Birleşmiş Milletlerin (BM) Kıbrıs sorununun çözümü müzakereleri çerçevesinde çoklu konferansın Aralık ayında, Noel yortusu öncesinde gerçekleştirileceğine inandığı iddia edildi.

Fileleftheros gazetesi: “Aralıkta Çoklu Konferans – Noel Öncesinde Çoklu Konferans – Eide Lefkoşa’daki Yabancı Büyükelçilere Bilgi Verdi ve Gelecekteki Adımları Aktardı” başlıkları altında manşet ve iç sayfalarından geniş yer verdiği haberinde, BM Genel Sekreterinin Kıbrıs Özel Danışmanı Espen Barth Eide’nin, Kıbrıs’taki taraflar arasında çoklu konferansın Aralık ayında gerçekleştirileceği bilgisini verdiğini iddia etti.

“Süreç artık dönülemeyecek noktada”
Gazete, Eide’nin geçtiğimiz hafta Kıbrıs’ta görev yapan yabancı büyükelçilere Kıbrıs sorunu ve müzakereler konusunda bilgi verdiğini belirterek, BM’nin Noel yortusu öncesinde çoklu konferans gerçekleştirilebileceği değerlendirmesini ilettiğini yazdı. Habere göre Eide bilgilendirmede, “eğer müzakereler normal seyrinde devam ederse çoklu konferansın büyük ihtimalle Aralık ayında yapılacağını” söyledi. Sürecin “artık dönülemeyecek noktaya vardığını ve Kıbrıs sorununun çözümünün önümüzdeki aylarda olası göründüğünü” ifade eden Eide, “şu anda görüşülmekte olan dört başlıkta, yani yönetim, mülkiyet, AB ve ekonomi başlıklarında aşılamayacak engellerin olmadığını, toprak ve garantiler/güvenlik ve çözümün uygulanması konularında ise zorluklar olacağını” vurguladı.

Toprak konunu görüşmesinde uzlaşı
Eide’nin, iki toplumun, toplumsal düzeyde, müzakerelerin gerçekleştirilmesini desteklediklerini de ifade ettiğini yazan gazete, BM’nin Kıbrıslı Türk lider Mustafa Akıncı ve Kıbrıslı Rum lider Nikos Anastasiadis’in toprak konusunu yurt dışında ele almalarına, tarafların taahhüt vermiş olmaları sebebiyle, kesin gözüyle baktığını savundu. Habere göre Eide bilgilendirmesinde, “bu konuda hali hazırda uzlaşı olduğunu” ifade ederek “bu adım ve diğer adımların iki tarafın sorumluluğunda olduklarını, BM’nin müdahalesinin olmadığını” da aktardı. Gazete, Eide’nin, çözümün maliyetine de değinerek, ” IMF ve Dünya Bankası’nın henüz konuya ilişkin raporlarını sunmamış olmalarına karşın kamuoyunda gündeme gelen rakamların (25-30 milyar Euro) abartılı olduğunu ve çözümün maliyetinin yönetilebilir olacağı” görüşünü ortaya koyduğunu belirtti.

Eide’nin ortaya koyduğu bu görüşlerin ABD ve AB tarafından da benimsenen görüşler olduklarını iddia eden gazete, güvenilir bir kaynağın ise, müzakerelerin sorunsuz devam etmesi durumunda bile tüm konuların üç aylık bir sürede ele alınmasının mümkün olmayacağını belirttiğini yazdı. Gazete, söz konusu kaynağın, “birçok uzlaşı noktası üzerinde, doğrulanmaları sırasında farklı yorumlar ortaya çıktığı için, çıkarıldıkları” iddiasında da bulunduğunu, bu durumun takvimleri imkansız kıldığını, BM’nin ise üzerinde uzlaşılan yol haritasının uygulanacağından emin şekilde çalıştığını öne sürdü.

