelemeyi düşündüm.

15 Kasım 1983’de, Kıbrıslıtürkleri yöneten ayrılıkçı egemen güçlerin adeta bir emrivaki gibi, kurdukları Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin ilanı sonucunda dünyanın tüm gücü ile uygulamaya başladığı “TOTAL  AMBARGO”dan kuşkusuz sporda nasibini aldı.

FIFA’nın itirazına rağmen, 16 Ocak 1988 tarihinde 20 Temmuz Stadı’nda Ankara Gençlerbirliği ile Türk Ocağı arasındaki maç Kıbrıslıtürklerin oynadığı son resmi karşılaşma oldu.

TÜRKİYE A MİLLİ TAKIMI İLE MİLLİ MAÇ

20 Temuz 1974 Barış Harekatı sonrasında 13 Şubat 1975’te, Kıbrıs’ın yeniden birleşmesi amacıyle ilan edilen Kıbrıs Türk Federe Devleti’nde Kıbrıslıtürkler uluslararası spor etkinliklerine katılıyorladı. Bu dönemde, başta Türkiye Ligi takımları ve başka ülke takımları ile karşılıklı maçlar yapılabiliyordu.

Bu örneklerinden biri 13 Şubat 1980 tarihinde Türkiye A Mlli Takımı ile Girne 20 Temmuz Stadı’nda oynanan, Şenol Güneş (İbrahim), Turgay, Fatih Terim, Güngör, Mustafa (K.Fatih), Osman, K.Mustafa, Sedat, Nejdet, Raşit (Sinan), Orhan kadrosunda Şenol Güneş, Fatih Terim,  Raşit Çetiner gibi yıldızların yer aldığı karşılaşmaydı. Bu karşılaşmayı Türkiye A Milli Takımı Erbay Gönelli’nin golüne karşılık Orhan ve Sinan’ın golleri ile 2-1 kazanmıştı.

İSLAM OYUNLARI İLE DIŞ TEMASTA ZİRVEYE VURUŞ

Bu karşılaşmadan sonra çıkışını sürdüren Kıbrıs sporu, 28 Eylül 1980 tarihinde İzmir’de yer alan 1. İslam Oyunları ile adeta zirveye vurmuştu.

Bu oyunlarda, futbol dışı branşlarda da yarışan KTFD milli takımları dikkatleri üzerine çekerken özellikle, futbolda güçlü rakiplerine adeta kök söktürmüştü.

İslam oyunlarındaki ilk maçında antrenör Oğuz Karayel yönetiminde 30 Eylül 1980’de Suudi Arabistan’a 2-0 yenilirken, 2 Ekim 1980’deki ikinci karşılaşmada Malezya karşısında Erbay ve Mete’nin golleriyle 2-1 galip gelerek bir anda büyük bir sükse topladı.

3 Ekim 1980’deki üçüncü karşılaşmasında Mete’nin golüyle Libya karşısında  1-0 öne geçen KTFD A Milli Takımı bu maçı 1-1 berabere tamamladı.

5 Ekim 1980 tarihinde, Türkiye-Libya maçı ile sonalanan oyunlarda futbolda Libya birinci, Türkiye üçüncü, Suudi Arabistan üçüncü ve KTFD dördüncü oldu.

TÜRKİYE GENÇ MİLLİ TAKIMI İLE KARŞILAŞMALAR

İslam Oyunları’ndan sonra,Türkiye Genç Milli Takım bir dizi maç yapmak için KTFD’ye geldi.  14 Ocak 1982’de Maraş Belediye Stadı’nda yapılan ilk karşılaşmada  KTFD Genç Milli Takımı, Türkiye Genç Milli Takımı’na  1-0 yenildi.

16 Ocak 1980’de KTFD Ümit Milli Takımı ile Türkiye Genç Milli Takımı Güzelyurt Zafer Stadı’nda karşılaştı. Bu maçı da Türkiye Genç Milli Takımı 3-0 kazandı. 

17 Ocak 1982’de bu kez, Girne 20 Temmuz Stadı’ndaki karşılaşmayı KTFD Ümit Milli Takımı 2-1 kazandı.

Son karşılaşma 19 Ocak 1982’de Şht.Hüseyin Ruso Stadı’nda oynadı ve bu maçı 2-1 kazanan Türkiye Genç Milli takımı birinci oldu.

