Elektrik Enerjisi Tüketimi

Güney Kıbrıs’ ta faaliyet gösteren Kıbrıs Elektrik Kurumu (AHK) verilerine göre, kurumun sağladığı toplam elektrik enerjisi 1,480 MW’a ulaşmaktadır.

Bu elektriğin 870 MW’ı Mari-Basiliko’da bulunan elektrik santralinde, 460 MW’ı Dikelya elektrik santralinde ve 150 MW’ı da Moni  elektrik santralinde üretilmektedir.

Kıbrıs Elektrik Kurumu (AHK)’nun 2019 yılında sattığı toplam enerji miktarı 4,600 GWh yani 4,6 milyar KWh’ dır. Bu enerjinin 1,63 milyar KWh’sı ev, 1,85 milyar KWh’sı ticari, 0,850 milyar KWh’sı sanayi, 0,140 milyar KWh’sı tarım ve 0,090 milyar KWh’sı da yol aydınlatmaları için kullanılmıştır.

Kıbrıs Elektrik Kurumu (AHK) Yönetim Kurulu’nun 29/07/21 tarihinde, “2020 yılı için Faaliyet ve Ön Maliyet Raporu” sunumlarına göre; sera gazı salınımı bedeli olarak ödemeleri gereken ücret yıllık €7,6 milyon artarak €74.660.000’ ya ulaşmıştır. Diğer taraftan, Avrupa Komisyonu’nun konuyla ilgili olarak aldığı karara bakıldığında, Kıbrıs Elektrik Kurumu (AHK)’nun 2019 yılı için ödemesi gereken ücret yetkili merciler tarafından sarfınazar edilen son ücrettir.

Kıbrıs’ ta Rüzgar Enerjisi

Güneş, Rüzgâr ve Biyokütle Enerjisi teknolojileri, Kıbrıs’taki elektrik enerjisi üretim sistemine dâhil edilmek üzere kurulumu yapılması için tanıtılan Yenilenebilir Enerji Kaynakları (YEK)’ndan en temel olanlarıdır.

Kıbrıs’ın güneyinde; Rüzgâr Enerjisi’nden elektrik enerjisi üreten istasyonların tanıtımını, kurulumunu ve işleyişini 2006 yılında kurulmuş olan Kıbrıs Rüzgâr Enerjisi Birliği (ΣΑΕΚ) üstlenmiştir. Kıbrıs Rüzgâr Enerjisi Birliği (ΣΑΕΚ) Haziran 2007 (27/06/07)’ den beridir Avrupa Rüzgâr Enerjisi Birliği (European Wind Energy Association, EWEA)’ne tam üyedir.

ΣΑΕΚ Genel Müdürü Xristos Tsingis‘ e göre Kıbrıs‘ ta çalışır durumda 6 adet rüzgâr parkı bulunmaktadır. Tarihsel bir bilgilendirme yapacak olursak, Kıbrıs Elektrik Kurumu (ΑΗΚ)‘nun 2004 yılında Kourri bölgesinde Kıbrıs’ın ilk rüzgâr parkını üretmeye çalışan kurum olduğunu, ancak o dönemde projenin sürdürebilirliği açısından vazgeçilmek zorunda kalındığını belirtmeliyiz. Aynı şekilde, AHK rüzgâr parkı kurulumu için özel şirketlerle ihale usulü pek çok farklı işbirliği denemelerinde de bulunmuştur ancak farklı sebeplerden dolayı bir ilerleme kaydedilememiştir.

Sonunda, Baf Οreites‘ de bulunan Rüzgâr Parkı 82 MW‘lık gücü ile Temmuz 2010‘ da D.K. WINDSUPPLY LTD tarafından tam gaz çalıştırılmaya başlanmış ve bugün bile Doğu Akdeniz‘ in en büyük Yenilenebilir Enerji Kaynakları’ndan biri olarak kabul görmektedir. Bir yıl sonra, Ağustos 2011‘ de, ROKAS AEOLIKI (CYPRUS) LTD Larnaka Akhisar (Agia Anna)’da bulunan 20 MW’lık rüzgâr parkını çalışmaya başlatırken aynı yılın Kasım ayında KETONIS DEVELOPMENTS LTD yine Lârnaka‘ da Aleksigros‘ da bulunan 31,5 MW‘ lık rüzgâr parkını tam gaz çalıştırmaya başlattı.

