Gelişmiş ülkelerin mali sektörlerinde başlayan 2008 krizi, hızla, gelişmekte olan ülkelere ve tüm ülkelerin reel sektörlerine yayıldı. Düşük faiz ve yüksek likidite döneminin sonuna gelinmişti. Bilançoların daraldığı, finansal varlıklarla gayrimenkullerin fiyatlarının düştüğü, gelirlerin azaldığı, küresel mali sistemin yeniden yapılandığı ve küresel çapta yeni denetim – gözetim sistemlerinin gündeme geldiği bir sürece girildi.
Riske karşı daha duyarlı bir dünyada yaşıyoruz artık! Gelirinden çok harcamanın ve üretime dayalı olmayan gelirlere sahip olmanın ülkeleri ve kurumları ciddi anlamda tehdit ettiği bir süreçten geçmekteyiz.
Zayıf, borçlu ve yüksek cari açığı olan ülkelerle kurumlar topun ağzındadır bugün. Kimi AB üyesi ülkeler dahi mali yönden ayaklarını yorganlarına göre uzatamadığı için batıyor tek tek. En son yanı başımızdaki Güney Kıbrıs, üretime dayalı olmayan gelirleri ve yüksek kamu açıkları nedeniyle henüz nereye varacağı netleşmemiş çok büyük bir kriz yaşamıştır. Geçtiğimiz günlerde Yunan hükümeti gelir-gider dengesizliği nedeniyle devlet televizyonunu kapatma kararı almış, AP Başkanı bunun demokrasiye vereceği zararlar nedeniyle yanlış bir karar olduğunu vurgulamış ve Yunan hükümetini kurumu kapatmadan gelir-gider dengesini düzenleyecek başka birtakım önlemler almaya davet etmiştir.
2008 krizi sonrasında dünyada olup bitenleri ve içinde bulunduğumuz iletişim çağında bu olup bitenlerin toplumumuza yansımalarını yakından izleyenlerin Kıbrıs Türk siyaseti adına üç çıkarımda bulunması mümkündür:
1) Siyaset artık değişmelidir. Kamu kaynaklarının dağıtımına dayandırılmış siyasetin toplumumuza verebileceği hiçbir şey kalmamıştır. Toplumumuz, sağda milliyetçilik solda demokrasi, adalet ve benzeri olguları babalarımızdan ilk kez duyup da “aferin be gençler toplumumuza çok şeyler katıyorsunuz” diyen toplum değildir. İnsanımız siyasetçiden laf değil icraat beklemektedir ve ayakları yere basmayan, finansmanı belirgin olmayan, salt duygulara hitap eden demagojilere tahammülü kalmamıştır.
2) Siyasetimiz güçlü bir ekonomi için kolları sıvamalıdır. Varoluş için bu kaçınılmazdır.
3) Kaliteli bir demokrasi toplumsal ilerlemenin ve varlığımızı sürdürebilmenin yegâne koşuluna ve acil bir ihtiyaca dönüşmüştür.
2008 sonrası süreçte siyasetimizin bu üç tespit ışığında kendini yenilemesi belirgin bir gecikmeyle de olsa artık gündemdedir. “Bu pilav daha çok su kaldırır” deme lüksümüzün kalmadığı, yemeğin artık kıvama gelmiş olmasını gerektiren bir aşamadayız.
Geçici hükümet deneyimi sanılanın aksine üçlü çıpa etkisi ile Kıbrıs Türk siyasetinde önemli bir tecrübe olarak beyinlere kazınmak üzeredir. Bu geçici hükümet dönemi daha ilk haftadan bizlere göstermiştir ki;
1) Eski siyasetin izlerini taşımayan, görev süresinin bilincinde olup yapacağı işe odaklanan bakanlar takdir görürken, farklı yaklaşımlar tam tersi bir algıya sebebiyet vermektedir. Eski siyasetin etkinliğinin sıfırlanacağı yeni bir döneme duyulan inancı toplumumuz bu bir haftalık sürede çeşitli espriler yoluyla ortaya koymaktadır.
2) Mali durumun her hafta İnternet’ten şeffaflıkla açıklanacağı yönündeki Bakanlar Kurulu kararı büyük takdirle karşılanmıştır. Bu da göstermektedir ki şeffaflığa, bilgiye ve katılımcılığa dayalı karar alma süreçleri ile güçlü ekonomiye geçiş toplumumuzun sahip çıkacağı bir iradedir. Bu irade aynı zamanda toplumumuzun güven duygusuyla birlikte daha çok üretmeye odaklanabileceğinin bir işaretidir ve kendi içinde büyük bir umudu barındırmaktadır.
3) Necati Şaşmaz kararı örneğinde olduğu gibi toplumumuzun hassasiyetlerini gözetecek bir hükümetin takdir görmesi mümkündür ve değişimi temsil edecek bir istikrarlı hükümet uzun vadede toplumu da yanına alarak kaliteli bir demokrasinin kalıcılaşmasına katkı yapabilecektir.
Özetle, 28 Temmuz ile birlikte geciken değişimimizi ete kemiğe büründürme ihtimalimiz vardır. Ortak geleceğimizi yaratmak adına bu fırsatı değerlendirebilmeliyiz.