BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in Kıbrıs Açıklaması:

Bu akşam Kıbrıslı Rum lider Sayın Nikos Anastasiades ve Kıbrıslı Türk lider Sayın Mustafa Akıncı ile Kıbrıs sorununa kapsamlı bir çözüm bulunması yönündeki çabalara ilişkin durum değerlendirmesi yapmak amacıyla gayri resmi bir görüşme gerçekleştirdim.

Odaklanmış ve samimi bir görüşme oldu. Her iki lider girişimimi memnuniyetle karşılayarak, iki kesimli, iki toplumlu ve BM Güvenlik Konseyi’nin 716 (1991) sayılı kararının 4. operatif paragrafı dahil olmak üzere tüm ilgili Güvenlik Konseyi kararlarında tanımlandığı şekliyle siyasi eşitliğe sahip bir federasyona dayalı çözüme ulaşmadaki bağlılık ve kararlılıklarını bana yeniden teyit ettiler.

Kıbrıslı Türk lider ve Kıbrıslı Rum lider, aciliyet duygusu ile hareket ederek, Kıbrıs sorununa öngörülebilir bir gelecekte kapsamlı ve kalıcı bir çözüm bulunmasının her iki toplumun esenliği açısından büyük önemi haiz olduğu ve statükonun sürdürülebilir olmadığı konusunda mutabık kaldılar.

Kıbrıslı Rum lider ve Kıbrıslı Türk lider, 11 Şubat 2014 tarihli Ortak Açıklama, geçmiş yakınlaşmalar, ve kapsamlı çözüm yolunu açacak bir stratejik anlaşmaya varılabilmesini sağlamak için 30 Haziran 2017’de sunduğum altı maddelik çerçeveye olan bağlılıklarını teyit ettiler. Bu görüşmeler ışığında, aşamalandırılmış, anlamlı ve sonuç odaklı olacak müzakerelere uzlaşılmış bir başlangıç noktası teşkil edecek referans şartlarına mümkün olan en erken fırsatta ulaşmak için çaba ortaya koymayı kararlaştırdım.

Bu bağlamda, Kıbrıslı Türk lider ve Kıbrıslı Rum lider ve Garantör güçler ile uygun bir aşamada gayri resmi 5+BM bir görüşme yapma olasılığı üzerinde çalışmayı taahhüt ettim. Bu defaki sürecin farklı olması gerektiği kabul edilmiştir. Bu görüşmenin gerçekleştirilmesindeki desteğinden dolayı Almanya Federal Cumhuriyeti hükümetine teşekkürlerimi iletmek isterim.

____

Liderler görüşmesi devam ediyor... Görüşmeden sonra açıklama yapılması bekleniyor

____

Kıbrıslı Rum sözcü Prodromos Prodromou, Berlin’de Genel Sekreterin iki lider için verdiği yemekte Kıbrıs’la ilgili görüşmelerin devam ettiğini açıkladı.

Prodromou Twitter hesabında, Anastasiades’in BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ile görüştüğünü duyurdu.

Prodromou devamla “şu an ise Genel Sekreterin , Anastasiades ve Kıbrıs Türk Toplumu Lideri Mustafa Akıncı’nın onuruna verdiği yemek ve Kıbrıs sorununa çözüm bulunması amacıyla görüşmeler devam ediyor” diye yazdı.

___________

Birleşmiş Milletler New York’tan “yemekten sonra bir şeyler açıklayabiliriz” açıklamasında bulundu.
BM Genel Sekreteri Sözcüsü Stefan Dujarric New York’ta BM merkezinde gazetecileri günlük bilgilendirme sırasında, Antonio Guterres’in Berlin’e vardığını ve iki lider için gayri resmi bir yemek verdiğini duyurdu.

__________________

Liderler görüşmesi başladı

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in, Kıbrıslı liderlerle gerçekleştirdiği teke tek görüşmeler sonrasında, üçlü görüşmeye geçildi. 

