Kıbrıs: Anlatılmamış Öyküler…

[email protected]

***  Konedra’da öldürülerek “kayıp” edilen İngiliz sigara dağıtımcısı George Bernard Gibbins’in İngiltere’den yakın bir akrabası bizimle temasa geçti… Amelia Gibbins-McBride: “Dedem, kardeşini bulmak için yıllarını harcadı, hiçbir şey bulamadıydı…”

22 Nisan 1964’te Konedra’da (Gönendere) bazı Kıbrıslıtürkler tarafından öldürülerek “kayıp” edilen George Bernard Gibbins’in yakın bir akrabası, “kayıp” edilmiş yakını için İngiltere’den bizimle temasa geçti. Amelia Gibbins-McBride bize gönderdiği mektupta, “Dedem, kardeşini bulmak için yıllarını harcamıştı fakat hiçbir şey bulamadan göçüp gitti” diye yazdı.

Amelia Gibbins-McBride, şöyle dedi:
“Sevgili Sevgül,
Umarım aradığım kişi sensin, eğer değilsen şimdiden beni affet.
Sanırım geçen seneydi, Major Macey ve George Bernard Gibbins’le ilgili bir yazı yazmış olduğunu fark ettim.
George benim büyükbabamın kardeşiydi. Yazmış olduğun yazıda, birisinin sana onun gömü yerinden bahsettiğinden sözediyordun. Acaba bana bu yerin nerede olduğunu söyleyebilir misin?
Akrabamız Gibbins’in başına gelenler bizim için tam bir gizemdir ve dedem onun başına neler geldiğini öğrenmek için yıllarını harcadı. Ne yazık ki geçtiğimiz Kasım ayında dünyadan göçüp gitti – bana anlatabilecek bir şeylerin varsa, buna gerçekten minnettar olacağım…”
Biz de Amelia Gibbins-McBride’a yazdığımız yanıtta şöyle dedik:
“Sevgili Amelia,
Bana yazdığın için çok teşekkürler! Bu tıpkı bir mucize gibi…
Dedenizin erkek kardeşi hakkında o kadar çok araştırma yürütmüştüm ki – ancak ailenizden herhangi birisiyle temas kurma şansım olmadı çünkü bunu nasıl yapabileceğim hakkında bir fikrim yoktu…
Yıllar önce onunla ilgili araştırmalar yürüttüm ve bu araştırma sonuçlarını yayınladım…
Ayrıca Kayıplar Komitesi yetkilileriyle birlikte bir okurumla buluşmaya gittik ve okurum dedenizin kardeşinin gömülü olduğunu iddia ettiği bir kuyuyu bize gösterdi… Bu kuyunun tam yerini bilmiyoruz ancak kuyunun hangi bölgede olduğunu biliyoruz.
Belki de asıl sorun şudur – dedenizin kardeşi, “kayıp” George Bernard Gibbins, “resmi” olarak Kıbrıs’taki “Kayıplar Listesi”nde yoktur. Oysa şimdiki durumda Kayıplar Komitesi ancak listede adı bulunan “kayıplar” için kazılar yürütmektedir ki bunlar Kıbrıslıtürk, Kıbrıslırum ve Yunan “kayıplar”dır. Bildiğim kadarıyla bu resmi listede herhangi bir İngiliz “kayıp” şahsın adı bulunmamaktadır.
Bunun anlamı nedir? Bunun anlamı şudur: Eğer “kazara” bile ondan geride kalanlar bulunsa dahi, DNA’yla kimliklendirme testlerinde ona eşleşen birisi çıkmayacaktır çünkü bildiğim kadarıyla ailesi DNA örneği vermedi.
Ancak bu konuda çalışmaya istekliyseniz, bu konuyu konuşabiliriz, bunun nasıl yapılabileceğini araştırabiliriz – en azından yakın aile bireylerinin DNA örneği vermesi, resmi başvuru yapmasi vs. konusunda çaba gösterebiliriz. Bu konuda bazı fikirlerim var, bunları konuşabiliriz.
Gibbins’le ilgili araştırdığım öykünün iki yönü vardır – öldürüldü, üstündeki para ve çekler ve aracındaki sigaralar alındı.
Ancak bu cinayetin “siyasi” bir yönü olduğundan da kuşkulanıyorum çünkü bu konuyla ilgili çeşitli söylentiler ulaştı bana – Aralık 1963’te başlayan toplumlararası çatışmalar ardından Kıbrıslıtürkler “gettolar”da toplanmaya başlamışlardı. Yalnızca Kıbrıslıtürkler’in toplandığı köyler vardı ve bu köylere Kıbrıslırumlar veya yabancılar giremiyordu ve bu “gettolar”a sigara dağıtımını yapan da dedenizin kardeşi Gibbins idi. O günlerde (bu gettolara egemen olan) Kıbrıslıtürk otoriteler, bu sigara “dağıtımını”, bir Kıbrıslıtürk’e vermek istemişlerdi. Dedenizin kardeşi Gibbins’in bu köylere sigara dağıtımı yapan tek kişi olup olmadığını bilmiyorum ancak bu köylere sigara dağıtımı yaptığını biliyorum. Sonuçta Gibbins öldürülünce, bu sigara dağıtım işi de bir Kıbrıslıtürk’e verilmişti.
Yaptığım araştırmalarda öğrendiğim kadarıyla Konedra civarında öldürülmüş ve Konedra-Kufez yolunda bir kuyuya gömülmüştü. Bir okurum bize bu bölgeyi gösterdi, onun olası gömü yeri olabilecek kuyunun bulunduğu bölgeyi… Bu bölgede bazı kuyular vardır ancak hangi kuyuya gömülmüş olabileceği konusunda çalışma yaparak olasılıkları daraltmaya çalışabiliriz.
