Uzm. Klinik Psikolog Güncel Masaroğulları

Yalan söylemek hoş karşılanmasa da zaman zaman herkesin başvurduğu bir davranıştır. Kimi zaman işe geç kaldığınızda, kimi zaman randevunuzu unuttuğunuzda durumu kurtarmak adına beyaz yalan olarak nitelendirilen, içinde kötülük barındırmayan yalanlar söylediğiniz olmuştur. Ancak, beyaz yalan da olsa bu durum süreklilik gösterdiği takdirde ortaya ‘Mitomani’ diye nitelendirdiğimiz kendi yalanına inanma hastalığı olarak da bilinen bir davranış sorunu çıkar. Bu sorunu yaşayan kişiler çoğu zaman yalan söylediklerini biliyor olmalarına rağmen bazen söyledikleri yalana kendileri de inanmaktadır. Kendi yalanlarına kendilerini de kaptırmaları, gerçek olmayan ifadelerini daha gerçekçi bir şekilde aktarmalarını sağlar.

HEM PİŞMANLIK HEM DE HAZ

Mitoman kişiler yalan söyleme konusunda büyük bir arzu duyarlar. Yalan söylediklerinde kısa süreli bir pişmanlık yaşasalar da yalan söylemeye devam ederler. Nasıl ki uyuşturucu kullanan, alkol bağımlısı olan çalma hastalığı olan kişiler yaptıklarının yanlış olduğunu bilmelerine rağmen dürtülerine engel olamayıp aynı davranışı tekrarlıyorlarsa mitoman olan kişiler de dürtülerine engel olamayıp sürekli yalan söylemeye devam ederler. Yalan söylemek hem arzu duydukları hem de söylediklerinde haz aldıkları bir davranıştır. Bu yüzden yalan söylemelerinin ardından pişmanlık duysalar dahi bu davranışlarını durduramıyorlar.

TUTARSIZLIK

Mitomani ile normal yalan arasındaki fark nedir?
Normal kişilerin söyledikleri yalanlar tutarlı bir olay örgüsüne sahipken mitoman kişilerin yalanları tutarsızlık ve süreklilik göstermektedir. Bu kişiler belli bir konu üzerine söyledikleri yalanı unutup farklı bir yalan söyleyebilirler. Bu yüzden, ilk başta kendilerini belli etmeseler de bir süre sonra yalan söyledikleri anlaşılır. Örneğin, arkadaşıyla buluşmaya geç kalan mitoman kişi annesi hastalandığı için evden geç çıkabildiğini söyledikten bir süre sonra bunu unutup yolda kaza olduğu için geciktiğini söyleyebilir. Bu kişiler kendi içlerinde tutarsız oldukları için bir süre sonra yalan söyledikleri fark edilir.

ZARAR KENDİLERİNE

Mitomani en çok kimi etkiler: yalanı söyleyeni mi yalana maruz kalanı mı?
Bu problemin temelinde sevgi ve ilgi ihtiyacı olabileceği gibi çocukluğundan itibaren yeterince sevilmediği ve önemsenmediği algısından ötürü aşağılık kompleksi de yatıyor olabilir. Mitoman kişiler karşısındakine zarar vermek amacıyla yalan söylemezler. Aksine çok gereksiz ve basit yalanlar söylerler. Kendi kurguladıkları gerçek dışı hayatlarına kendilerini de inandırırlar. Bu yüzden söyledikleri yalanlar etraflarındakilerden çok kendilerine zarar verir.

REDDEDERLER

Yalanları yakaladığında ise inkar yoluna giderler ve yalan söylemeye devam ederler.  Söyledikleri yalanı başka bir yalanla örtmeye çalışırlar fakat sürekli gelişigüzel yalanlar söyledikleri için nasıl toparlayacaklarını bilemezler. Yalan söyledikleri farkedilince çevrelerindeki kişiler tarafından yalancı olarak adlandırılmaya ve dışlanmaya başlayan bu kişiler çevrelerini kaybederler ve yalnız kalırlar. Bu yüzden çalıştıkları kurumu da sık sık değiştirebilirler. Özellikle partnerleri ile ciddi sorunlar yaşarlar.
Mitoman olan kişiler kendilerinde bir problem olduğunu düşünmedikleriden tedavi arayışına girmezler. Bu yüzden çevrenizde bu problemi yaşayan kişiler varsa kırıcı olmadan durumu onlarla paylaşarak tedavi olmaya ikna edebilirsiniz. Mitomani tedavi edildiği takdirde tekrarlama olasılığı düşük bir rahatsızlıktır.