Kıbrıs Türk Tabipleri Birliği ile Koruyucu Hekimlik ve Halk Sağlığı Sorumlusu Dr. Derlen Özgeç Ruso tarafından yapılan ortak açıklamada Grip ve COVID-19 arasındaki farklara dikkat çekildi, nasıl korunulması gerektiği anlatıldı.

Grip (influenza) ve COVID-19’un belirti ve bulgularına değinilen yazılı açıklamada, bulaşıcı solunum yolu hastalıkları arasındaki benzerlikler ve farklara değinildi. Söz konusu hastalıkların nasıl bir birinden ayırt edilebileceği anlatıldı.

Grip, COVID-19 ve diğer solunum yolu hastalıklarının bazı semptomlarının benzer olduğu için, aralarındaki farkın sadece semptomlara dayanarak yapılamayacağı ifade edilirken, hastalığın ne olduğunu söylemek ve bir tanıyı doğrulamak için test yapılması gerektiği kaydedildi.

Açıklamada şu detaylar paylaşıldı:                                                                                             

“Grip (influenza) ve COVID-19 bulaşıcı solunum yolu hastalıklarıdır, ancak bunlara farklı virüsler neden olur.  COVID-19, ilk olarak 2019'da tanımlanan bir koronavirüs enfeksiyonundan kaynaklanır ve gribe, influenza virüsleri ile enfeksiyon neden olur.

Grip ile karşılaştırıldığında, COVID-19 bazı insanlarda daha ciddi hastalıklara neden olabilir.  COVID-19'un insanların semptom göstermesi daha uzun sürebilir ve insanlar daha uzun süre bulaşıcı olabilir. 

Grip, COVID-19 ve diğer solunum yolu hastalıklarının bazı semptomları benzer olduğundan, aralarındaki fark sadece semptomlara dayanarak yapılamaz.  Hastalığın ne olduğunu söylemek ve bir tanıyı doğrulamak için test yapılması gerekir.  İnsanlara hem grip hem de COVID-19'a neden olan virüs bulaşabilir ve hem grip hem de COVID-19 semptomları olabilir.

 Belirti ve bulgular

 Benzerlikler:

 COVID-19 ve gribin paylaştığı yaygın semptomlar şunları içerir:

 Ateş veya ateşli hissetme / titreme

 Öksürük

 Nefes darlığı veya nefes almada zorluk

 Yorgunluk (yorgunluk)

 Boğaz ağrısı

 Burun akıntısı veya tıkalı burun

 Kas ağrısı veya vücut ağrıları

 Baş ağrısı

 Kusma ve ishal

COVID-19 ile daha spesifik  olan belirti  tat veya koku değişikliği veya kaybı.

 Maruz Kalma ve Enfeksiyondan Sonra Belirtiler Ne Kadar Sürede Görünür?

Benzerlikler:

Hem COVID-19 hem de grip için, bir kişinin enfekte olması ile hastalık semptomlarını yaşamaya    başlaması arasında 1 veya daha fazla gün geçebilir.

Farklar:

 Bir kişinin COVID-19'u varsa, semptomları yaşaması gripten daha uzun sürebilir.

Grip :

Tipik olarak, bir kişi enfeksiyondan 1 ila 4 gün sonra semptomları başlamaktadır.

COVID-19

Tipik olarak, bir kişi enfekte olduktan yaklaşık 5 gün sonra semptomları başlamaktadır, ancak semptomlar enfeksiyondan 2 ila 14 gün sonra da ortaya çıkabilmektedir.

Grip Ne Kadar Süre Bulaştırıcı Olabilmektedir?

 Grip olan çoğu insan, semptomları göstermeden yaklaşık 1 gün önce bulaşıcıdır.

Grip olan daha büyük çocuklar ve yetişkinler, hastalıklarının ilk 3-4 günü en çok bulaşıcı gibi görünmektedir, ancak birçok insan yaklaşık 7 gün boyunca bulaşıcı kalır.

 Bebekler ve bağışıklık sistemi zayıf olan kişiler daha uzun süre bulaşıcı olabilir.