Görüşmenin 3 saate yakın sürmesi bekleniyor.

______________________

Guterres liderlerle teke tek görüşüyor

Üçlü görüşme öncesi liderlerle baş başa görüşmeler gerçekleştiren BM Genel Sekreteri Guterres, ilk olarak Kıbrıslı Rum lider Anastasiadis ile görüştü, görüşme 20 dakika sürdü.

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, üçlü görüşme öncesi liderlerle baş başa görüşmeler gerçekleştiriyor. 

Bu kapsamda Guterres ilk olarak Kıbrıslı Rum lider Nikos Anastasiadis ile görüştü. 

Guterres – Anastasiadis görüşmesi 20 dakika sürdü. 

Guterres şimdi de Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı ile baş başa görüşecek, ardından da Kıbrıs saatiyle 20.30’da üçlü görüşmenin yapılacağı yemeğe geçilecek.

__________________

Kıbrıslı liderler Nikos Anastasiades ve Mustafa Akıncı, ortak görüşmeye odaklandı.

İki lider, Berlin’de kaldıkları aynı otelde Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres’le bu akşam bir araya gelecekleri gayrı resmi yemek öncesinde bu sabah karşılaştılar.
 
Adlon Kempinski Oteli’nde kalan liderler kahvaltıda karşılaştılar ve el sıkıştılar.
 

Ortak Duyuru için müzakerecilerle görüşme

Akşam yemeği için görüşmeler de devam ediyor.

BM Genel Sekreteri’nin Özel Görevlisi Holl Lute, akşam yemeğinden sonra yapılacak ortak açıklama veya yapılacak duyuru için Kıbrıslı Rum müzakereci Andreas Mavroyiannis ve Kıbrıslı Türk müzakereci Erhan Erçin ile bir araya geldi.

Akşam yemeğinden sonra iki tarafı sürece devam etmeleri için cesaretlendirmek amacıyla kısa bir açıklama yapılması bekleniyor.
 
Lute, her iki toplumdan müzakereciler Mavroyiannis ve Erçin’le pazar sabahı da kısa bir ortak görüşme yapmıştı.

Avrupa Birliği desteğini açıkladı

Avrupa Birliği (AB), Kıbrıslı liderler Nikos Anastasiadis ve Mustafa Akıncı ilee , Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres'in  yapacağı üçlü görüşmeye ilişkin, "Müzakerelerin başarılı biçimde neticelenmesini arzu ediyoruz." dedi.

AB Komisyonu Sözcüsü Mina Andreeva, günlük basın brifinginde yaptığı açıklamada, Almanya'nın başkenti Berlin'de yapılacak üçlü görüşmeyi desteklediklerini ve "birleşme sürecinin devam etmesini" ümit ettiklerini söyledi.
İki liderin görüşmesini her zaman olumlu bulduklarını belirten Andreeva, "Müzakerelerin başarılı biçimde neticelenmesini arzu ediyoruz." dedi.
 

• Saat 20.30 | Kıbrıs saati | Berlin saatiyle 19.30 
• Kıbrıslı liderler Mustafa Akıncı ile Nikos Anastasiadis, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in de katılımıyla Almanya’nın başkenti Berlin’de bir araya geliyor.
• Saat 19.50’de (18.50) Anastasiadis - Guterres
• Saat 20.10’da (19.10) Akıncı - Guterres

'Baş başa da görüşebiliriz'

Akıncı, Berlin’e gelişinde gazetecilere yaptığı açıklamada, Berlin’e Kıbrıs sorunun çözümü doğrultusunda olumlu bir adım arzu ve niyetiyle geldiğini söyledi.

