Avrupa Komisyonu'nun hellimin (halloumi/hellim) “Menşe İsmi Korumalı Ürün” (P.O.P) olarak tescil edilmesinin üç ay sonrasında ardından hellimin yeni maceralara girdiği belirtildi.

Fileleftheros gazetesi, “Hellim Maceralar İçinde-Avrupa’nın P.O.P Olarak Tescil Edilmesinden Üç Ay Sonra Süt Oranı Konusu Açılıyor” başlıklı manşetten ve “Hellim ile Tehlikeli Oyunlar” başlıklı iç sayfada yer alan haberinde hellimin, tarihi “Menşe İsmi Korumalı Ürün” olarak tescil edilmesinin ve de bu tescilin elde edilmesi için yıllardır süren çabanın ardından hellim konusunun, Avrupa Komisyonu düzeyinde elde edilen korumayı tehlikeye atacak yeni maceralara girmekte olduğunu yazdı.

Güney Kıbrıs Tarım Bakanlığı ile peynir üreticilerinin, inek ve keçi-koyun besicileri arasındaki istişarelerin ardından, Tarım Bakanlığı’nın, P.O.P olarak tescil edilen hellim üretiminde en fazla yüzde 49 oranında öngörülen inek sütünün aksine, hellim üretiminde yüzde 20 keçi-koyun sütü, geriye kalan yüzde 80 oranda ise inek sütü kullanılması önerisinde bulunduğunu yazan gazete, bu durumda, geçtiğimiz yıllarda yapılan tüm tartışmaların bir anda silindiğini ayrıca bakanlığın tescil öncesinde iddia ettiklerine geri döndüğünü de belirtti.

Gazete, Tarım Bakanlığının, keçi-koyun besicilerine “hapı yaldızlayarak yutturmak” için koyun ve keçi süt fiyatına litre başına 18 (koyun sütü) ve 13 (keçi sütü) sent artış verilmesini de önerdiğini yazdı.

Bu önerinin yürürlüğe girmesi için tüm müdahil tarafların anlaşması gerektiğini yazan gazete, ancak son sözün, başvurunun yapılacağı ve kabul etmesi gereken Avrupa Komisyonu’nda olacağına da dikkati çekti.

Gazete, Avrupa Komisyonu tarafından süt oranı konusunun kabul edilmesinin “dikeni” teşkil ettiğini, Güney Kıbrıs’taki tüm taraflar anlaştıktan sonra bile, Brüksel’in, başvurunun yapıldığı sekiz yıl sonrasında, süt oranı konusunda dosyada temel değişiklik yapılmasını kabul etmesinin çok zor olarak addedildiğini de yazdı.

Gazete, Tarım Bakanlığı’nın, zor bir konumda olduğunu çünkü 1 Ekim 2021 itibarıyla, peynir üreticilerinin, P.O.P kelimesini yazmaksızın, daha önce olduğu gibi hellim ürettiğini ve ihraç ettiğini belirtti.

Tarım Bakanlığı’nın önerisinin, son günlerde tüm müdahil tarafların temasları sonucu ortaya çıktığını belirten gazete, konudan, tarım örgütlerinin de haberdar edildiğini, iki tarım örgütünün (PEK ve Nea Agrotiki) zaten buna karşı olduğunu yazdı.

2014’te sunulan ve 2021’de onaylanan hellim dosyasında hellim üretiminde, inek sütü kullanılması veya kullanılmamasıyla keçi veya koyun sütü ya da bunların karışımının kullanılmasının öngörüldüğünü anımsatan gazete, keçi ve koyun sütü kotasının inek sütünden daha fazla olması gerektiğini, bunun da keçi ve koyun sütü oranının toplamda yüzde 50’yi geçmesi anlamına geldiğini belirtti.

Gazete, Hukuk Dairesi’nin, prototip temelinde, hellimdeki inek sütü oranının yüzde 49’u geçmemesi gerektiği yorumunda bulunduğunu anımsatırken, bu miktarın azaltılması çabalarının hukuki temele dayanmadığını yazdı. 

Bakanlığın önerileri

Tarım Bakanlığı’nın önerilerine de yer veren gazete bunların 3 öngörüden oluştuğunu belirtti. 

Habere göre önerilerde şu ifadeler yer aldı:

“Hellim adı altında üretilecek tüm ürünler, ürün standartlarındaki uygun değişikliklerin ardından P.O.P ibaresini taşıması gerekmektedir. Bu öneriyle üretilen mevcut miktarın yüzde 90’ı, bir diğer deyişle 39 bin 600 ton hellim P.O.P ibaresini taşıyacak.

Bu öngörünün kabulüyle, POP üretimine yeni ürünler dahil edilecektir ve keçi-koyun sütüne ilişkin yüzde 50+ kotanın korunması mümkün olmayacaktır. Bu nedenle, keçi-koyun sütünde asgari kota yüzde 20, inek sütünde yüzde 80 şeklinde önerilmiştir. (Bu önerinin Avrupa Komisyonu’nun onayına bağlı olarak). Mevsimsellik göz önüne bulundurulduğu zaman yukarıdaki asgari kota yüzde 35 keçi-koyun sütü, yüzde 65 inek sütüne denk gelmektedir.

Tarım Bakanlığının katkısıyla derhal, koyun sütüne 0.18 sent, keçi sütüne ise 0.13 sent litre başı artış verilmesi. Bu artış 2023 yılında da korunacak. 2024 için ise, ürünün satış fiyatı ve süt üretiminin maliyeti göz önünde bulundurularak üzerinde anlaşmaya varılacak formül temelinde artış verilecek.”

Öte yandan Haravgi gazetesi, hellimin “Menşe İsmi Korumalı Ürün” (P.O.P) olarak tescil edilmesi için yıllardır süren mücadelenin ardından Tarım Bakanlığı’nın önerisinin, Avrupa Komisyonu’nda üzerinde anlaşmaya varılanlara ilişkin geri adım olduğunu yazdı.