Taşkent bölgesine 1 Temmuz’da düşen, bölgede tedirginliğe neden olan füzenin enkazı dün kaldırılarak, askeri yetkililere teslim edildi. Bölgede 24 saat nöbet tutan polis ekipleri de alandan ayrıldı ancak "kimyasal" endişesi bitmedi.  

 Kimyasal bulguya rastlanmadığı açıklansa da, düşüş anında 7 dönümlük araziyi küle çeviren, bölgedeki doğal yaşamı yok eden füzenin yalnızca çevre değil, sağlık ve tarımsal arazilerine etkisi yeni bir tartışmayı gündeme taşıdı.

Uzmanlar, bölgedeki tarımsal arazilerde detaylı inceleme yapılması gerektiğini vurgularken, düşme sonrası yakıtın bölgeye yayılıp, yayılmadığının da kontrol edilmesinin şart olduğunu söyledi.

Çevre Mühendisleri Odası Başkanı Doğuç Veysioğlu:  Etrafa yakıt saçılıp, saçılmadığına bakılmalı

Ziraat Mühendisleri Odası Genel Sekreteri Erkut Uluçam: Bölgede inceleme yaptık

Ayşe GÜLER

Taşkent bölgesine 1 Temmuz’da düşen, bölgede tedirginliğe neden olan füzenin enkazı, dün sabah saatlerinde kaldırıldı.

Füze parçaları askeri yetkililere teslim edilirken, bölgede 24 saat nöbet tutan polis ekipleri de alandan ayrıldı.

Kimyasal bulguya rastlanmadığı Türkiye’den gelen Afet ve Acil Durumu Yönetimi Başkanlığı (AFAD) ekipleri tarafından açıklansa da, düşüş anında bölgedeki doğal yaşamı yok eden füzenin, yalnızca çevre değil, sağlık ve tarımsal arazilerine etkisi yeni bir tartışmayı gündeme taşıdı.

Orman Dairesi’nden alınan bilgiye göre; bölgede 7 dönümlük alan ile içerisindeki 10 yabani zeytin ağacı yandı.

Bu bölgedeki arazilerin bir kısmı tarımsal bir kısmı ise hali araziydi. 

Öte yandan detaylı incelemede; yanma esnasında açığa çıkmamış “tüp, rekor ve bunlar gibi gazlar" olabileceğinden, sivil insanlar ve hayvanların füze enkazıyla temas etmemesi, füzenin de kapalı ortamda, uzman ekiplerce taşınması uyarısı yapılsa da bölgedeki enkaz parçaları, çıplak elle asker tarafından taşınmıştı.

Uzmanlar uyardı…

Çevre aktivisti Doğan Sahir, Taşkent’e düşen füze parçalarının ardından, yakınlardaki tarımsal arazilerle ilgili inceleme yapılması gerektiğini ifade etti.

Sahir, bazı füzelerde yön bulma, diğer çalışmaları detaylandırma radyoaktif madde kullanıldığına işaret ederek, “Az veya çok kimyasalların etkisi var. Tarımsal arazilere düştü. Bundan sonraki faaliyetlerde de kalıcı etki yaratmaya aday” dedi.

Çevre Mühendisleri Odası Başkanı Doğuç Veysioğlu ise bölgede çıkan yangın nedeniyle canlıların tamamen yok olduğunu da ifade ederek, yakıtın etrafa saçılıp, saçılmadığına bakılması gerektiğini dile getirdi.

Bazı ağır metallerden dolayı içerisinde zararlı malzeme olabileceğine değinen Veysioğlu, doyurucu ve detaylı askerli raporun açıklanmasının şart olduğunu aktardı.

Öte yandan Ziraat Mühendisleri Odası Genel Sekreteri Erkut Uluçam ise bölgede inceleme yaptıklarını, füzenin düştüğü noktanın hali arazi içerisinde yer aldığını kaydetti.

İLGİLİ KESİMLER NE DÜŞÜYOR?

