Zekai Altan

Kültür ve yemek arasındaki ilişkiyi inceleyen gastronomi ilk olarak Fransız yazar Joseph Berchoux tarafından kullanılmıştır. Ortaya çıkışı 1801 yılı. Yunanca mide ile ilgili "Gastro" ve kanun, kural anlamındaki "Nomos" kelimesinden türemiştir. Ülkede hızla büyüyen ve hemen her şehirde açılan Üniversiteler.  Sayıları çok. Ve her Üniversite bir Gastronomi bölümü açıyor. Yakın bir tarihten beridir Üniversitelerdeki Gastronomi bölümü popüler oldu. Bir de televizyon programları. Birçok yemek programı. Yemek yarışması. Ve kavgalı bağırmalı çağırmalı geçen yarışmaların İzleyicileri de çok. Gerçekten bir gastronomi programı mı? Kuzey Kıbrıs’ta gastronominin geçmişi yakın bir tarihe dayanır. Bu ülkede Gastronomi sözcüğünü kullanan ve uygulayanların başında OTEM eski müdürü ve benim de saygı duyduğum hocam olan Mustafa Şah gelir. OTEM’de öğrenciyken küçük odasındaki  büyük ve zengin kütüphanesinde ve masasının üzerinde çok büyük  kitapları vardı. Yabancı dilde. Üzerlerinde Gastronomi yazardı. Gastronomi sözcüğü ile o yıllarda tanışmıştım. 1978’lerde. Daha kimsenin ne olduğunu bilmediği ve anlamadığı gastronomi ile Mutfak Sanatı ilişkisini henüz kimsenin kuramadığı ve Mutfak Sanatı ustalığını lokanta ahçısı olarak algılayanların sayısı çok idi. Mustafa Şah hocam tek başına bu Gastronomi sözcüğünü anlatır dururdu. Bugünlere baktığımızda Gastronomi Üniversitelerde talebi olan  bir bölüm. Ve ülkede yakın bir tarihten beridir de gelişme göstermektedir. Bu gelişimin bir nedeni de Türkiye ve yurt dışında bu alanda eğitim almış ve kendini geliştirmiş, kanıtlamış Mutfak Sanatı Ustalaraının yani Türk kökenli usta ahçılarının çalışmaları. Özellikle büyük grup ve zincir otellerin Kuzey Kıbrıs’ta hizmete açılmaları ile ivme kazanır. Daha önceleri ülkeye gelen ahçılar genelde kebapcılar ve lahmacun ustaları idi. Bu büyük otellerin hizmete girmesi ile ahcı profilleri de değişti ve Mutfak Sanatı ustaları çalışmaya başladı. Bununla beraber OTEM Mezunu Kıbrıslı ahçılar da kendilerini uluslararası alanda geliştirerek tanınmış ve aranan birer Mutfak Sanatı ustası oldular. Metin Mevsimler, Şahap, Erhun Kemal Ekinci’ler ve şu an adını yazamadığım OTEM Mezunları. Ve bu ülkede ciddi sayıda çok yetenekli ve kendini kanıtlamış Mutfak Sanatı Ustları var oldu. Bu büyük ustaların katkıları ile Üniversitelerden yetişen genç Mutfak Sanatı Ustaları da mezun olarak Gastronomi dünyasına katılmaya başladılar. Ve önemli bir eksiklik olan örgütlenme ihtiyacının da kendiliğinden doğmasına neden oldu.  Kuzey Kıbrıs Gastronomi Platformu.

Kuzey Kıbrıs Gastronomi Platformu

Bir misyon üstlenildi. Takdir edilecek bir misyon. Kurucu ve kurucularını kutlamak gerekir. Bu oluşum bu ülkenin Gastronomi alanında gelişmesine inanılmaz ve küçümsenemeyecek katkılar sağlayacak bir oluşumdur.  Ve ilk oluşumdur. Kıbrıs Gastronomi tarihine not düşülecek oluşumdur. “Kuzey Kıbrıs Gastronomi Platformu” yaklaşık dört yıl önce, Salih Döğrusöz’ün sahibi olduğu “Banquet Magazine” dergisinin düzenlemiş olduğu ilk Gastro Table gecesinde, Girne, “Liman Hotel & Casino” ya bağlı “Café de Liman” da doğdu. Profesyonel turizm ve gastronomi camiasının önemli isimleri ve akademik dünyanın önemli isimlerinin bir araya gelmesi ile ilk adım atıldı. Platformun öncelikli amacı Kuzey Kıbrıs’ta akademik ve profesyonel anlamda gastronomi ve turizm alanında detaylı çalışmalar yapmak ve adayı bu sektörlerde ileriye götürmektir. Bu oluşumda dikkat çeken en önemli ayrıntılar ise Kıbrıs’ın bir Gastronomi merkezi olabilecek ayrıntıların farkında olunması. Platformun ise bu ayrıntıya yaklaşımı olayın önemini gözler önüne sermektedir. Kuzey Kıbrıs Gastronomi Platformu’nun hedeflediği çalışmaları arasında bu ülkenin en önemli zenginliği olan tarihi ve kültürel geçmişi ile oluşan kültürü. Platformun en önemli saptaması ve kendi vizyonu içerisinde kimliğini pekiştirecek önemli bir nokta. Kuzey Kıbrıs Gastronomi Platformu yönetimi 15 komite belirledi. Bu komitelerden biri de “Kıbrıs Mutfağı Araştırma ve Tanıtma Komitesi”’nin kurulması. 

Kıbrıs Mutfağı Araştırma ve Tanıtma Komitesi

Kıbrıs’ın varsıl bir tarihi ve kültürel geçmişe sahip olması. Ve coğrafyamızda Luzinyanlılar’dan Fransız mutfağının, Venediklilerden İtalyan mutfağının, Bizanslılardan Yunan mutfağının, Ortadoğu Mutfağının, Arap ve Lübnan mutfağı gibi, Osmanlılardan Türk ve Anadolu mutfaklarının egemen olduğu birçok kültürün izlerini taşımasının farkında olması Kuzey Kıbrıs Gastaronomi Platformunun doğru bir yolda olmasının en önemli bir göstergesi. Kültürel açıdan böyle bir vizyonu ortaya koyan Paltform ayrıca tüm bu uygarlıkların ülkeye bıraktığı miras, yüzlerce yıldır ortak bir Ada mutfağının oluştuğunun farkındalığına ve bu mutfak kültürleri ve ürün çeşitliliği üzerinde çalışmalar yapmayı hedef alması üzerinde önemle durulacak bir hedef çalışma. Bu çalışmalar ile unutulan ot yemeklerinden et yemeklerine, hamur işlerinden bakliyat yemeklerine, deniz ürünlerinden tatlılara kadar Ada lezzetlerinin tekrar gün ışığına çıkması amaçlanmaktadır. Turizm ve gastronomi eğitimi veren Lise ve Üniversite gibi eğitim kurumları ile ortak çalışmalar yaparak gastronominin gelişmesine yönelik hedef çalışmalar da dikkati çeken diğer önemli hedefler arasında bulunmaktadır. Tabii ki, daha da önemlisi Kuzey Kıbrıs Gastronomi Platformu bireysel çalışma ve girişimlere karşı bir duruşu ortaya koyuyor. Bu duruş aynı zamanda Platformun üyeleri ile birlikte hareket etmesini sağlayan farkındalık yaratan bir anlayış bir duruş.