"Burada bir yol haritası üzerinde konuşacağız" diyen Cumhurbaşkanı Akıncı şöyle devam etti:

"Arzumuz buradan Kıbrıs’a iyi haberler iletmektir. Berlin’e geldiğim 1985 yılında Berlin Duvarı vardı. 1989’da Berlin duvarı yıkıldı. O zaman şunu söylemiştim: Berlin Duvarı’nın fiziki olarak yıkılmasından önce duvarın her iki tarafındaki insanların beynindeki duvarlar yıkıldı. Biz 30 yıldır Kıbrıs’ta beyindeki duvarları yıkmaya çalışıyoruz. Bunu başarabiliriz. Artık dünya çok değişti, Soğuk Savaş dönemi bitti. İnsanlar, toplumlar ve ülkeler artık bir araya gelip işbirliği yaparak barış içinde gelişiyor. Kıbrıs’taki toplumlar da bunu başarabilir. Biz bunu başarabilirsek bölgedeki ilişkiler ve Yunanistan ile Türkiye arasındaki ilişkiler de düzelir, bugün kriz nedeni olan doğal gaz konusu da işbirliği alanı haline dönüşebilir, ortak zenginliğin bir alanı haline dönüşebilir ve Kıbrıs’ta genç kuşaklar da geleceğe daha umutla bakabilir. Tamamen bu düşüncelerle buraya geldik. Umarım aynı karşılığı görebiliriz.”

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres’in öncelikle üçlü bir görüşme arzu ettiğini kaydeden Kıbrıslı Türk lider Akıncı, Guterres’in beşli toplantı için iyi bir hazırlıktan sonra çağrı yapma ve beşli toplantıyı daha sonra daha uygun bir zamana bırakmayı uygun gördüğünü belirtti.

Cumhurbaşkanı Akıncı, BM Genel Sekreteri’nin Crans Montana’da yaşanan olumsuz sürecin bir daha yaşanmaması arzusuyla böyle bir değerlendirmesi olduğunu ifade etti.

Bir gazetecinin Anastasiadis’in Berlin’de yaptığı “Akıncı ile baş başa kalsak Kıbrıs sorununu çözebiliriz” dediğinin belirtilerek yorumunun sorulması üzerine şöyle dedi:

"Baş başa da görüşebiliriz eğer kasıt baş başa görüşmeyse sayın Anastasiadis ile de bir araya gelebiliriz. Sayın Guterres ile de bir araya geleceğiz. Aynı otelde kalıyoruz, bir araya da gelebiliriz. Biz baş başa kalırsak çözeriz meselesi niyetlere ve tutumlara bağlıdır. Benim bu kadar yıldır belediye başkanlığım dönemimden beri çözüm konusunda hangi niyette olduğumu sanıyorum bilmeyen kalmadı. Dolayısıyla benim açımdan o anlamda bir sorun yok.”

NOTLAR

• Kıbrıs sorunuyla ilgili bir prosedür ilk kez  bir AB başkentinde yer alıyor.
   
• Kıbrıslı Rum lider Nikos Anastasiadis Berlin’e, Sözcü Prodromos Prodromu, Başkanlık Müsteşarı Vasilis Palmas, Müzakereci Andreas Mavroyannis, Siyasi Büro Müdürü Kiriakos Kuros ve Diplomatik Büro üyesi Pandelis Palmas’tan oluşan kurmaylarıyla birlikte gitti.
   
• Kıbrıslı Türk lider Mustafa Akıncı da Berlin'e sözcü Barış Burcu, Müzakereci Erhan Erçin'le birlikte gitti. Ayrıca Hukuk İşleri Danışmanı Sülen Karabacak, Dışilişkiler Uzmanı İpek Borman, II. Sekreter Hasan Varoğlu da Akıncı'ya eşlik etti. Özel Kalem Müdürü Cenk Gürçağ ve Basın Danışmanı Ali Bizden de heyette yer aldı. 
   
• Kıbrıs Rum basının iddiası: Anastasiadis’in bu akşamki görüşmeye, referans şartlarında anlaşma ve hatta garantör güçlerin de katılımıyla derhal gayrı resmî konferans çağrılmasına olanak tanıyacak verilerin kesinleştirilmesine izin verecek olumlu sonuçlar elde etme beklentisiyle katılacak.
   