COVID-19 Ne Kadar Süre Bulaştırıcı Olabilmektedir?

Bir kişinin COVID-19'a neden olan virüsü ne kadar süre yayabileceği hala araştırılmaktadır.

İnsanların belirti veya semptomlar yaşamadan önce (veya muhtemelen daha erken) yaklaşık 2 gün boyunca virüsü yayması ve belirtiler veya semptomlar ilk ortaya çıktıktan sonra en az 10 gün boyunca bulaşıcı kalması mümkündür.  Bir kişi asemptomatik ise veya semptomları kaybolursa, COVID-19 testi pozitif çıktıktan sonra en az 10 gün boyunca bulaşıcı kalması mümkündür.  Ağır hastalık nedeniyle hastaneye kaldırılan ve bağışıklık sistemi zayıf olan kişiler 20 gün veya daha uzun süre bulaşıcı olabilir.

Hem COVID-19 hem de grip, birbirleriyle yakın temas halinde olan (yaklaşık 6 fit içinde) kişiler arasında kişiden kişiye yayılabilir.  Her ikisi de esas olarak, hastalığı (COVID-19 veya grip) olan kişiler öksürdüğünde, hapşırdığında veya konuştuğunda dışarı atılan virüs içeren büyük ve küçük parçacıklar tarafından yayılır.  Bu parçacıklar yakındaki insanların ağızlarına veya burunlarına inebilir ve muhtemelen ciğerlerine solunabilir.  Yetersiz havalandırmaya sahip iç mekan ayarları gibi bazı durumlarda, küçük parçacıklar 6 fitten daha uzağa yayılabilir ve enfeksiyonlara neden olabilir.

Yayılmanın çoğu solunum yoluyla olsa da, bir kişinin dokunma (örneğin, virüslü biriyle el sıkışma) veya üzerinde virüs bulunan bir yüzeye veya nesneye dokunma yoluyla enfekte olması mümkün olabilir.

 Hem grip virüsleri hem de COVID-19'a neden olan virüs, çok hafif semptomları olan kişiler tarafından veya semptom yaşamayan kişiler (asemptomatik kişiler) tarafından, semptom göstermeye başlamadan önce bulaşıcı olabilmektedir.

Farklar:

COVID-19'a neden olan virüs ve grip virüslerinin benzer şekillerde yayıldığı düşünülürken, COVID-19'a neden olan virüs genellikle grip virüslerinden daha bulaşıcıdır.  Bu, COVID-19'a neden olan virüsün birçok insana hızlı ve kolay bir şekilde yayılabileceği ve zaman geçtikçe insanlar arasında sürekli yayılmaya neden olabileceği anlamına gelir.

Hem COVID-19 hem de grip hastalığı ciddi hastalıklara ve komplikasyonlara neden olabilir.  En yüksek risk altında olanlar şunları içerir:

 İleri yaştaki yetişkinler

 Altta yatan belirli tıbbi durumları olan kişiler (bebekler ve çocuklar dahil)

Hamileler

Farklar:

Genel olarak, COVID-19 bazı insanlarda daha ciddi hastalıklara neden oluyor gibi görünüyor. Hastaneye yatış ve ölümle sonuçlanan ciddi COVID-19 hastalığı, sağlıklı insanlarda bile ortaya çıkabilmektedir.

COVID-19'u olan bazı kişiler, COVID  sonrası durumlar veya multisistem inflamatuar sendrom (MIS) geliştirmeye devam edebilir.

COVID-19 Şiddetli Hastalık Riski Artmış Kişiler

Hem COVID-19 hem de grip, aşağıdakiler de dahil olmak üzere komplikasyonlara neden olabilir:

Zatürre

 Solunum yetmezliği

 Akut solunum sıkıntısı sendromu

 Sepsis (vücudun bir enfeksiyona aşırı tepkisinin neden olduğu hayatı tehdit eden bir hastalık)

 Kardiyak yaralanma (örneğin, kalp krizi ve felç)

 Çoklu organ yetmezliği (solunum yetmezliği, böbrek yetmezliği, şok)

 Kronik tıbbi durumların kötüleşmesi (akciğerleri, kalbi veya sinir sistemini veya diyabeti içeren)

 Kalp, beyin veya kas dokularının iltihabı

 İkincil enfeksiyonlar (zaten grip veya COVID-19 bulaşmış kişilerde oluşabilecek bakteriyel veya mantar enfeksiyonları)

İshal, gripli yetişkinlere göre gripli küçük çocuklarda daha yaygındır.