Haberde, Akıncı’nın açıklamalarında sürecin tüm aşamalarını, “dört başlığın bazı konular açık kalsa bile Ekim ayı sonunda tamamlanacağı, Kasım ayında toprak ve Aralık ayında ise güvenlik konularının ele alınacağı, Haziran ayında ise referandumlar olacağı” şeklinde belirlediği, Aralık-Haziran arasındaki altı aylık dönemin ise “teknik konuların” halledilmesi ve halkın bilgilendirilmesine ayrılacağını dile getirdiği savunuldu. Gazete, “siyasi anlaşmanın ardından görüşülmesi gereken teknik konulardan bazılarının; birbirleriyle uyumlu olması gereken üç anayasanın, oluşturucu devletçikler ve federal devletin anayasalarının yazılması, Uluslar arası Anlaşmaların listesi, federal yasalar ve hatta toprak konusundaki koordinatların ayrıntılı yazımı” gibi konular olduğunu yazdı.

Haberde, BM’nin “anlaşma öncesinde gerçekleşmesi gereken ve yukarıdaki konuları ve diğer bazı konuları (bayrak, marş, mayınsızlaştırma vs.) da içeren 103 maddelik bir liste sunduğunun bilindiği de iddia edildi.

“Cenevre’deki görüşmeler kolay olmayacak”
Gazete haberinin bir diğer kısmında, toprak konusunun büyük olasılıkla Cenevre’de ele alınacağını, konunun Cenevre’ye taşınmasının ise, görüşmelerin artık harita üzerinde gerçekleştirilecek ve uzmanlara ve birçok veriye ihtiyaç duyulacak olması sebebiyle kolay olmayacağını yazdı. Kıbrıs Türk temsilci heyetine Türk heyetinin de eşlik edeceğini ve görüşmeler sırasında Türk heyetin yan odada olacağını da iddia eden gazete, tarafların toprak konusunda bugüne kadar sundukları iddia edilen önerilere de yer verdi.

Haberde, Kıbrıslı Rumların “göçmenlerin yüzde 60’ının, yani 100 bin göçmenin Kıbrıs Rum devletçiği altında geri dönmesini talep ettiği, bunun da toprakta yaklaşık yüzde 75-25 oranına denk geldiği” iddia edilirken, Kıbrıslı Türklerin ise “Annan Planı’ndaki haritayı kabul etmediği” öne sürüldü. Gazete, Kıbrıslı Türklerin, “Annan Planı’nın üzerinden 12 yıl geçtiği, bu yüzden toprakta değişikler olduğu” tezini savunduğunu, “kriterler temelinde özel bölgelerin (kantonlar vb.) oluşturulmasını, sahil şeridinin azaltılmasını ve toplu nüfus göçlerini kabul etmediğini” yazdı.

Kıbrıs Rum tarafının, “özel bölgeler” konusu görüşülürken “Karpaz’da kantonların oluşturulması kabul edilirse Omorfo (Güzelyurt) bölgesinin, yönetimsel olarak merkezi hükümete ait olacak özel bölge olabileceği” önerisinde bulunduğunu yazan gazete, bu konudaki görüşmelerin, Kıbrıs Türk tarafının özel bölgeler fikrini kabul etmemesi sebebiyle ilerlemediği iddiasında da bulundu.

Ban ikinci bir üçlü görüşmeye hazır
Öte yandan Kathimerini gazetesi, BM Genel Sekreteri Ban Ki Moon’un Kasım ayının ilk yarısında liderlerle New York veya Cenevre’de görüşmeye hazır olduğunu yazdı.
Gazete, 25 Eylül tarihinde New York’ta Akıncı ve Anastasiadis’le görüşen Genel Sekreterin bu görüşmeden memnun kaldığını ve liderlerin dikkatlerini “dört başlıkta açık olan konuları kapatmaya yöneltmelerini” istediğini yazdı. Habere göre Ban liderlere, “eğer ay sonuna gelindiğinde ulaşılan sonucun memnun edici olduğu düşünürlerse kendileriyle Kasım ayının ilk yarısında New York ya da Cenevre’de görüşebileceğini” de söyledi.