Gıda Mühendisleri Odası (GMO), elektrik kesintilerinin yaşandığı bugünlerde besin kaynaklarının sağlıklı tüketilmesi ve verimli kullanılması için dikkatli olunması uyarısında bulunarak, besinlerin korunması için alınabilecek tedbirleri paylaştı.

Gıda Mühendisleri Odası Başkanı Beste Oymen tarafından yapılan açıklamada, gıda tedarik zincirlerinin alacağı tedbirlere ek, bireysel tedbirlerin de alınması gerektiği kaydedildi.

Alınacak tedbirler

Açıklamada, elektrik kesintisi öncesinde, sırasında ve sonrasında alınabilecek tedbirler ve dikkat edilmesi gereken hususlar şu şekilde açıklandı:

"Elektrik kesintisi öncesi alınacak önlemler;

Tüm soğuk hava depoları, buzdolapları ve dondurucuların verimli bir şekilde çalıştığından emin olunmalı ve sıcaklıklar termometre yardımıyla düzenli aralıklarla kontrol edilmelidir. Buzdolaplarının +4 oC, dondurucuların ise -18 oC’de çalıştığından emin olunmalıdır.

Tedarik zincirinin ilk basamağı olan tedarikçilerin soğuk muhafaza ürünlerini uygun sıcaklıklarda taşınmasının sağlanması, sevk anında süratle market soğutucularına yerleştirilerek soğuk zincirinin kırılmaması çok önemlidir.

Marketlerin elektrik kesintisi gibi durumlarda uygun sıcaklıklarda muhafazasını sürdürebilmesi için mutlaka jeneratör kullanılması gerekmektedir.

Jeneratör olmayan işletmelerde ve evlerde elektrik kesintilerinde kullanılmak üzere derin dondurucuda, buzdolabında veya soğutucularda yiyeceklerin soğuk kalmasına yardımcı olmak için buz aküleri veya jel paketleri bulundurun.

Hemen ihtiyacınız olmayabilecek taze et ve tavuk gibi soğutulmuş ürünleri daha uzun süre bozulmadan muhafaza etmek için dondurun.

Dondurucudaki yiyecekler gruplandırılmalıdır. Örneğin kolay çözülebilecek gıdalar iç bölümde dururken, zor çözünecek gıdaları kapağa yakın konumlandırılmalıdır.

Enerji kaybı olmaması adına alışveriş esnasında da istenen ürünü hızlıca alıp dolap kapaklarının kapalı tutması, kendisine gösterilen önemi bir başka müşteriye de göstermesi halk sorumluluklarımızdan olmalıdır. İkaz edici levhalar kullanılmalıdır.

Elektrik kesintisi sırasında:

Kasapların kıyma makinelerinin soğutuculu olsa dahi her kullanımda içinde kalan parçaların ayrılması, parça etlerin kıyma haline getirilmeden tezgahta değil soğuk hava depolarında asılı şekilde muhafaza edilmesinin sağlanması gerekmektedir.

Balık satış noktalarından balık alırken buzun mutlak suretle varlığını kontrol edilmelidir. Balıkta koku olmamasına, gözleri parlak ve solungaçlarının canlı kırmızı olmasına dikkat etmeliyiz.

Tavuk satış noktalarında ise buzluk ve derin dondurucuların kapaklarının iyice kapalı olması, ürünlerde herhangi bir renk değişikliğinin bulunmaması, ürün alırken de kapakları olabildiğince kısa süre açık tutulması ürünün bir süre daha korunmasını sağlayacaktır. Alınacak bu önlemler, çiğ ve bakteri üreme özelliği bakımından çok riskli olan bu grubu da belli bir süre koruyacaktır.

Süt ve süt ürünlerinde sıvı ve yumuşak yapıda olanlar (süt, ayran, kefir, krem peynir, yumuşak yapılı peynirler, yoğurt vb.) 2 saatten fazla sürede +4 oC üzerindeki sıcaklığa maruz kalmış ise tüketilmemelidir. Ancak sert yapıdaki peynirler (çedar, parmesan vb) daha dayanıklı olduğundan bu ürünler daha uzun süre +4-8 oC sıcaklığa maruz kalabilirler.

Kırmızı et, kanatlı eti ve deniz ürünleri işlenmiş veya işlenmemiş olması fark etmeksizin 2 saatten fazla +4 oC’nin üzerindeki sıcaklığa maruz kalmış ise tüketilmemelidir.

Ekmek grubu ürünler serin yerde muhafazası yeterli olacağından bu kategoriye girmemektedir.

Elektrik kesintisi sonrasında:

Gerekmedikçe buzdolapları açılmamalı, açılmamış buzdolabı yiyecekleri 4 saat boyunca mevcut ısısında tutacaktır. Elektrik kesintisi 4 saatten fazla sürerse buzdolabının iç sıcaklığı giderek değişmeye başlar bu yüzden buzdolabı sıcaklığını kontrol ediniz. Et, tavuk, balık, süt ürünleri, yumurtalı gıdalar 4 saatten sonra bakteri üretmeye başlar ve hızlıca bozulma gösterir. Yeterli soğutma yapılmadığı zaman ve bu gıdalarda şüpheye düştüğünüz anda kesinlikle tüketmeyiniz.

Dondurucudaki yiyecekler buzdolabı kısmına göre daha uzun süre dayanmaktadır. Eğer dondurucu kapağını açmazsanız tam dolu bir dondurucu 48 saat, yarım dolu dondurucu ise 24 saat gıdaları korumaktadır.

Donmuş gıda eğer hala buz kristalleri içeriyorsa bozulmanın başlamamış olduğunu ve yeniden güvenle dondurulabileceğini göstermektedir.

Gıdalarda alışılmadık renk, koku, yapı görmüşseniz o ürünü tüketmemeniz gerekmektedir. Gıdaların bozulup bozulmadığını anlamak için kesinlikle tadına bakmamalıyız.

Kapağı açılmamış bir dolapta tamamen çözüldüğünden emin olduğunuz dondurulmuş gıdalar 24 saati geçmemiş ise ve sıcaklık +4 oC’den yüksek değil ise ürünler pişirilip tüketilebilir fakat kesinlikle tekrar dondurulmamalıdır.

Elektrik kesintisinden sonra şüpheye düştüğünüz yiyecek varsa mutlaka atınız. Gıda zehirlenmesi basite alınacak bir durum değildir.

Açıklamada,  alınacak önlemlerin ve dikkat edilecek hususların, gıdaları tamamen koruyamayacağı ancak bilinçli tüketicilerin bulunduğu her alanda kaynakların daha verimli kullanılacağı ve ekonomik krizde yaşamın sürdürülmesi için gerekli besinlerin israfının önemli ölçüde engelleneceği kaydedildi.