Μart 2012‘ de Lefkoşa kazasının Kambi Farmaka bölgesinde bulunan 2,4 MW gücündeki rüzgâr parkı da AEROTRICITY LTD tarafından tam gaz çalıştırılmaya başlatıldı. Bir ay sonra, Larnaka Koşi de bulunan 10,8 MW gücündeki rüzgâr parkı MOGLIA TRADING LTD tarafından çalışmaya başlatılırken 2015 Mayıs‘ ında da Lârnaka Akhisar (Agia Anna)‘ da yine 10,8 MW gücündeki rüzgâr parkı AEOLIAN DYNAMICS LTD tarafından çalıştırılmaya başlatıldı. Belirtmeliyiz ki; Limasol Sanida/Κellaki‘ de bulunan ve AIOLIKI AKTI LTD’e ait olan 10 MW gücündeki rüzgâr parkının nihai tüm izinleri mevcuttur. Söz konusu şirket Eylül 2015‘ de Yenilenebilir Enerji Kaynakları Mali Yönetim Kurulu tarafından yargılanıp “mahkûm” edilmeseydi Sanida/Kellaki’de bulunan rüzgâr parkı 2016 yılı içerisinde tam gaz çalışma durumunda olabilirdi. Faaliyete geçme sürecinin Şubat 2014‘ de geçerli olan şartları ile tekrar başlamasını Kıbrıs Rüzgâr Enerjisi Birliği (ΣΑΕΚ) üstlenmiştir.

Birlik asıl amaçlarının yerine getirilmesi ile birlikte, yani Kıbrıs’ın Avrupa ve Uluslararası düzeyinde Yenilebilir Enerji Kaynakları (YEK) haritasına girmesi ile birlikte, 60 MW‘ lık ölçekteki kurulumlarda Rüzgâr Enerjisi uygulamasının daha fazla geliştirilmesi için tanıtım yapma yönündeki çalışmalarına devam ediyor, çünkü ülke olarak çevre dostu teknolojilerden çok fayda sağlayabiliriz.

Hristos Τsingis “Rüzgâr Enerjisi’nin bugüne kadar Kıbrıs ın enerji hesabına daha geniş çerçevede yaptığı katkının ve bu teknolojiyi düzenleyen parametrelerin akılda tutulmasının faydalı olacağının” önemine değinirken, “Bakanlar Kurulunun 30/12/2008 tarihinde aldığı karar baz alındığında; kurulan her Rüzgâr Parkı’nın yıllık cirosunun 2%’sinden parkın kurulmasına karşılık olarak (yalnızca rüzgâr ve biyokütle enerjisi için yapılan sünvansiyon anlaşmalarında cironun 2%‘ sinden sarfınazar edilir), civar yerleşim bölgelerine hibe edilmek üzere, Rüzgâr Enerjisi üretimi yapan şirketlerin civar yerleşim yerlerindeki sosyal politikalara gerçek katkısının ve desteğinin bir ölçütü olarak, sarfınazar edilecektir” diye belirtmiştir.

Hristos Τsingis, Kıbrıs Rüzgâr Enerjisi Birliği (ΣΑΕΚ)’nin 19/07/18 tarihinde Enerji, Ticaret ve Sanayi Bakanlığına “50 – 60 MW ya da daha büyük bir Deniz Üstü Rüzgâr Enerjisi Santralinin; Kıbrıs Cumhuriyeti ya da daha belirli olarak Enerji, Ticaret ve Sanayi Bakanlığı, diğer yetkili devlet kurumları ve bir Akademik Kurum ortaklığında kurulması için başvuruda bulunduğunu” belirtmiştir.

Tsingis “02/08/18 tarihinde Kıbrıs Üniversitesi’nin Mükemmel Araştırma ve Yenilik Merkezi «KIOS CoE» ile anlaşmaya vardıklarını“ da eklemiştir.  

Εlektrik Enerjisi Üretimi ve Yatırımlar
 

Hristos Τsingis’ e göre ΣΑΕΚ; güney Kıbrıs’ ta birbirinden farklı yerlere kurulmuş ancak bağlantılı, toplamda 157,5 MW’lık elektrik enerjisi üretme kapasitesi olan 6 adet istasyon ile bugüne kadar €300 milyondan fazla yatırım yapmıştır.

Hristos Τsingis ΣΑΕΚ’ in hiçbir durumda Yenilenebilir Enerji Kaynakları’ndan yararlanılmasında mevcut olan tüm teknolojilerin tanıtılmasına ve kullanılmasına karşı olmadığını, çünkü tüm teknolojilerin çevrenin korunması, iklim değişikliğinin önüne geçilmesi ve Kıbrıs Cumhuriyeti’nin 2020 ve 2030 yılları için koyduğu bağlayıcı hedeflere ulaşılması gibi tek bir amaca hizmet etmekte olduğunu vurgulamıştır.