Çevre Aktivisti Doğan Sahir:
Büyük ya da küçük etkileri olacak, tarımsal arazilerle ilgili inceleme yapılmalı

Çevreci Doğan Sahir, Taşkent’e düşen füze parçalarının bölgeye küçük ya da büyük etkileri olacağını kaydetti, yakınlardaki tarımsal arazilerle ilgili inceleme yapılması gerektiğini ifade etti.

Sahir, bazı füzelerde yön bulma, diğer çalışmaları detaylandırma radyoaktif madde kullanıldığına işaret ederek, “Az veya çok kimyasalların etkisi var. Tarımsal arazilere düştü. Bundan sonraki faaliyetlerde de kalıcı etki yaratmaya aday” dedi.

Tarımsal arazilerdeki etkinin araştırılması gerektiğine işaret eden Sahir, geçmiş yıllarda Kanser Araştırma Vakfı ile yaptıkları araştırmalarda, atış alanlarında belli kimyasalların yükseldiğinin rapora geçtiğini dile getirdi.

Sahir, bazı bölgelerdeki topraklarda arsenik maddesinin de arttığını aktardı.

“Çıplak elle füze enkazına müdahale edildi”

Ülkemizde böyle bir olayın ilk kez yaşandığını, böyle bir olayla çok sık karşılaşılmadığından dolayı acemiliğin sırıtarak ortaya çıktığını söyleyen Sahir, uzman görünen kişilerin, çıplak elle füze enkazına müdahale ettiğini belirtti.

“Bu tedbirsizlik, bilgisizlikten ibaret… Ders çıkarılmalı gereken bir şey” diyen Sahir, olay yerine giden birçok vatandaşın bölgenin çok yakınına yaklaştığını, hatta fotoğraf çekmek isteyen kişilerin bile olduğunu hatırlattı.

Sahir, “Hiçbir şey yoktur açıklaması yapmak da bir zafiyettir” dedi.

Çevre Mühendisleri Odası Başkanı Doğuç Veysioğlu:
Etrafa yakıt saçılıp, saçılmadığına bakılmalı

Çevre Mühendisleri Odası Başkanı Doğuç Veysioğlu, bölgede çıkan yangın nedeniyle canlıların tamamen yok olduğunu ifade ederek, yakıtın etrafa saçılıp, saçılmadığına bakılması gerektiğini dile getirdi.

Bazı ağır metallerden dolayı içerisinde zararlı malzeme olabileceğine değinen Veysioğlu, doyurucu ve detaylı askerli raporun açıklanmasının şart olduğunu aktardı.

Veysioğlu, konunun ilk etapta askeri açıdan ele alınması gerektiğini ancak bu alandaki tüm aktivitelerin çevreye etkisi olduğuna vurgu yaptı.

Füzenin taşıdığı mühimmatın önemine değinen Veysioğlu,  “AFAD raporunda, mühimmat taşımadığı söyleniyor. Ben de ilk karadan havaya atılan bir mühimmatsa,  kimyasal mühimmat taşımadığını söylemiştim” dedi.

Ziraat Mühendisleri Odası Genel Sekreteri Erkut Uluçam:
Bölgede inceleme yaptık

Ziraat Mühendisleri Odası Genel Sekreteri Erkut Uluçam ise bölgede inceleme yaptıklarını, füzenin düştüğü noktanın hali arazi içerisinde yer aldığını kaydetti.

Uluçam, ölçüm cihazı olmaması nedeniyle kendilerinin Oda olarak bir araştırma yapamadıklarını da söyleyerek, AFAD ekiplerinin yaptığı inceme sonrasında kimyasal içermediğine dair yapılan açıklamalara göre değerlendirme yapabileceğini belirtti.

NELER YAŞANMIŞTI?

AFAD incelemesi öncesinde, bakanlık açıklama yapmıştı:
‘Sağlık açısından sıkıntı yok’

Sağlık Bakanlığı, Taşkent' e düşen, füzenin sağlık açısından yarattığı herhangi bir tehlike bulunmadığına işaret etmişti.

