Fehime ALASYA

Küresel piyasada pandemi ve savaş gibi çeşitli sıkıntılar nedeniyle yüzde 40 üretim kaybının yaşandığını kaydeden K-PET Genel Müdürü Malik İşimtekin, hem küresel olarak hem de ülke içindeki çeşitli sıkıntılar nedeniyle akaryakıt fiyatlarındaki krizin giderek derinleşeceğini söyledi.

Ülkemizdeki büyük sıkıntının ‘dövizden kaynaklandığını’ kaydeden İşimtekin, “Fiyatlar daha da artacak ve baş edilemez hale gelecek, mecburen ekonomik olmaya yöneleceğiz” dedi.

Sadece dövizdeki hareketlilikle bile girdilerde çok ciddi bir yük oluştuğunu anlatan İşimtekin, bir yıl önce 19 Milyon TL’ye mal olan bir akaryakıt yüklü geminin günümüzdeki maliyetinin 76 Milyon TL’ye çıktığını ifade etti.

Akaryakıt ve bu durumu etkileyen faktörleri değerlendirerek öngörülerini paylaşan İşimtekin, şöyle devam etti:

“Sadece dövizde olan yükseliş bile çok ciddi bir yük getiriyor. Her ay 7 gemimiz geliyor ve her gelen faturası da inanılmaz artıyor. Bir buçuk yılda geldiğimiz nokta inanılmaz fark etti. 2021 yılının başında 19 Milyon TL’lik gemimiz şu an aynı yük ile 76 Milyon TL. Bu dehşet bir artış…

Bu kriz giderek derinleşebilir, Rusya-Ukrayna savaşı devam ederse hem gıda hem de akaryakıtta ciddi sıkıntılar yaşayacağız gibi görünüyor. Dünyadaki siyasi gelişmeler doğrultusunda, dünyayı yeniden çeşitlendirme girişimleriyle çok çeşitli değişiklikler yaşanabilir. Gıda krizinin tetiklenmesi gibi sıkıntılar da küresel sorunlardan doğuyor.

Dünyada üretilen fosil yakıtların yüzde yirmisini tüketen en büyük tüketicilerden Çin, şu anda pandemi şartları nedeniyle hala tam anlamıyla açılmadı. Onlar da açıldığı zaman ve bu talep artacak, bu tüketim gündeme gelecek, o zaman şu fiyatlar daha da artacak ve baş edilemez hale gelecek. Mecburen ekonomik olmaya yöneleceğiz.

Döviz ve akaryakıtın uluslar arası borsasına müdahale etme şansımız yok, sadece belirlenen bedeli ödemeye çalışıyoruz. Petrol üreticileri de arzı kıstı, üretmediğiniz bir şeyin sadece bedelini ödersiniz, bu konuda bağımlıyız, dövize endeksliyiz.”

“Artıştaki rakamlar, uzun süre fiyat düzenlemesi yapılmamasından kaynaklı”

Fiyat artışlarındaki yüksek rakamların ‘uzun süre fiyat düzenlemesi yapılmamasından kaynaklı’ olduğunu dile getiren İşimtekin, özetle şunları kaydetti:

“Çok büyük bir finans yükünün altındayız ama bunu kimseye de belli etmemeye çalışıyoruz. En son Nisan ayında fiyatlandırma yapıldı, hükümet krizi yaşandı. Bu arada borsadaki fiyatlar hiç durmadı, döviz artışı hiç durmadı. Bu sırada bizim her 5 günde bir gemimiz geldi. Tüm bu artışları fiyatlarımıza yansıtmadık. Ardından hükümet bir karar aldı ve zammı vatandaşa yansıtmadı. Bu artıştaki rakamlar, uzun süre fiyat düzenlemesi yapılmamasından kaynaklandı.”

Tüketim çok arttı: Sadece K-PET’in piyasaya sağladığı yakıt miktarı 30 Milyon Litre

K-PET’in aylık 30 Milyon Litre’ye yakın akaryakıt sağladığını belirten İşimtekin, yakıt tüketiminin özellikle pandemiden sonra güneyden gelen talep ile de birlikte çok fazla arttığını anlattı.

İşimtekin, “Yakın geçmişte ülkenin genel tüketimi bu rakamdı ama şu anda sadece K-PET’in piyasaya sağladığı yakıt miktarı 30 Milyon Litre.” dedi.

Güneyden gelen talep ‘avantaj’

K-PET’in akaryakıt tüketiminin yüzde 25’inin güneyden gelen talebe yöneldiğini belirten İşimtekin, bunu ülke ekonomisine ‘avantaj’ olarak değerlendirdi.

Güneyden de talebin son yıllarda çok ciddi oranda arttığını kaydeden İşimtekin, akaryakıt fiyatlarında kuzeyin litre başına 10 TL üzerinde daha ucuz olduğunu anlattı.

Gümrük büyük sıkıntı…

Yaşadıkları en büyük sıkıntılardan birinin de gümrük işlemleri olduğunu dile getiren İşimtekin, şöyle devam etti:

“Gümrük konusunda ciddi sıkıntılar yaşıyoruz. Hafta sonu gemimiz gelecek ama gümrük memurlarının çalışıp çalışmadığını bilemiyoruz. Hafta sonu iki gün gümrüğün çalışmaması demek bizim için facia demek. Geminin her beklediği gün için Dolar üzerinden ceza ödüyoruz, günlük 18 bin Dolar civarında ceza ile karşılayabiliyoruz. Mesai saatleri de çok kısa, zaten mesai saatli bile olsa yine de bize yetemeyebiliyor. Gümrük personelinin desteklenmesi bence şart, İskeleye bir Rüsumat Dairesi talebinde bulunduk. Bölgede buna büyük ihtiyaç var.”

“Denetim mekanizması çalıştırılmalı”

Uzun süredir özellikle fiyat değişikliği döneminde petrol istasyonları önünde yaşanan yoğunluğu sorduğumuz İşimtekin, bunun dağıtım kaynaklı olmadığına vurgu yaptı.

Yasal olarak zeminin sağlam olduğunu anlatan İşimtekin, denetim eksikliğine vurgu yaptı, denetim mekanizmasının çalıştırılması gerektiğini belirtti.

“Bu artışları önleyemiyorsak mecburen ekonomi yapmaya yöneleceğiz”

Vatandaşın küresel piyasalar ve dövizdeki bu hareketliliğinden doğrudan etkilenmemesi için ne yapılması gerek sorusuna da yanıt veren İşimtekin, şöyle devam etti: “Ya devlet destekleri olacak ya da vatandaş biraz ekonomi yapacak. Yani aynı yöne giden 3 kişi 3 araç yerine artık 1 araç kullanmaya yönelecek. Artık ekonomi yapma dönemi… Giderler çok fazla, bu sadece akaryakıt değil. Artık ne kadar hangi alanda ekonomi yaparsak o kadar iyi… Artık bu artışları önleyemiyorsak mecburen ekonomi yapmaya yöneleceğiz.”

İthalatta izlenen prosedür…

Akaryakıtın ülkeye getirilirken, borsa fiyatı, rafine işleme payı ve navlun ücretleri gibi kaçınılamayacak giderleri olduğunu anlatan İşimtekin, bunların ülkeye gelişinde gümrüklendiğini, devlete birtakım vergileri, terminal kar payı, bayi kar payı gibi kalemlerin ardından KDV ile pompa satış fiyatının belirlendiğini ifade etti.