Hristos Τsingis, Rüzgâr Parkları’nın kurulmasındaki en önemli avantajı da; 4 MW’ lık güç üreten bir parkın her bir rüzgâr türbini için 625 metrekare (25m x 25m) bir alana ihtiyaç duyarken, aynı gücü üreten bir Fotovoltaik Park’ın ise her 1 MW’lık güç kurulumu için 10 dönümlük bir alana ihtiyaç duyduğunu ve bunun da toplamda 40.000 metrekare bir alana denk gelmesi olarak belirtiyor.
 

Büyük Bahis: Elektrik Enerjisinin Depolanması

Hristos Τsingis, Kıbrıs’ tan ve yurt dışından ciddi yatırımcıları çekip Yenilenebilir Enerji Kaynakları (YEK) sektöründe büyük yatırımlar yapılmasını sağlayan  ΣΑΕΚ’ in önemli bir önerisinin üzerinde duruyor. Şebekeye daha fazla güven ve istikrar sağlaması için gece saatlerinde de enerji üretimi yapıp Yenilenebilir Enerji Kaynakları (YEK)’ ından şebekeye sürekli elektrik enerjisi sağlayabilen ve elektrik enerjisi depolayabilien Deniz Üstü Rüzgâr Enerji Parkı Santrali Sistemleri için hemen yatırım yapılmasının büyük kazandıran bir bahis olduğundan bahsediyor.

Hristos Τsingis  “Rüzgâr Enerjisi sistemlerinin; olgunlaşmış, çevre açısından güvenilir, toplum tarafından kabul edilen ve ekonomik olarak da verimli bir teknoloji ile ülkemizin enerji bakımından kendi kendine yeterliliğine ve önemli bir doğal kaynağın da değerlendirilmesine katkıda bulunduğunun“ altını çiziyor.

Son olarak da “Gereken miktarda Rüzgâr Parkı kurulumuyla sürdürülebilir bir ekonomi için yeni iş alanlarının yaratılacağından, ser gazı salınımlarının azaltılacağından, fosil yakıtla elektrik enerjisi üretilirken salınan CO₂ den dolayı ödenen yüksek miktardaki bedelden tasarruf edileceğinden, yurt dışına dağıtılan Kıbrıs kaynaklarının azaltılacağından; hava, sağlık ve çevre kalitesinin gelişeceğinden” bahsediyor.

Tüm Kıbrıs’ ta Yeşil Enerji’ ye Geçişin Hızlandırılması

Teknoloji bugün yurdumuza, bir taraftan evsel sıvı atıkları ve deniz suyunu birtakım işlemlerden geçerek zahmetsizce ulaşabileceğimiz içilebilir su ve sulama suyu sunarken; diğer taraftan da bize; güneş, rüzgar ve evsel katı atıkların kullanılması gibi Yenilenebilir Enerji Kaynakları (YEK) kurulumu aracılığı ile zahmetsiz bir enerji kaynağı sunuyor.

Yenilenebilir Enerji Kaynakları (YEK) kurulumu ile sera gazı salınımları en aza indirgeniyor, mevcut salınım için ödenen ceza ücreti otomatik olarak azalıyor ve AB’ nin pazarlıksız 2050 yılına kadar sera gazı salınımlarını sıfır düzeyine indirmeyi amaçlayan stratejik hedeflerine de en kısa yoldan ulaşılmış olunuyor.

Ekosistemin Hemen Yeniden Birleşmesi isimli yeni bir platformun, elektrik enerjisinin tüm Kıbrıs’ ta Rüzgâr ve Fotovoltaik Parkların kurulumu ile sağlandığı bir enerji politikasına entegrasyonunun gerekliliği yurdumuzdaki biyoçeşitliliğin ve NATURA 2000 olarak belirlenen alanların korunması için de ön koşuldur.

Bir sonraki makalemizde, bir Yenilenebilir Enerji Kaynağı (YEK) olarak Fotovoltaik Sistem kurulumlarının tüm Kıbrıs’ ta geliştirilmesi için önerilere yer vereceğiz.

Avrupa Parlamentosu Kıbrıs Ofisi  

Avrupa Parlamentosu Kıbrıs Ofisi Avrupa Yeşil Mutabakatı’nın tüm Kıbrıs’ ta tanıtılmasını ve uygulanmasını destekliyor.