Benimle temasa geçmiş olduğunuz için tekrardan size teşekkür etmek isterim, eğer fotoğrafları veya hayatına dair detaylar varsa paylaşabileceğiniz, çok müteşekkir olurum çünkü onunla ilgili hiçbirşey bilmiyoruz, nerede doğmuştu, kaç kardeşi vardı, neden Kıbrıs’taydı… Dedeniz onu bulmak için neler yaptı ve eşine ne oldu, çocukları var mıydı – bildiğim kadarıyla çocukları yoktu… Bunun gibi şeyler…
Son olarak onun bu şekilde “kayıp” edilmesinden ötürü üzüntülerimi ifade etmek istiyorum, ailenizin acısını paylaşıyorum… O masum bir insandı, diğer pek çok masum insan gibi “kayıp” edildi ve aradan yarım yüzyıl geçtikten sonra hala onlardan geride kalanları arıyoruz…
Kıbrıs’tan bol selam…
Sevgül Uludağ.”
Amelia Gibbins-McBride ise bize yazdığı yanıtta şöyle dedi:
“Sevgili Sevgül,
Yanıtın için çok teşekkürler, nihayet Bernard’ın başına neler geldiği hakkında biraz daha fazla şey bilen birisini bulduğum için çok mutluyum…
Ne yazık ki eşine neler olup bittiği hakkında bir şey söyleyemeyeceğim çünkü Bernard “kayıp” olduktan sonra aileyle ilişkisi kesildi ve sonra da onunla ilgili herhangi bir şey duymadık. Yeni bir hayata başlayıp tekrar evlendiğini tahmin ediyoruz. Aslında (Bernard) “kayıp” olduğunda hamile olmuş olabileceğini duymuştum… Ancak bunun yüzde yüz doğru olup olmadığını bilmiyorum.
Bu konuyu daha ileri götürmek istiyorum çünkü bir aile olarak onun başına neler geldiğini öğrenmemiz gerektiğini hissediyorum. Yalnızca nereden başlayacağımı kestiremiyorum.
Onun Kayıplar Listesi’nde olmayışı bana çok tuhaf geliyor, bunun nedenini de tam olarak anlayamıyorum. Eğer bu konuda bize yardımcı olabileceksen, buna çok müteşekkir oluruz.
Selamlar,
Amelia.”
Biz de ona yazdığımız yanıtta şöyle dedik:
“Sevgili Amelia,
Sana şunları tavsiye edebilirim:
Öncelikle Kıbrıs’taki İngiliz Yüksek Komiserliği’ne bir mtkeup yazarak “kayıp” yakınınızın durumunu Kayıplar Komitesi’nin dikkatine getirmesini sağlamaya çalışabilirsin.
Bu mektupta araştırmacı bir gazeteci olarak benim George Bernard Gibbins’in “kayıp” edilmesini araştırmış olduğumu, hatta onun OLASI gömü yeri hakkında bazı bilgiler edindiğimi ve bunu Kayıplar Komitesi yetkililerine göstermiş olduğumu da belirtebilirsin.
Ben gerek Kıbrıs’taki İngiliz Yüksek Komiserliği’ne, gerekse Kayıplar Komitesi’ne gönüllü olarak, insancıl bir görev olarak bu konuda yardımcı olmaya hazırım.
Bu konuda gazetedeki sayfamda da birşeyler yazacağım ki Gibbins’in ailesinin onun hakkında bilgi ve gömü yeri aradığı konusu kayda geçebilsin.
İngiliz Yüksek Komiserliği’nde çalışan bir arkadaşım var, onun mail adresini vereyim ki ona yazabilesin başlangıç olarak.  Ona, bu mail’i benim verdiğimi söyleyebilirsin. O belki seni Kıbrıs’taki İngiliz Yüksek Komiserliği’nde kiminle temas etmen gerektiği hakkında yönlendirebilir.
Belki bu şekilde bazı sonuçlara ulaşabiliriz.
Ayrıca DNA örneği de vermeniz gerekecek – gerek sizin, gerekse hayatta olan diğer yakın akrabalarının – böylece eğer kazı yapılır da ondan geride kalanlar bulunacak olursa, eşleşmesi gereken DNA ellerinde bulunsun.
Tekrar teşekkür eder ve sizden haber beklerim.
Selamlar,
Sevgül Uludağ.”
Bu yazışmalarımızdan kısa bir süre sonra, Kayıplar Komitesi’nden bir yetkili, İngiliz Yüksek Komiserliği’nden bir yetkiliyle birlikte resmi olmayan bir toplantıya katılıp katılamayacağımı sordu bana. Demek ki Amelia Gibbins-McBride, İngiliz Yüksek Komiserliği’ne yazmış ve konu ele alınmaya başlamıştı. Elbette ben de böylesi bir toplantıya katılabileceğimi bildirdim. Şimdi bu toplantının ne zaman yapılacağının bildirilmesini bekliyorum…
Bu noktada okurlarıma tekrar çağrı yapmak istiyorum… İngiliz sigara dağıtımcısı George Bernard Gibbins’in Konedra’da (Gönendere – Knodhara) öldürülüp “kayıp” edilmesine ilişkin bilgi sahibi olan okurlarım, isimli veya isimsiz olarak lütfen beni 0542 853 8436 numaralı telefonumdan arayınız… Ailesine yardımcı olmak bir insanlık görevidir hepimiz için…