• Kıbrıs saatiyle 20.30’da başlaması beklenen yemekli görüşmeye Genel Sekreter ve iki liderin katılması planlandı ancak bir ara iki tarafın müzakerecileriyle Lute’a görüşmeye katılmaya çağrılabileceğine işaret edildi. 
   
• Birleşmiş Milletler, görüşmeye yönelik olarak basının yemeğe alınmayacağını ve herhangi bir basın toplantısı düzenlenmeyeceğini duyurdu.

Akıncı neler söylemişti?

“Bizim tavrımız başından beri gerçekçi ve geçerli politikanın BM parametrelerinden ayrılmamak olduğu yönündedir; iki kurucu devlete dayalı, iki kesimli, iki toplumlu, egemenliğin iki eşit toplumdan kaynaklandığı, siyasi eşitliğin ve kararlara etkin katılımın olacağı, her iki toplumun eşitlik, özgürlük ve güvenlik içinde yaşayabilecekleri federal bir yapı olduğudur. Ucu açık süreçlerin artık geçmişe ait süreçler olduğu, sırf müzakere etmek için müzakere döneminin artık kapandığı ve sonuç odaklı, iyi planlanmış, iyi aşamalandırılmış bir sürecin gerekli olduğudur. Elde birikmiş malzeme çözüm için yol göstericidir. Bunlar 11 Şubat 2014 Belgesi, 30 Haziran 2017 Çerçevesi ve bugüne kadarki varılan mutabakatlardır.”

11 ŞUBAT 2014 BELGESİ neler içeriyor?
 

Guterres’in 30 Haziran 2017’de taraflara sunduğu altı maddelik çerçeve

2:1 oranı ile Dönüşümlü Başkanlık

Karar-alma (etkin katılım): Bir olumlu oyun aranacağı salt çoğunluk.

Toplumlar için hayati öneme sahip konular durumunda tıkanıklıkların aşılması mekanizması.
 

İki mülkiyet rejimi: toprak düzenlemelerine tabi olan ve olmayan bölgeler için: Toprak düzenlemelerine tabi olan yerlerde rejim, mülkünden edilen sahiplere öncelik verecek.

Toprak düzenlemelerine tabi olmayan yerlerde rejim, şu anki kullanıcıya öncelik verecek. Spesifik unsur üzerinde daha ileri tartışmalar yapılacak.
 

Belli bölgeler ile ilgili Kıbrıslı Rumların dile getirmiş olduğu endişelere cevap verebilmek için Kıbrıslı Türklerin sunduğu haritada bazı düzenlemeler gerekmektedir.
 

Müdahale hakkının geçerli kalacağı bir sistem sürdürülebilir değildir. Garanti Antlaşmalarının kapsadığı alanların yerini, iki tarafça üzerinde mutabık kalınan ve çeşitli boyutları içeren, yeterli uygulama izleme mekanizmaları alabilir. Bunların bazılarında garantör güçler de dahil olabilir. Güvenlik sistemi her iki toplumun da birleşik Kıbrıs’ta kendisini güvende hissetmesini temin etmeli, ve bir tarafın güvenliği diğerinin güvenliği pahasına olmamalı.

Asker konusu Garanti Antlaşmasından farklı bir konudur ve farklı bir formatta ele alınmalıdır. Asker ile ilgili konular üzerinde (sayı, çekilmenin söz konusu olup olmayacağı ve zamanı, takvim, vs) doğru zaman geldiğinde en üst düzeyde anlaşmaya varılacak.
 

Malların serbest dolaşımı (= gümrük birliği + birincil tarımsal ürünler için bir kota üzerinde anlaşılacak), hizmetler ve sermayede sorun yok.

Kişilerin serbest dolaşımı: rejim turistlerin, öğrencilerin ve mevsimsel işçilerin girişine izin verecek. Daimi ikametgah isteyenler söz konusu olduğunda Kıbrıs’taki Yunan ve Türk vatandaşlarına eşdeğer muamele yapılacak.