Cevizli üzüm sucuğu ve pekmezli ekmek olan gatsura, ortak noktada buluşan iki geleneksel tattır. Her ikisi de yüzyıllar boyunca süregelen bir mutfak mirasının parçası olup, zengin içerikleri ve kendine has lezzetleriyle damakları şenlendirir. Bu tatlar, sadece birer yiyecek olmaktan öte, tarih boyunca farklı toplumların sofralarında özel bir yere sahip olmuş, kültürel bağları güçlendiren ve gelenekleri yaşatan simgeler olarak da karşımıza çıkar. Bugün, cevizli üzüm sucuğu ve gatsura ile tatlı bir keşfe çıkarken, aynı zamanda bu lezzetlerin ardındaki tarihsel yolculuğa da tanıklık ediyoruz. İyi okumalar dileriz…

Sucuk

Cevizli üzüm sucuğu, köme veya orcik olarak da bilinen ve Gürcistan kökenli olan bir tatlıdır. Gürcistan mutfağında "çurçhela" adıyla bilinen bu lezzet, zamanla Anadolu mutfağında da önemli bir yer edinmiştir. Mum şeklinde görünümüyle dikkat çeken cevizli üzüm sucuğu, özellikle Gürcistan’da yeni yıl ve bayram gibi özel günlerde sıklıkla tüketilen geleneksel bir tatlıdır. Geleneksel olarak birkaç farklı biçimde hazırlanan bu tatlının başlıca malzemeleri üzüm, fındık ve un gibi temel gıdalardır. Farklı bölgelerde yapılan çeşitlerinde, ceviz, fındık, badem, çikolata ve kuru üzüm gibi malzemeler ipliğe geçirilerek kullanılır. İpliğe dizilen bu malzemeler, üzüm suyu, dut suyu ya da diğer meyve sularından yapılan koyu kıvamdaki karışıma batırılır ve sosis şeklinde kurutulur. Bu yöntemle cevizli üzüm sucuğu, hem lezzetli bir atıştırmalık haline gelir hem de uzun süre dayanıklılık kazanır.

Doğu ve Batı Gürcistan'da cevizli üzüm sucuğunun yapımında kullanılan malzemeler ve yöntemler farklılık gösterir. Doğu Gürcistan’da, üzüm suyundan yapılan "tatara" adı verilen lapa, buğday unu ile koyulaştırılır. Ceviz veya fındık gibi kuruyemişler, bu lapaya batırılıp çıkarılarak kurutulur. Batı Gürcistan’da ise aynı karışıma "pelamuşi" denir ve mısır unu kullanılarak daha yoğun bir kıvam elde edilir. Bu yöntemle hazırlanan tatlı, taze ve hafif akışkan haldeyken kurutulmak üzere asılır. Gürcistan’ın Kaheti bölgesindeki geleneksel çurçhela yapımı, 2015 yılında Gürcistan’ın Somut Olmayan Kültürel Miras listesine eklenmiştir, bu da tatlının kültürel önemini vurgulamaktadır.

 Malzemeler

• 2,5 su bardağı üzüm pekmezi
• 200 gram ceviz içi
• 2,5 su bardağı su
• 1/2 su bardağı nişasta
• 1/2 su bardağı un
• 2 yemek kaşığı toz şeker

Nasıl Yapıyorum?

1. İlk olarak, cevizleri derin bir kaba alıyorum ve üzerine su ekleyip bir gece boyunca bekletiyorum. Bu, cevizlerin yumuşamasına ve lezzetin daha iyi içine işlemesine yardımcı oluyor.
2. Ertesi gün, bir yorgan ipi alıyorum ve bir ucuna sağlam bir düğüm atıyorum. Bu ipi cevizleri asmak için kullanacağım.
3. Yumuşamış cevizleri tam ortalarından geçirerek ipe diziyorum. Her bir cevizi düzgünce sıralıyorum, böylece cevizli sucuğum güzel bir görünüme sahip oluyor.
4. Bir tencereye diğer bütün malzemeleri alıyorum ve karıştırarak kaynamaya bırakıyorum. Bu karışım, harika bir sos haline gelecek.
5. İpe geçirdiğim cevizleri hazırladığım sostan geçiriyorum. Sosun iyice cevizlere nüfuz etmesi için kaşık yardımıyla üzerine döküyorum.
6. Elbise askısına asarak cevizli sucuklarımı iki gün boyunca bekletiyorum. Bu süre, lezzetin iyice oturmasına ve tüm malzemelerin birbirine harmanlanmasına yardımcı oluyor.
7. İki günün sonunda cevizli sucuklarım hazır oluyor.

(fotoğraf: yemek.com)

Gatsura

Kıbrıs mutfağı, tarihi ve kültürel dokusuyla her yemeğinde derin kökleri hissettiren bir zenginlik sunar. Bu zenginliğin en özel parçalarından biri de, geleneksel bir lezzet olan gatsura ekmeğidir. Gatsura, Kıbrıs’ın yerel mutfak kültüründe özellikle sabah kahvaltılarında ve günün her anında keyifle tüketilen, tatlı bir ziyafettir. Sade görünümünün ardında, pekmez ve tereyağının büyülü buluşmasını saklayan bu ekmek, adanın yerel halkı için bir nostalji kaynağıdır. Her bir ısırıkta, Kıbrıs’ın güneşli sabahlarına, sıcak köy fırınlarının huzurlu atmosferine ve geçmişin unutulmaz anılarına yolculuk eder insan… İşte o nostaljik tadın tarifi…

Malzemelerim:

• 5-6 Adet Dilimlenmiş Ekmek
• ½ Çay Kaşığı Tereyağ
• 2 Çorba Kaşığı Pekmez

Servis için:

• Kaymak

Nasıl hazırlıyorum?

Gün doğarken uyanıp mutfağa yöneldiğimde, zihnimde tek bir düşünce vardı: sabahın ilk saatlerinde kendime bir ziyafet çekmek. Elimdeki dilim ekmekleri yağsız tavada kızartmaya başladım. Her iki yüzü de hafifçe sertleşmeye başladığında, tereyağını üzerlerine sürdüm. Tavada usul usul dönerken, ekmeklerin yüzeyleri altın sarısına dönmeye başladı. Ah, o mis gibi tereyağı kokusu! Altını kıstım ve ekmeklerin rengi mükemmel bir tona ulaşana kadar bekledim. Sonra geldik işin en tatlı kısmına; pekmezi aldım ve her bir dilimi cömertçe kaplayacak şekilde üzerine döktüm. Tavada kalan pekmez damlalarını da ekmeklerle temizleyip her bir lokmanın bu lezzeti tam anlamıyla hissettirmesini sağladım. İşte böyle, sabahları kendime yaptığım küçük bir keyif. Yanına biraz peynir ekleyip tatlı ile tuzlunun muhteşem uyumunu yakalıyor, bazen de sadece sade yiyorum.

İşte size benim mutfağımdan, Kıbrıs’ın bir köşesinden, sabahları ruhuma huzur veren bir ritüel…