2006’DA ÖYKÜSÜNÜ YAZMIŞ, HAZİRAN 2011’DE OLASI GÖMÜ YERİNİ GÖSTERMİŞTİK…
İngiliz sigara dağıtımcısı “kayıp” Gibbins’in öyküsünü bu sayfalarda 2006 yılında kaleme almış, 2011 yılında da Kayıplar Komitesi yetkililerine onun olası gömü yerini göstermiştik:
***  George “Chas” Gibbins 32 yaşındaydı ve 27 yaşındaki Penelope ile evliydi. Ardath tütün şirketinde çalışıyor, sigara dağıtıcılığı ve satıcılığı yapıyordu...
***  1963-64 yıllarında Kıbrıslıtürkler’in içinde yaşadığı “getto”lara girip çıkıyor ve buralara sigara dağıtımı yapıyordu... 15 günde bir Konedra’ya da gelerek sigara getiriyordu.
***  Gibbins asker değil sivil idi. Konedra’da bulunan bir bakkaliyede vurularak öldürüldü. Katillerin ikisi şu anda vefat etmiş durumdadır ancak bir tanesi yaşıyor... Rahmetli İngiliz okurumuz David Carter’in o günlerde bize verdiği bilgilere göre Gibbins’in kayboluş tarihi 22 Nisan 1964 idi.
***  İngiltere’den David Carter’in bilgilerine göre, Gibbins arabasıyla birlikte gömülmedi. Kırmızı renkli arabası Mağusa bölgesine bağlı Yenağra’da (Nergisli) kuru bir dere yatağında bulundu. Ancak hem Gibbins, hem de arabada bulunması gereken 700 Kıbrıs Lirası değerindeki sigaralar kayıptı.