Cenk Mutluyakalı | Kapalı Maraş | Varosha

Kıbrıs’ta 1974’ten beri Türk askeri kontrolünde kapalı tutulan ve ‘Hayalet Kent’ olarak anılan Maraş’a (Varosha) yıllar sonra yeniden basın heyeti girdi.

Kıbrıs Türk medyası yanında Dış Basın Birliği’nden de temsilcilerin katıldığı Kapalı Maraş ziyareti, asker ve Dışişleri Bakanlığı yönetiminde başladı. Başbakan Yardımcısı Dışişleri Bakanı Kudret Özersay de basın heyeti ile birlikte Maraş'a girdi. Gazetecilere asker tarafından Maraş’la ilgili teknik bilgi verildi.

Özersay: Maraş kademeli olarak açılacaktır

Başbakan Yardımcısı Dışişleri Bakanı Özersay, Kapalı Maraş’taki basın ziyaretinde konuştu, “Kapalı Maraş'ta insan haklarına saygılı adımlar atacağız, burayı statükonun sembolü olarak tutmayı doğru bulmuyoruz" dedi.

Özersay'a, Maraş'ı  kademeli olarak askeri bölge kapsamından çıkartacaklarını belirterek, "yasal sakinlerinin insan haklarına saygılı" olacakları mesajını verdi. 

"Uluslararası basın ve Kıbrıslı Rum gazetecilere de imkan yaratacaklarını" anlatan Özersay, envanter çalışmalarının sürdüğünü, taşınmazlar yanısıra taşınır malların da araştırıldığını anlattı.

Özersay, her kararı kendi döneminde değerlendirmek gerekiyor, “1974’te böyle karar verildi, ancak yeni dönemde buna ihtiyaç yoktur, Maraş kademeli olarak açılacaktır” diye konuştu.

3,400 metre uzunluğunda sahil şeridi

Gazetecilere Maraş’la ilgili teknik bilgi veren asker, bölgede 4 bin 649 ev ve daire, 21 banka, 7 kilise, 1 türbe, 1 mescit, 25 kültür kuruluşu, 2 spor tesisi, 8 okul, 45 hotel, 60 apartman, 143 resmi daire, 99 eğlence yeri, 2953 ticari iş yeri, harabe ve inşa halinde ise 380 bina olduğunu  anlattı.

(Kapalı) Maraş Bölgesinin sınırları ile ilgili de bilgi paylaşan asker, kuzeyde Mağusa liman yolu, stadyum ve Palm Beach Hotel hattı, doğuda, Salamina Towe Hotel’den Golden Sands Hotel’e kadar olan sahil şeridi, güneyde temas hattı birlikleri, batıda ise Derinya – Mağusa yolunun bulunduğunu aktardı.

Toplam 5.3 kilometre karelik bir alana sahip Maraş bölgesinin, uzunluğu 4,000 metre, en geniş yeri 1,850 metre, sahil şeridinin uzunluğu ise 3,400 metre olduğu bilgisi de paylaşıldı.

ENVANTER ÇALIŞMASI YAPILACAK

Bakanlar Kurulu geçtiğimiz haziran ayında “Kapalı Maraş’ta envanter çalışması yapılması” yönünde karar almış, hükümetin bazı temsilcileri Maraş’ın “KKTC yönetimi altında açılacağını” belirtmişti.

Kapalı Maraş’ın Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde (AİHM) Türkiye aleyhine açılan davalarla gündeme geldiği  bir süreçte, Kapalı Maraş’la ilgili bu adımlar dikkat çekmişti.

Son olarak, K.V. Mediterranean Tours Ltd. isimli bir Kıbrıs şirketi tarafından Taşınmaz Mal Komisyonu’ndan sonuç alamadığı iddiası ile açılan davada, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Türkiye’ye ek süre vermişti.

EVKAF MI 1974 TAPULARI MI?

—-

Vakıflar İdaresi (EVKAF) Kapalı Maraş’taki mülkiyetin kendine ait olduğunu iddia ediyor ve İngiliz dönemindeki devrin yasa dışı olduğunu savunuyor.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Kapalı Maraş (Varoşa) davası için Kıbrıs Türk tarafına, Evkaf’a ait mülkiyet hakkında açıklayıcı bilgi vermesi için 4 Kasım’a kadar süre tanıdı.

2005’de Gazimağusa Kaza Mahkemesi “bütün Maraş vakıf malıdır” şeklindeki bir karar almıştı.

Türkiye’nin Avrupa Konseyi eski Daimi Temsilcisi Büyükelçi Daryal Batıbay, 7 Temmuz 2019’da YENİDÜZEN’e verdiği röportajda AİHM’in Maraş’daki mülkiyet durumunu 1974 yılındaki koçan(tapu)lara göre kabul ettiğini vurgulamıştı.

AİHM’in Xenides-Arestis’in başvurusunu Mart 2005’te kabul edilebilir bularak “Maraş’taki mülk Xenides-Arestis’indir, vakıf malı değildir” dediğini kaydeden Batıbay, “‘Maraş, vakıflara aittir’ tezini o dönemde Türkiye olarak ısrarla savunduk ancak AİHM tarafından kabul edilmedi ve 1974 yılındaki koçanlara göre Maraş’daki mülkiyet durumu kabul edildi” demişti.

74’TEN BERİ KARANLIK

——

1970’li yılların başında Akdeniz’in en gözde tatil noktalarından biri olan Maraş, Avrupa’nın milyoner iş insanlarına, dünyaca ünlü sanatçılara ev sahipliği yaparken, Kıbrıs’taki 1974 savaşıyla birlikte karanlığa büründü, dikenli tellerle çevrelendi ve 43 yıldır hiç dokunulmadı.

Yüzlerce otel, tiyatro ve gösteri salonu, villa ve birbirinden lüks araçlar çürüdü.

Şehirde 1974’ten önce 10 bini aşkın turistik yatak kapasitesinde yedi yıldızlı tesisler dahil olmak üzere 45 otel ve 60 apartman tipi otel bulunuyordu.

Kıbrıs turizminin yüzde 58’ine hizmet eden dönemin gözde şehrinde 21 banka, 24 tiyatro ve sinema, yüzlerce tamamlanmamış inşaat, ibadet yeri ve çok sayıda özel konut vardı.

Maraş, 1974 yılında 13 Ağustos’ta sonlanan harekatla Türk Silahlı Kuvvetleri’nin kontrolüne geçti.

Kapalı Maraş, şimdiki statüsüyle Birleşmiş Milletler tarafından denetlenen ve ‘Yeşil Hat’ olarak anılan tampon bölge içerisinde yer alıyor.

Annan Planı’na göre Maraş, Kıbrıslı Rumlara devrediliyordu.