Güle Güle Mustafa

Lefkoşa’nın Yunanca konuşanlarının yarısı Mustafa’yı tanırdı. Lidra/Lokmacı barikatı bölgesindeki dükkânının önünden geçerken Türkçeden fazla Yunanca duyulurdu.
Boyunlarında haçları olan kadınlar, kumaşlarda daha iyi bir fiyat için pazarlık yaparlardı. Oysa gerek bu kadınlar gerekse kendisi, bu pazarlık yapılan fiyatın bile halihazırda barikattan güneye geçildiğinde hiçbir yerde bulunamayacağını, güneydeki fiyatların çok altında olduğunu çok iyi bilirlerdi.

Mustafa Yunanca konuşurdu. Kıbrıs diyalektinde. Ağır bir Kıbrıs diyalektinde… Kıbrıslı bir mizah anlayışı da vardı. Artık bu özelliklere günümüzde pek kolay rastlanmaz. Karşısındakine, dalga geçmekten ziyade misafirperverlik izlenimini veren bu üslup bugünlerde pek fazla yoktur.

Perdeler, yorganlar, kanepe örtü kumaşları; sandalye, koltuk, yastık kılıfları… Her şeyi vardı. Her şey etrafa saçılmış, kendisi de her şeyin ortasında… Dükkânın ortasında duran tek sandalyeye ayağını koyar ve eş zamanlı olarak müşterilerle ilgilenirdi. Müşterisi olmadığı anlarda kapının önünde durup gelen geçenle sohbet ederdi. Kimin Yunanca kimin Türkçe konuştuğunu ayırt etmekle ilgili sihirli bir yöntemi vardı. Kıbrıslı Rumların boyunlarına takılı haç olamasa da ayırt ederdi.

“Nerelisin” diye sorardı ve kökenin nerede olursa olsun o yerle ilgili bir hikâye bilir anlatırdı. Bir sonraki geçişinde adını hatırlamayabilirdi ama nereli olduğunu hatırlardı. “Yassu Cerinyodissa” (Merhaba Girneli). Mustafa güzel bir insandı. Ender bulunan insanlardan… Başka bir neslin, başka bir dönemin Kıbrıslısını hatırlatırdı. Daha basit, daha anlaşılır, daha az karmaşık, niyeti belli, basit yaklaşımlı, çok güler yüzlü, açık yürekli… Artık sayısı çok az kalmışlardan… 

Pazar günü ani ve erken denilebilecek şekilde aramızdan ayrıldı. Kıbrıs Türk tarafında siyasete karışmamış bir kişinin ölüm haberinin hızla Kıbrıs Rum tarafına ulaştığı ve üzüntüye sebebiyet verdiği ender zamanlardan biriydi...

Mustafa’nın siyasi inançlarının ne olduğunu kimse bilmiyordu. Kıbrıs ile ilgili hassas konulardaki tavrı neydi kimse bilmiyordu. Kime oy verdiği de, ideolojik yaklaşımlarının hangi renkte olduğu da bilinmiyordu. Siyasi müttefikini yitirdiği için üzülen olmadı; güzel bir insanı yitirdikleri için üzüldüler.

Bir kişi daha eksiğiz.

Güle güle Mustafa. Güle güle!

YENİDÜZEN için yazılmış Yunanca özgün metinden çeviri: Çağdaş Polili

Στο καλό Μουσταφά

Η μισή ελληνόφωνη Λευκωσία γνώριζε τον Μουσταφά. Όποτε περνούσες από το κατάστημά του στην περιοχή κοντά στο οδόφραγμα της Λήδρας/Lokmaci πιο πολύ ελληνικά άκουγες παρά τουρκικά.
Κυρίες με σταυρουδάκια στο λαιμό τον παζάρευαν για μια καλύτερη τιμή στα υφάσματα, αν και ήξεραν κι αυτές, αλλά κι εκείνος πολύ καλά ότι οι τιμές του ήταν ήδη πολύ πιο κάτω από αυτές που θα έβρισκαν οπουδήποτε αλλού περνώντας το οδόφραγμα προς τον νότο.

Ήξερε να μιλά ελληνικά ο Μουσταφά. Στην κυπριακή διάλεκτο. Βαριά. Και είχε χιούμορ κυπριακό. Αυτό που στις μέρες μας, εύκολα δεν το συναντάς πια. Αυτό, που πιο πολύ σου δίνει την εντύπωση του φιλόξενου ανθρώπου, παρά του χιουμορίστα.

Κουρτίνες, παπλώματα, υφάσματα για ριχτάρια σε καναπέδες, ντύματα για καρέκλες, πολυθρόνες, μαξιλάρια. Όλα τα είχε. Όλη η πραμάτεια γύρω-γύρω, και στη μέση αυτός. Πατούσε λίγο το πόδι στη μία και μόνη καρέκλα που υπήρχε στη μέση το μαγαζιού, εξυπηρετώντας ταυτόχρονα πελάτες.  Κι όταν δεν είχε πελάτες, στεκόταν στην πόρτα πιάνοντας κουβέντα με τους περαστικούς. Είχε ένα μαγικό τρόπο να ξεχωρίζει ποιος μιλούσε Ελληνικά και ποιος Τούρκικα, ακόμα και όταν οι Ελληνοκύπριοι δεν φορούσαν σταυρουδάκι στο λαιμό.

Σε ρωτούσε «από πού είσαι;» και ήξερε να σου πει μια ιστορία για τον τόπο καταγωγής σου. Την επόμενη φορά που περνούσες, μπορεί να μην θυμόταν το όνομά σου, αλλά θυμόταν από πού είσαι. «Γεια σου Τζερυνιώτισσα». Ωραίος τύπος ο Μουσταφά. Σπάνιος. Σου θύμιζε Κύπριο άλλης γενιάς, άλλης εποχής. Πιο απλής, πιο κατανοητής, χωρίς περιπλοκές, με καθαρές προθέσεις, με απλές προσεγγίσεις, με πολύ χαμόγελο, με ανοικτή καρδιά. Από αυτούς που λίγοι έχουν μείνει.

Την Κυριακή όμως έφυγε κάπως απότομα και πρόωρα. Ήταν από τις σπάνιες φορές που ένας θάνατος ανθρώπου που δεν εμπλέκεται στην πολιτική στην τουρκοκυπριακή πλευρά διαδόθηκε αστραπιαία και στην ελληνοκυπριακή πλευρά, προκαλώντας αισθήματα θλίψης.  

Κανένας δεν ήξερε τι πολιτικές πεποιθήσεις είχε ο Μουσταφά. Ποια ήταν η στάση του απέναντι σε θέματα που είναι ευαίσθητα στο Κυπριακό. Τι ψήφιζε, τι χρώμα είχαν οι ιδεολογικές του προσεγγίσεις. Δεν λυπήθηκε κανένας γιατί έχασε ένα πολιτικό σύμμαχο, αλλά γιατί έχασε ένα ωραίο άνθρωπο.

Ένας  λιγότερος λοιπόν.

Στο καλό Μουσταφά. Στο καλό!