 COVID-19 ile ilişkili ek komplikasyonlar şunları içerebilir:

 Akciğerlerin, kalbin, bacakların veya beyin damarlarında ve atardamarlarında kan pıhtıları yeni doğanlarda (MIS-N), çocuklarda (MIS-C) ve yetişkinlerde (MIS-A) (MIS: Multisistem İnflamatuar Sendrom), SARS-COV-2 ile enfekte olduktan sonra haftalar veya aylarca sürebilen veya enfeksiyondan haftalar sonra ortaya çıkabilen bir dizi semptomdur.  Uzun süreli COVID-19, hastalığı hafif olsa veya semptomları olmasa bile COVID-19 olan herkesin başına gelebilir. Bu durumlar ağır ve hayatı tehdit eden durumlardır.

Onaylanmış Tedaviler:

Daha yüksek komplikasyon riski taşıyan veya COVID-19 veya grip nedeniyle hastaneye kaldırılan kişiler, semptomları ve komplikasyonları hafifletmeye yardımcı olmak için destekleyici tıbbi bakım almalıdır.

Reçeteli influenza antiviral ilaçları, grip tedavisi için FDA onaylıdır. Grip nedeniyle hastaneye yatırılan veya komplikasyon riski yüksek olan ve grip semptomları olan kişilerin hastalık başlangıcından sonra mümkün olan en kısa sürede antiviral ilaçlarla tedavi edilmesi önerilir.

 COVID-19;

 Ulusal Sağlık Enstitüleri (NIH), tedavi seçenekleri hakkında yeni kanıtlar ortaya çıktıkça düzenli olarak güncellenen COVID-19 dış simgesinin tedavisine ilişkin bir kılavuz geliştirmiştir. Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), COVID-19'u tedavi etmek için remdesivir (Veklury®) adlı bir ilacı onaylamıştır.  FDA, sağlık hizmeti sağlayıcılarının, belirli yasal gerekliliklerin olması durumunda COVID-19 hastalarını tedavi etmek için henüz onaylanmamış veya başka kullanımlar için onaylanmış araştırma ürünlerini kullanmalarına izin vermek için acil kullanım yetkilendirmesi yayınlamaktadır.  Bu bağlamda, COVID-19 ve grip aşıları onaylanmış ve/veya acil kullanım onayı almıştır.

Her yıl beklenen 4 grip virüsüne karşı koruma sağlamak için yeni tür grip aşıları üretilmektedir. Özellikle pandemi döneminde, ikisi de solunum yolu ile bulaştığı için, Covid-19 ile grip enfeksiyonlarının birlikte olma olasılığı çok yüksektir. Tüm toplumda ama özellikle riskli gruplarda bu 2 enfeksiyonun birlikte geçirilmesi daha ağır ve hatta hayati tehlike oluşturacak üzücü durumlara yol açabilecektir. Bu nedenle herkesin, ama özellikle kalp damar hastalığı, tansiyon, diyabet, astımı ve KOAH gibi akciğer hastalığı olan bireylerin COVID-19 ve grip aşılarını düzenli olarak olmaları onları ağır hastalıktan ve hayati risklerden koruyacaktır. Bu nedenle Sağlık Bakanlığımız ivedi şekilde en azından risk altındaki kişileri ücretsiz olarak gribe karşı aşılamalıdır. 

Saygılarımızla,

Kıbrıs Türk Tabipleri Birliği Yönetim Kurulu (a)

Dr. Derlen Özgeç Ruso
Koruyucu Hekimlik ve Halk Sağlığı Sorumlusu”