Gazete360 isimli haber sitesinde sevgili Pembe Behçetoğulları trafik kazalarının haber yapılma biçimini eleştiren güzel bir yazı yazdı. “Feci şekilde can verdi” başlığını taşıyan bu yazıda Behçetoğluları, “Uzun zamandır ne zaman okusam beni rahatsız eden bu cümlenin, sadece Kuzey Kıbrıs’taki gazetelerin rağbet ettiği bir ifade şekli olup olmadığını anlamak için ‘feci şekilde can verdi’ cümlesini google’a yazdım ve gördüm ki, Türkiye basınında da ‘belli türdeki’ ölüm haberlerinin verilişinde çok sık kullanılan bir ifade biçimi bu” diyor.

Ben de bu yazıdan hareketle, gazetecilerin sıklıkla başvurduğu bazı klişeleri derledim. Eminim listeye ekleme yapmak isteyenler çıkacaktır. Gözden kaçırdığım klişeleri, okurların da yardımıyla daha sonra listeye eklerim.

Çarpıcı: Genelde beklenmedik tepki ve açıklamalar için tercih edilen bir habercilik klişesi.
“Kiprianu’dan çarpıcı yorum” Yenidüzen, 9 Ekim 2013. Haber, AKEL Genel Sekreteri’nin Kıbrıslı Türklere ait gayrimenkullere ilişkin açıklamasını konu alıyor.
“Numan’dan çarpıcı iddia,” Yenidüzen, 21 Mayıs 2013. Haberde, dönemin UBP Genel Sekreterinin Serdar Denktaş’la ilgili iddiası aktarılıyor.

Çığ gibi: Herhangi bir konudaki artışın hızını anlatmak için başvurulan bir klişe.
“Borç çığ gibi büyüyor” Yenidüzen, 22 Eylül 2013. Haberde, kurumların KIB-TEK’e olan borçları konu ediliyor.
“Geçici anlaşmaya destek çığ gibi büyüyor” Yenidüzen, 20 Kasım 2013. Haber, KOP ve KTFF arasındaki anlaşmayı anlatıyor.
“İstifalar çığ gibi gelecek” Yenidüzen, 30 Eylül 2013. Haber, Demokrat Parti içindeki huzursuzlukları konu alıyor.

Feci: Bu klişe genelde ölümlü trafik kazası haberlerinde kullanılıyor. Haberin dramatik etkisini artırmak için tercih ediliyor olsa gerek.
“Başkent Lefkoşa dün feci bir kazaya şahit oldu” Yenidüzen, 23 Mayıs 2013. Haber, bir arabanın yoldan geçmeye çalışan iki kız öğrenciye çarptığını aktarıyor.
“Feci ölüm” Yenidüzen, 8 Mayıs 2013. Haber, bir çocuğun köpeğin saldırısı sonucu öldüğünü aktarıyor.
“Feci şekilde darp edilmişti,” Yenidüzen, 7 Mayıs 2013. Bir kavga haberinde kullanılıyor.   

Felaket: Özellikle çevreye zarar veren olumsuz olayları anlatmak için başvurulan bir gazetecilik klişesi.
“Felaket Lefke’yi sardı,” Havadis, 16 Kasım 2013. Haber, çöplük alanındaki yangını konu alıyor.
“Tarihimizin en büyük petrol felaketi,” Yenidüzen, 16 Temmuz 2013.

Felç: Genelde yoğun yağmurlar sonucu yaşamın olumsuz etkilenmesini anlatmakta başvurulan bir klişe.
“Bugün öğleden sonra başlayan sağanak yağmur bir anda hayatı felç etti.” Yenidüzen, 9 Mayıs 2013.
“Yağmur başkentte hayatı yine felç etti.” Yenidüzen, 14 Mayıs 2013

İnfial: Meydana gelen bir olaya gösterilen tepkinin yoğunluğunu vurgulamakta kullanılan bir klişe.
“Dumlupınar’da infial” Yenidüzen, 14 Mayıs 2013. Haber, bir tecavüz girişimi sonrası ortaya çıkan tepkileri aktarıyor.
“Toplumun tüm kesimleri infial içinde” Yenidüzen, 16 Mayıs 2013. Haber, dönemin siyasal iktidarına yönelik tepkilerden söz ediyor.