Bakanlıktan yapılan yazılı açıklamada şunlar kaydedilmişti:

“Yetkililerden aldığımız bilgiler doğrultusunda Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde  Taşkent' e düşen, Suriye'ye ait S-200 savunma füzesinin sağlık açısından yarattığı herhangi bir tehlike bulunmamaktadır. 

Yaşanan bu olayın can kaybına neden olmaması memnuniyet yaratmıştır. 

Taşkent Köyü sakinleri ve tüm toplumumuza geçmiş olsun dileklerimizi iletiriz.”

İlk rapor yayınlanmıştı…

‘Kimyasal risk yok’ denmişti…

Taşkent’e füze düşmesinin ardından Türkiye Cumhuriyeti Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) ekibi tarafından bölgede yapılan kimyasal ölçümde herhangi bir risk olmadığını tespit etmişti.

Bölgede ilk incelemeyi yapan ekibin başkanı Adana AFAD Arama Kurtarma Birlik Müdürü Süleyman Türker, vatandaşlardan kaygıya kapılmamalarını isteyerek, "Bölgede kimyasal risk veya herhangi bir kimyasal tehlike yok, vatandaşlarımız müsterih olsun" demişti.

Sivil Savunma Teşkilatı Başkanlığı’nda incelemeler ve sonucuyla ilgili bilgi veren Türker, Girne’ye bağlı Taşkent köyü yakınlarında füze düşen bölgede kimyasal ölçüm cihazlarıyla inceleme yaptıklarını söylemişti.

Türker, 4 kişilik uzmandan oluşan AFAD ekibi olarak bölgede kimyasal ölçüm cihazlarıyla incelemeler yaptıklarını ve herhangi bir kimyasal risk olmadığını tespit ettiklerini kaydetmişti.

Adana AFAD Arama Kurtarma Birlik Müdürü Türker, bölgede dairesel olarak merkeze doğru ölçümler yaptıklarını belirtmişti.

Türker, "Savaş gazlarına duyarlı aletlerle, canlılar için tehlike oluşturacak bir kimyasal tehlike var mı diye incelemeler yaptık ancak herhangi bir tespitte bulunmadık. 2 kez ölçüm yaptık. Rapor düzenledik KKTC yetkililerine sunduk" diye konuşmuştu.

Türker, vatandaşlara "Kaygıya kapılmayın. Risk ve tehlike yok. Özellikle altını çiziyoruz" demişti.

İkinci rapor…

‘Sivil insanlar füze enkazıyla temas etmemeli, uzman ekipler taşımalı’

İnceleme ile ilgili ikinci açıklamada, bölgede kimyasal, biyolojik, radyolojik ve nükleer (KBRN) ölçümlerinde herhangi bir bulguya rastlanmadığı yinelenmişti.

Raporun sonuç ve tavsiyeler bölümünde, insanlar için doğrudan bir tehlike oluşturmamakla beraber yanma esnasında açığa çıkmamış “tüp, rekor ve bunlar gibi gazlar" olabileceğinden sivil insanlar ve hayvanların füze enkazıyla temas etmemesi, füzenin de kapalı ortamda ve uzman ekiplerce taşınmasının uygun olacağı değerlendirilmesi yapılmıştı.

TC Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı uzman ekibi tarafından hazırlanan KBRN Olay Yeri Ölçüm Sonuç Raporu,  Başbakanlık Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü tarafından açıklanmıştı.

Rapora göre, 1 Temmuz 2019’da önce saat 16.35, daha sonra 18.00’de Sivil Savunma Teşkilatı Başkanlığı görevlilerince gösterilen olay yerinde, dairesel olarak merkeze doğru KBRN ölçümü yapılmıştı.

Gas Detector Array/Airserse Analytic (GDA) ile gerçekleştirilen her iki ölçümde de “POLİMASTER PM1401K-3RADİATİON, MULTİATRE ve DRAGER Multi IMS” bulgusuna rastlanmadığı belirtilmişti.

Ayrıca alınan toprak numunesinde Tru Defender cihazıyla yapılan analizde “yanmış naylon partikülleri”nin tespit edildiği kaydedilmişti.