Bu maçların rövanşları 15-16 Aralık 1982 tarihlerinde İstanbul’da oynandı. KTFD Ümit Milli Takımı bu iki maçı da 3-1’lik skorlarla kaybetti.

KAHRAMANMARAŞ - MAĞUSA TÜRK GÜCÜ

15 Kasım 1983 KKTC’nin ilanından önce, bir Kıbrıs Türk takımının son maçı Türkiye Ligi takımlarından Kahramanmaraş ile oldu. Lig ve Kupa şampiyonu Mağusa Türk Gücü 0-0 ve 1-0’lık sonuçlarla Kahramanmaraş karşısında yenildi ve Türkiye Gençlik ve Spor Bakanlığı kupasını Kahramanmaraş’a teslim etti.

15 KASIM 1983 KKTC İLANI SPOR AMBARGOSUNUN BAŞLAYIŞI

Tüm bu gelişmelerin ardından, 15 Kasım 1983’de KKTC’nin ilanı ile Kıbrıs Türk sporu üzerindeki ambargo start aldı.

Bu bağlamda, Türkiye ile iki milli maç yapmak için Türkiye Futbol Federasyonu’na başvuran KKTC Futbol Federasyonu’nun hiç de gereği yokken zamanın Türkiye Futbol Federasyonu’nun FIFA’dan izin istemesiyle, KKTC’nin yasal bir devlet olmadığı  gerekçesiyle izin vermediği bildirildi.

Türkiye Futbol Federasyonu’nun bu karara itirazı üzerine, Türkiye Futbol Federasyonu’na 6 Ocak 1984’de ikinci bir yazı yazan FIFA, Türkiye’nin KKTC ile milli maçlar yapması halinde Türkiye Futbol Federasyonu’nu cezalandıracağını bildirmesiyle, Türkiye Futbol Federasyonu geri adım atmak zorunda kaldı ve Kıbrıs Türk Futbol Federasyonu’na KKTC’ye gelemeyeceklerini bildirdi.

Böylece, Türkiye Futbol Federasyonu’nun KKTC’ye karşı fiili ambargosu başlamış oldu.

FIFA’DAN TOKAT GİBİ YANIT

Ancak, dış temas yapma umudunu bir türlü yitirmeyen KKTC, Temmuz 1987’de bir kez da uluslararası maç yapmak için FIFA’ya başvurdu.  Bu başvuruya 23 Temmuz 1987’de yanıt veren FIFA İcra Kurulu “Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin zorla kurulduğunu varsayarak”, KKTC’nin FIFA üyesi herhangi bir ülke ile maç yapmasını kesinlikle yasakladığını bir kez daha anımsattı. Böylece, KTFF’nin özel maç yapma olasılığı sona erdi.

ANKARA GENÇLERBİRLİĞİ - TÜRK OCAĞI LİMASOL MAÇI SON OLDU

Bu arada, Türkiye Liglerinin güçlü takımlarından Ankara Gençlerbirliği başkanı İlhan Cavcav’ın, zamanın Türk Ocağı Leymosun Başkanı Aysol Cibo ile olan özel dostluğu nedeniyle FIFA’nın ambargosuna rağmen, Kuzey Kıbrıs’ta 16 Ocak 1988 tarihinde bir maç ayarlandı.

Bunu haber alan FIFA, 13 Ocak 1988 tarihli bir yazıyle, Türkiye Futbol Federasyonu’nu “FIFA üyesi olmayan hiçbir takımla maç yapmama” konusunda uyardı.

Ne var ki, bu uyarıyı kaale almayan Ankara Gençlerbirliği 16 Ocak 1988’de Girne 20 Temmuz Stadı’nda mahşeri kalabalık önünde bir maç yaptı. Bu maçı 2-0 kazanan Gençlerbirliği ve Türkiye Futbol Federasyonu FIFA tarafından cezalandırıldı.

Gençlerbirliği takımına, dört yıl Avrupa Kupaları’na katılmama cezası verilirken, Türkiye Futbol Federasyonu’na ihtar cezası verildi.

İşte, o gün bu gün tam 24 yıldır, KKTC’nin kuruluş gerekçesiyle FIFA tarafından dünya futbolundan izole edildik ve NFBOARD, FIFI, ELF ve Viva Dünya Kupası gibi, FIFA dışı gayri ciddi organizasyonlardan medet ummaya başladık.

Not: Bu araştırmadaki kaynaklarından yararlandığım spor yazarı Yücel Hatay’a teşekkür ederim.