Korkunç: Her türlü olumsuzluğu anlatmakta başvurulan bir klişe olarak ön plana çıkıyor.
“Korkunç kaza” Yenidüzen, 7 Temmuz 2013 Haber, iki aracın çarpışması sonucu 2 kişinin öldüğünü, 5 kişinin yaralandığını duyuruyor.
“Lefkoşa’da korkunç cinayet girişimi” Yenidüzen, 3 Temmuz 2013. Haber, genç bir kadının boğazının jiletlendiğini duyuruyor.
“Manzara korkunç,” Yenidüzen, 19 Ağustos 2013 Haber, Yeşilırmak’taki yangın sonrası durumu anlatıyor.
“Bölgede korkunç bir kaçak yapılaşma başladı” Yenidüzen, 4 Haziran 2013. Cümle haberin içinde geçiyor ve Karpaz bölgesindeki yapılaşmayı anlatıyor.

Linç: Herhangi bir olayda halkın zanlılara yönelik saldırısını anlatmak için başvurulan bir klişe.
“Köfünye Katili’ni linç ediyorlardı,” Kıbrıs Postası, 13 Eylül 2013.
“Mustafa’yı öldüren babası linç edilmek istendi,” haberkibris.com, 14 Nisan 2012.

Mucize: Ölümle sonuçlanması beklenen bir olayda sağ kalmayı başaranlar için kullanılan bir klişe.
“Tayfun felaketinin ortasında bir mucize,” haberler.com, 11 Kasım 2013.
“Mucize kurtuluş”, starkibris.net, 6 Kasım 2012.
“Ankara metrosunda mucize,” Sözcü, 22 Kasım 2013. Haberde, trenin önüne atlayan bir kadının, rayların arasındaki boşluğa düşünce hayatta kaldığı anlatılıyor.

Ucuz atlatıldı: Genelde ölümlü olmayan trafik kazalarını anlatmak için kullanılan bu klişe, aynı zamanda yangın, sel gibi felaketlerde de gazetecinin imdadına yetişebiliyor.
“Lefkoşa-Girne anayolunda dün meydana gelen trafik kazası ucuz atlatıldı” Yenidüzen, 16 Ekim 2013.
“Turistler ucuz atlattı” Yenidüzen, 18 Temmuz 2013.
“Lefkoşa Fuar Alanı’nda dün akşamüzeri çıkan yangın ucuz atlatıldı” Yenidüzen, 25 Haziran 2013

Trajedi: Yürek burkan insan öykülerini aktarırken kullanılan bir klişe.
“Trajedi”, Yenidüzen, 22 Kasım 2013. Haber, Dörtyol’da ikamet eden bir ailenin içinde bulunduğu durumu anlatıyor.
“Sahra Çölü’nde trajedi”, haberkibris.com, 1 Kasım 2013. Haber, Sahra Çölü’nde susuzluktan ölen göçmenleri aktarıyor.

******************************

6 acil servisi olan hastane!

Bildiğim kadarıyla dünyadaki yaygın uygulama, her hastaneye bir acil servis şeklinde. Ancak, TAK’ın servis ettiği, Yenidüzen de dahil Kıbrıs Türk medyasının kullandığı bir habere göre, Lefkoşa’ya 6 acil servisi olan bir hastane kuruluyor.
Haber Yenidüzen’de, 22 Kasım Cuma günü, “Lefkoşa’ya yeni hastane” başlığıyla verildi. Habere göre, Sağlık Bakanı Ahmet Gülle, TIP-İŞ’le yapılan ortak basın toplantısında bakanlığın projelerinden söz etmiş. Haberde aynen şöyle deniyor: Sağlık Bakanı Ahmet Gülle, acil olarak yapılacak çalışmalar içerisinde bir de Burhan Nalbantoğlu hastanesi yanına 56 yatak kapasiteli, 6 acili olacak olan bir hastane yapım projesi bulunduğunu ifade ederek…” 
Sayın bakanın kastettiği, altında bir de acili olacak bir hastane olmalı. Diyelim TAK atladı bu ufacık ama önemli detayı. Düzeltip de doğrusunu yazan var mı acaba, merak ettim doğrusu.