Zafer Kodan

Kıbrıs havaları, Kıbrıs'ta da çalınıp söylenen gelenekselleşmiş müzikleri anlatıyor... Bizim olan veya bize de ait olan, kendimizin renklerini, seslerini, dokularını kattığımız ve yüzyıllardır söylenen şarkılarımız... Peki ama şimdi bir durup düşünelim... Kaç tane Kıbrıs havasının adını biliyoruz , kaç tanesini mırıldanabiliyoruz veya bir tamam baştan sona söyleyebiliyoruz... Zaman zaman içimizden şarkı söylemek geçtiğinde bir Kıbrıs şarkısı da söylediğimiz oluyor mu? Yolda giderken Kıbrıs havaları da dinliyor muyuz? Peki ama nereden çıktı bu diye düşünebiliriz. İşte geçtiğimiz gün internette dolanırken, bir baktım ki; "Oğlan Oğlan" diye bildiğimiz bir Kıbrıs Havasını Gagavuz sanatçılar söylüyor. Daha sonra kısa bir araştırma ile folklorik şarkının aslında Balkanlardan -Moldova'ya kadar olan bölgede çalınıp söylendiğini anlıyoruz. Melodi ve sözler çalınıp söylenen bölgelere göre azacık değişiklikler gösteriyor. 'Nereden nereye' deyip, Selçuk Garanti'yi aradım. Nasıl olur diye sorduğumda, Selçuk çok da rahat bir şekilde, türkü için "bizim da dır." deyiverdi. Her halde kültürün evrensellik boyutu, bundan daha iyi ve öz anlatılamazdı. İşte aslında yukardaki sorular kendi kendime sorduğum sorulardı. Hatta sohbetin sonunda kendimden biraz da utandım, nasıl olur da bu kadar yabancılaşmışım diye...
Kıbrıs Havalarının üçüncü albümü yolda...
Kıbrıs Havaları Derneği üyeleri, zor bir işe girişti. Kıbrıs folklorik müziği konusunda deyim yerinde ise bir arkeolog gibi çalışıyorlar. Kıbrıs Havaları Derneği Başkanı Selçuk Garanti ile yaptığımız sohbette, özelde Kıbrıs havaları, genelde Kıbrıs Kültürüne yönelik asimilasyon, popüler kültürün etkileri üzerine konuştuk, bir de kültürel değerlerimize yabancılaşmayı... Kıbrıs Havaları Derneği, Kıbrıs özgü müzik havalarını araştırmak, notalandırmak ve yaygınlaştırmak gailesi ile 12 Eylül 2005 tarihinde Kıbrıs Havaları Topluluğu ile hayat bulur. Kıbrıslılar arasında yaygın bir kullanışı olan müzik anlamına gelen hava sözcüğü tercih edilir, derneğin ismi için... Dernek bünyesinde bugüne kadar yapılan çalışmalar çerçevesinde,  Kıbrıs Havalarını içeren 2 albüm ve buna bağlı olarak içerisindeki parçalarla ilgili bilgileri içeren 2 kitap, 1'inci Kıbrıs Havaları Sempozyumu bildirileri ve Kıbrıs Türk Otantik Havalar Bibliyografyası kitapları yayımladı. Bugünlerde ise 3'üncü CD için kayıt çalışmaları devam ederken, 3'üncü albüm ve kitabın yıl sonuna doğru meraklıları ile buluşması bekleniyor.

489 Kıbrıs Havası...
Kıbrıs Havaları Derneği Başkanı Selçuk Garanti, yapılan araştırmalarda şu ana kadar 489 Kıbrıs Havası saptadıklarını ve bunu kayıt altına aldıklarını söylüyor. Bu sayının daha çok olduğunu ifade eden Garanti, bunun için kaynaklar üzerinde çalışmaların sürdürüldüğünü ifade ediyor. Şu ana kadar 100 civarında parçanın da notaları ile kayıt altına alındığını, bir kısmının daha önceki kaynaklardan, bir kısmının da yarım ezgilerden, seslerden yola çıkılarak notaya döküldüğünü, hayat bulduğunu anlatıyor... Unutulmaya yüz tutmuş bazı havaların hatırlanan kısımlarının uzun uğraşlar sonunda tamamlandığını anımsatıyor.“Bizim veya bizim da olan havaların bir çoğu rumca söylendiği için yasaklanmıştı, bu Kıbrıs Havalarının yaygınlaşmamasına ve giderek unutulmasına önemli bir etken oldu. Milliyetçilik ve baskılar nedeni ile halk da kendisine yasak koydu, diğer yandan popüler müzik (kültür) de geldi bizi kuşattı. Tüm bu etkenler kendimize ait havaların zaman içinde unutulmasına yol açtı.”
Üretim var bina yok
“ Binamız yok, bina için yapılan girişimlerinden bir sonuç alamıyoruz. Bir arsa bulduk, binamızı yapmak için derneğimize kiralanmasını istedik, iki yıldır bekliyoruz. İçişleri Bakanı Nazım Çavuşoğlu’ndan ne olumlu ne olumsuz bir yanıt alamıyoruz.” diyerek kurumsallaşmanın önemine dikkati çekiyor Garanti ve “Binamız olsa projelerimizi, hedeflerimizi daha kolay hayata geçireceğiz, mevcut çalışmalarımız yanında Kıbrıs havaları eğitim kurumu’nu hayata geçireceğiz, ancak devletin katkı yapması lazım” diyor sitemkâr bir şekilde...  Kıbrıs havalarına yönelik İlkokul öğretmenlerinin yoğun ilgisi olduğunu, Londra’da yaşayan Kıbrıslı Türklerin de ilgili olduklarını aktarıyor bize... Kıbrıs Havalarına gönül vermiş insanların zor koşullarda ama yılmadan kültürüne sahip çıkmak için uğraş verdiklerini de ekliyor... Birçok parçada olduğu gibi ‘Sabahın Seher Vaktinde Görebilsem Yarimi’ parçasını örnek gösteren Garanti, “ Bu parça bizde olduğu gibi Anadolu’da ve Balkanlar’da kullanılıyor, sevilen birşey alınıp kullanılıyor ve taşınıyor, olay budur” diyor en ufak bir komplekse düşmeden… Kültür için ayrılan bütçenin yetersizliğinden de şikâyetçi olan Selçuk Garanti, hal böyle olunca da 'kendi yağlarında kavrulmaya' çalıştıklarını dile getiriyor ve ekliyor “Gıbrıs Havaları Dadıyınan Galın” diye yaptığı işin mutluluğu içinde, gülümseyerek...